Μπορεί να υπάρξει και άλλο μοντέλο τουρισμού, με πολλαπλάσια οφέλη και για
τους εργαζόμενους του κλάδου και για τη χώρα
 |
Σωροί σκουπιδιών
στο πιο τουριστικό νησί της χώρας μας! Και την ίδια στιγμή
το τουριστικό
κεφάλαιο πανηγυρίζει για τη μεγάλη αύξηση
της προσέλευσης επισκεπτών.
|
Πανηγυρικές
είναι τα τελευταία χρόνια της κρίσης οι ανακοινώσεις των κυβερνώντων για τη
θεαματική αύξηση του τουρισμού και για τα εκατομμύρια των τουριστών που έρχονται
στη χώρα μας. Και αφού πρώτα απαξιώθηκε, ξεπουλήθηκε και εξαφανίστηκε από
προσώπου ελληνικής γης η πραγματική βαριά βιομηχανία, στέλνοντας εκατομμύρια
εργαζομένους στην ανεργία, βαυκαλίζονται τώρα για τις οικονομικές και
εργασιακές προοπτικές της πολλά υποσχόμενης «βαριάς βιομηχανίας», της
«ατμομηχανής της ελληνικής οικονομίας», του τουρισμού.
Από
την άλλη, όταν ακούμε Μύκονο, Σαντορίνη, Ρόδο ή άλλους πρωτοκλασάτους
τουριστικούς προορισμούς, ο νους μας πάει συνήθως στους επώνυμους, στη χλιδή, στα
ακριβά τουριστικά πακέτα, στους ξέφρενους ρυθμούς και στο χρήμα που ρέει άφθονο.
Μήπως όμως είναι μόνο αυτή η εικόνα που προβάλλεται; Και τι γίνεται από πίσω; Τι
συνεπάγεται όλο αυτό για τον κάθε τουριστικό προορισμό και την τοπική κοινωνία;
Πίσω
από τη ραγδαία ανάπτυξη της «μονοκαλλιέργειας» του τουρισμού, από τα ρεκόρ
επισκεψιμότητας της χώρας μας, από τους τζίρους των ξενοδοχείων, βρίσκονται
στρατιές εργαζομένων που μάλλον η «καλή τουριστική χρονιά» δεν τους αφορά.
Αντίθετα! Γι’ αυτούς οι «ευοίωνες» εργασιακές προοπτικές, με πρόσχημα και την
κρίση, μεταφράζονται σε κατάργηση των
συλλογικών συμβάσεων, παράνομη αύξηση ωραρίων –εξαντλητικά 10ωρα-12ωρα χωρίς
ούτε μια μέρα ρεπό και χωρίς εννοείται την ανάλογη αύξηση αποδοχών–, τετράωρη
ασφάλιση με μισθούς πείνας, ή μαύρη και ανασφάλιστη εργασία. Το φαινόμενο της «μαθητείας» μέσω
δουλεμπορικών γραφείων («πρακτική άσκηση»-τζάμπα δουλειά) ξεπερνά σχεδόν
παντού το επιτρεπόμενο ποσοστό του 17% των εργαζομένων, και σε ορισμένα
ξενοδοχεία και το 30%. Η μεγάλη ζήτηση των τουριστικών καταλυμάτων δημιούργησε
αντίστοιχη έλλειψη κατοικιών για τους χιλιάδες εργαζόμενους στον τουρισμό. Με αποτέλεσμα να μένουν σε κοντέινερς,
υπόγεια-τρώγλες, τροχόσπιτα! Ένας σύγχρονος εργασιακός μεσαίωνας!
Παράλληλα,
ξεπουλιούνται αεροδρόμια και λιμάνια και
καταπατούνται παραλίες από παραλιακές επιχειρήσεις και βιλάτους, επομένως
γίνονται μη προσβάσιμες για τον πολύ κόσμο. Γίνονται αλόγιστες, φαραωνικές τουριστικές επενδύσεις, με καταστροφικές
περιβαλλοντικές και οικιστικές συνέπειες. Η μαζική εισροή τουριστών σε
πολλά νησιά έχει οδηγήσει στην υπεράντληση των υδάτων. Η έτσι κι αλλιώς ανεπαρκής και απαρχαιωμένη διαχείριση των απορριμμάτων
μετέτρεψε πολυδιαφημισμένο τουριστικό προορισμό (βλέπε Μύκονος) σ’ έναν απέραντο σκουπιδότοπο. Σε
κάποια νησιά (ελάχιστα ευτυχώς ακόμη) η προσέλκυση φραγκάτων τουριστών
(Σαουδαράβων, Ρώσων αλλά και Ευρωπαίων) πάει πακέτο με τη διακίνηση γυναικών (σεξοτουρισμός)
και ακριβών ναρκωτικών! Με άξονα την ικανοποίηση κάθε επιθυμίας των τουριστών,
μετατρέπεται το αίσθημα φιλοξενίας των ντόπιων σε προϊόν/υπηρεσία της
βιομηχανίας του τουρισμού και η επικοινωνία με τον επισκέπτη σε υποκρισία και
δουλοπρέπεια.
Οι μόνοι
κερδισμένοι από αυτόν τον τουρισμό είναι οι μεγάλες ξενοδοχειακές και
τουριστικές επιχειρήσεις και ακόμα περισσότερο οι μεγάλοι tour operators
(τουριστικά
πρακτορεία), οι μεγάλοι τουριστικοί
όμιλοι (όπως οι γερμανικών συμφερόντων TUI
και THOMAS COOK και η βρετανική Mytravel), που ουσιαστικά στα χέρια αυτών είναι
συγκεντρωμένο όλο το εμπορικό κομμάτι του τουριστικού προϊόντος και άρα αυτοί
κατευθύνουν και την τουριστική αγορά.
Μπορεί να υπάρξει
και ο άλλος τουρισμός. Αυτός που θα προβάλλει τον πολιτισμική και πολιτιστική
ταυτότητα της χώρας, τους αρχαιολογικούς χώρους και τις φυσικές ομορφιές, που
δεν φείδεται σαν τόπος. Ο τουρισμός που θα σέβεται τους εργαζόμενους από όλες
τις απόψεις (εργασιακά, μισθολογικά, συνθήκες διαβίωσης). Ο τουρισμός που θα
σέβεται το περιβάλλον, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις ανάγκες του κάθε
τόπου, αλλά και θα στηρίζει την ελληνική παραγωγή. Που θα μπορεί ο ξένος
επισκέπτης με τον ντόπιο κάτοικο και τον Έλληνα εργαζόμενο να επικοινωνούν για τους
προβληματισμούς τους, τις ανησυχίες τους, τα ήθη και έθιμα τους. Ένας τουρισμός
όπου θα έχουν θέση και οι διακοπές κάθε Έλληνα εργαζόμενου. Γιατί οι διακοπές
δεν είναι πολυτέλεια. Είναι αναφαίρετο δικαίωμα όλων των εργαζομένων.
Όλγα Στεφανίδου