 |
Η στασιμότητα του διεθνούς εμπορίου είναι μια απόδειξη
της
βαθιάς κρίσης του καπιταλισμού και της υποχώρησης της
περιβόητης «παγκοσμιοποίησης»
|
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός
Εμπορίου (ΠΟΕ) έκρουσε πρόσφατα τον κώδωνα του κινδύνου για τις προοπτικές των
διεθνών εμπορικών συναλλαγών. Συγκεκριμένα, αναθεώρησε προς τα κάτω τις
προβλέψεις του για τον ρυθμό επέκτασης του παγκόσμιου εμπορίου το 2016, από
2,8% σε 1,7%. Πρόκειται για τη
χαμηλότερη «επίδοση» από την έναρξη της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης και
για την πρώτη χρονιά την τελευταία 15ετία που η αύξηση του παγκόσμιου εμπορίου
θα είναι πιο κάτω από την αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ.
Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: η περιβόητη «παγκοσμιοποίηση» έχει αρχίσει
να αντιστρέφεται, οι προστατευτικές πολιτικές των εθνικών καπιταλισμών παίρνουν
κεφάλι. Υπάρχουν πολλοί επιμέρους παράγοντες, όπως η επιβράδυνση της
οικονομίας μεγάλων χωρών που στηρίζονται στις εξαγωγές, π.χ. Κίνα, Βραζιλία· ή
ακόμα η μεγάλη αστάθεια του χρηματοπιστωτικού τομέα, που δυσχεραίνει τη
χρηματοδότηση του εμπορίου. Ωστόσο, η
βαθύτερη αιτία είναι μία: η γενικευμένη παρακμή του καπιταλισμού και τα
αδιέξοδα που αυτή δημιουργεί.
Δεκαπέντε χρόνια πίσω, η λεγόμενη
«παγκοσμιοποίηση», δηλαδή το «άνοιγμα» των αγορών, η «απελευθέρωση» των διεθνών
συναλλαγών, διαφημιζόταν από τους καπιταλιστές ως η λύση σε όλα τα προβλήματα
της ανθρωπότητας. Υποτίθεται ότι η «παγκοσμιοποίηση» θα μοίραζε δικαιότερα τον
πλούτο σε όλο τον πλανήτη, θα «απελευθέρωνε» τη διακίνηση αγαθών, πληροφοριών, κεφαλαίων,
θα έδινε κίνητρα στους εργαζόμενους να γίνουν πιο «ανταγωνιστικοί». Η παγκόσμια καπιταλιστική κρίση που
ξεκίνησε το 2008 έκανε σμπαράλια αυτή την αισιοδοξία. Αποδείχτηκε ότι τα
«απελευθερωμένα» κεφάλαια δεν κινούνται προς την παραγωγή αλλά προς τον χρηματοπιστωτικό παρασιτισμό, δημιουργώντας τεράστιες
«φούσκες», που κάποια στιγμή σκάνε. Οι ίδιες οι εμπορικές ροές δεν υπακούν στις
πραγματικές ανθρώπινες ανάγκες αλλά σε
κερδοσκοπικά παιχνίδια γύρω από τις τιμές των στρατηγικών εμπορευμάτων. Η
φτώχεια στις περιφερειακές χώρες-εξαγωγούς μειώθηκε ελάχιστα, ενώ αυξήθηκε
ραγδαία ανάμεσα στους λαούς των ανεπτυγμένων χωρών, μειώνοντας αντίστοιχα τη ζήτηση για εμπορεύματα.
Όλο και περισσότερες χώρες,
βλέποντας ότι η παγκόσμια «πίτα» μικραίνει αντί να μεγαλώνει, στρέφονται προς προστατευτικές πολιτικές
(δασμούς, υποτιμήσεις νομισμάτων κ.λπ.), επιχειρώντας να διασώσουν την
παραγωγική τους βάση. Φυσικά, ούτε αυτό
θα δώσει λύση στα αδιέξοδα ενός βαθιά γερασμένου κοινωνικού συστήματος. Εναπόκειται
στο συνειδητό προλεταριάτο να οργανωθεί, να περάσει στην αντεπίθεση και ν’
ανοίξει δρόμο για την απαλλαγή του πλανήτη από τον καπιταλιστικό ζουρλομανδύα.
Πάρις Δάγλας