Τα προβλήματα της παιδείας είναι
εξωγενή: τα δημιουργεί το αδιέξοδο του ελληνικού καπιταλισμού
 |
Μας λένε ότι για την «έλλειψη
ανταγωνιστικότητας» της ελληνικής
οικονομίας φταίει το «χαμηλό επίπεδο» της
δημόσιας παιδείας, όταν
οι μόνες θέσεις εργασίας που προσφέρονται είναι για
κούριερ
και τηλεφωνήτριες!
|
Το
οικονομικό μοντέλο του ελληνικού καπιταλισμού και τα γενικότερα σχέδιά του
είναι αυτά που καθορίζουν την πολιτική του και στο εκπαιδευτικό σύστημα. Η
ελληνική μεγαλοαστική τάξη εδώ και χρόνια προσπαθεί να επιβάλει στη χώρα ένα
οικονομικό μοντέλο παρασιτικό –όπως πολλές φορές έχουμε γράψει–, βασισμένο στις
υπηρεσίες (τουρισμός κ.λπ.), την τραπεζική τοκογλυφία και τις εφοπλιστικές μπίζνες,
και με αποδυναμωμένη έως εξαφανισμένη τη βιομηχανική παραγωγή. Ένα τέτοιο μοντέλο δεν απαιτεί ένα
ειδικευμένο και μορφωμένο εργατικό δυναμικό αλλά, αντίθετα, εργάτες φθηνούς,
χωρίς δικαιώματα, μισο-καταρτισμένους, υποταγμένους, άρα με τη σειρά του απαιτεί
και το αντίστοιχο δημόσιο σχολείο και πανεπιστήμιο.
Γι’
αυτό το λόγο όλο το προηγούμενο διάστημα επιχειρήθηκε να επιβληθούν ή και επιβλήθηκαν
στη δημόσια παιδεία μέτρα πάνω ακριβώς σε αυτή την πολιτική, της τριτοκοσμοποίησης
της εκπαίδευσης. Έτσι, από τη μια είχαμε: τραγική υποχρηματοδότηση,
συγχωνεύσεις-καταργήσεις σχολείων, στοίβαγμα μαθητών σε τάξεις, τεράστια κενά
σε σχολεία και πανεπιστήμια, πλήρη υποβάθμιση της έρευνας και της τεχνολογίας,
πνίξιμο της ακαδημαϊκής ελευθερίας (άσυλο, συμβούλια ιδρύματος κ.λπ.), κλείσιμο
τμημάτων ΤΕΙ, κατάργηση τομέων Επαγγελματικών Λυκείων – και ο κατάλογος δεν
έχει τελειωμό. Και μαζί με αυτά, ασιατοποίηση μισθών και εργασιακών συνθηκών των
εκπαιδευτικών, με ό,τι αυτά συνεπάγονται και για την παρεχόμενη εκπαίδευση.
Και
από την άλλη, είχαμε την επανεμφάνιση αντιδραστικών αστικών ιδεολογημάτων,
γαρνιρισμένων με «νέα» ονομασία και περιεχόμενο. Ο επιθεωρητισμός και οι
απολύσεις ονομάστηκαν «αξιολόγηση», η κατηγοριοποίηση των εκπαιδευτικών
μονάδων και οι ιδιωτικοποιήσεις «ανταγωνιστικότητα», το αίσχος των
εξοντωτικών εξετάσεων και η εντατικοποίηση σε όλη την έκταση της εκπαίδευσης «ενίσχυση
της αριστείας» κ.ά. Πρόκειται για ιδεολογήματα που χρησιμοποιήθηκαν κατά
κόρον προκειμένου να πείσουν τον ελληνικό λαό ότι οδηγούν στην αναβάθμιση της
εκπαίδευσης, ενώ οδηγούν ακριβώς στο
αντίθετο. Πνίγουν οποιαδήποτε ελευθερία σκέψης, κριτική ικανότητα,
πρωτοβουλία, καθώς σκοπός πλέον γίνεται, κάτω από εξοντωτικές συνθήκες «μάθησης»,
με μετρήσιμα κριτήρια, αποστήθιση, πληθώρα ύλης, να βγουν οι «καλύτεροι», οι λίγοι
και «εκλεκτοί». Οι ταξικοί ανταγωνισμοί
εκτινάσσονται, η σχολική διαρροή αυξάνεται, ενώ η πλειονότητα της νέας γενιάς
οδηγείται στον Καιάδα της «αποτυχίας». Είναι αυτό ποιοτική αναβάθμιση της εκπαίδευσης;
Έχει καμία σχέση με τη μόρφωση ή με την παιδεία που η πολιτεία θα πρέπει να
προσφέρει στη νεολαία της; Φυσικά και όχι.
Παρόλ’
αυτά βέβαια, η σημερινή ελληνική δημόσια
εκπαίδευση, και παρά τα συνεχή χτυπήματα που δέχτηκε, παραμένει υψηλού επιπέδου,
χάρη στις βάσεις που έχουν τεθεί ως αποτέλεσμα των αγώνων των προηγούμενων
γενεών, χάρη στην αντίσταση και το φιλότιμο των εκπαιδευτικών, χάρη στις
προσπάθειες και θυσίες μαθητών, φοιτητών και γονέων. Αδιαμφισβήτητη απόδειξη
αποτελούν οι απόφοιτοι των ελληνικών πανεπιστημίων, όπως γιατροί, μηχανικοί
κ.λπ., οι οποίοι διαπρέπουν στο εξωτερικό.
Εννοείται, φυσικά, ότι η σημερινή
δημόσια εκπαίδευση απαιτεί περαιτέρω ενίσχυση, αλλαγές, όραμα, προοπτική. Ισχυρή
δημόσια παιδεία, αναβαθμισμένη και ποιοτική, δεν μπορεί όμως να γίνει σε μια
χώρα με ασιατική αγορά εργασίας. Δεν είναι η έλλειψη «ανταγωνιστικότητας» ή «αξιολόγησης»
της εκπαίδευσης αυτή που φταίει για τη μη ανάπτυξη της οικονομίας, όπως προσπαθούν
να πείσουν διάφορα αντιδραστικά στελέχη του καθεστώτος. Είναι το ίδιο το
οικονομικό μοντέλο και το αδιέξοδο του ελληνικού καπιταλισμού που ευθύνεται για
την οικονομική κρίση, τη μαζική ανεργία, τη διάλυση της παραγωγής, τον υπέρμετρο
δανεισμό. Αποτυχημένη δεν είναι η δημόσια εκπαίδευση, οι εκπαιδευτικοί, οι
μαθητές, οι φοιτητές, αλλά το ίδιο το σύστημα. Και αυτό πρέπει ριζικά να
αλλάξει και θα αλλάξει.
Μ. Σάκος