Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΠΕΡΓΙΑ ΤΗΣ ΜΙΝΝΕΑΠΟΛΗΣ (1934)

 

Παρουσιάζουμε σε συνέχειες στην Ιστορική μας Στήλη ένα κείμενο του μεγάλου Αμερικανού Κομμουνιστή-Τροτσκιστή εργατικού ηγέτη Τζέημς Κάννον (1890-1974). Πρόκειται για την εξιστόρηση της απεργίας της Μιννεάπολης του 1934, που καθοδηγήθηκε από τους Αμερικανούς τροτσκιστές και άλλαξε (μαζί με ορισμένες ακόμα σημαντικές απεργίες εκείνης της περιόδου) όλη την πορεία του αμερικανικού εργατικού κινήματος. Ειδικά σήμερα, έχει σημασία να μελετάμε και να θυμίζουμε πώς, με ποιες μεθόδους και ποιους τρόπους πάλης η εργατική μας τάξη έχει κερδίσει κρίσιμες νίκες στην ιστορία της. 

Η μετάφραση και επιμέλεια είναι της συντρόφισσάς μας Αλεξάνδρας Δόξα.

Το 1933, το τέταρτο έτος της μεγάλης αμερικανικής κρίσης, σήμανε την έναρξη της μεγαλύτερης αφύπνισης των Αμερικανών εργατών και τη στροφή τους προς τον συνδικαλισμό, σε μια πρωτοφανή για την αμερικανική ιστορία κλίμακα. Αυτό ήταν το υπόβαθρο για όλες τις εξελίξεις στα διάφορα πολιτικά κόμματα, ομάδες και τάσεις. Η στροφή αυτή των Αμερικανών εργατών ήταν η έκφραση της τρομακτικής ανάγκης τους να βγουν από τον ατομικισμό τους και να αντιμετωπίσουν τους εργοδότες μέσα από την οργανωμένη δύναμη του συνδικαλισμού.

Το σπουδαίο αυτό κίνημα εξελίχθηκε κατά κύματα. Κατά τον πρώτο χρόνο της διακυβέρνησης του Ρούσβελτ¹ ξέσπασε το πρώτο απεργιακό κύμα με σημαντικό μέγεθος, που όμως υποχώρησε με μόνο λιγοστά αποτελέσματα στον τομέα της οργάνωσης, λόγω της έλλειψης ικανής καθοδήγησης και ηγεσίας. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι προσπάθειες των εργατών απέτυχαν εξαιτίας της κυβερνητικής «μεσολάβησης» αφενός και της κτηνώδους καταπίεσης αφετέρου.

Το δεύτερο μεγάλο κύμα απεργιών και συνδικαλιστικών κινημάτων πραγματοποιήθηκε το 1934. Ακολουθήθηκε από ένα ακόμη πιο ισχυρό κίνημα το 1936-37, του οποίου τα σημαντικότερα γεγονότα ήταν οι απεργίες με καταλήψεις στις αυτοκινητοβιομηχανίες και στις βιομηχανίες ελαστικών, καθώς και η τεράστια ανάπτυξη της CIO².

Εδώ θα ασχοληθούμε με το απεργιακό κύμα του 1934, όπως αυτό εκφράστηκε στις απεργίες της Μιννεάπολης. Εκεί, για πρώτη φορά, εμφανίστηκε η αποτελεσματική συμμετοχή μιας επαναστατικής Μαρξιστικής ομάδας στην οργάνωση και καθοδήγηση μιας πραγματικής απεργίας. Η βάση αυτών των απεργιακών κυμάτων και κινημάτων ήταν η μερική ανάκαμψη της βιομηχανίας.

Έχει σημειωθεί προηγουμένως και πρέπει να το επαναλαμβάνουμε ξανά και ξανά: Στην κορύφωση της κρίσης, όταν η ανεργία ήταν τόσο τεράστια, οι εργάτες είχαν χάσει την αυτοπεποίθησή τους και φοβούνταν να κάνουν οποιαδήποτε κίνηση, κάτω από τον δυσοίωνο φόβο της ανεργίας. Όμως, με την ανάκαμψη της βιομηχανίας, οι εργάτες απέκτησαν ξανά πίστη στον εαυτό τους και ξεκίνησε ένα κίνημα για να ανακτήσουν όλα εκείνα που τους είχαν στερήσει μέσα στην κρίση. Η βάση της μαζικής δράσης του Τροτσκιστικού κινήματος στην Αμερική υπήρξε, οπωσδήποτε, η δράση των ίδιων των μαζών. Την άνοιξη του 1934 η χώρα είχε ηλεκτριστεί από την απεργία της Auto-Lite στο Toledo³, κατά την οποία νέες μέθοδοι και τεχνικές αγωνιστικής δράσης εγκαινιάστηκαν. Μια πολιτική ή έστω μισο-πολιτική οργάνωση, που εκπροσωπούνταν από τη Συνδιάσκεψη για την Προοδευτική Εργατική Δράση⁴, η οποία με τη σειρά της ίδρυσε την Προσωρινή Επιτροπή για τη συγκρότηση του Αμερικανικού Εργατικού Κόμματος, ηγήθηκε αυτής της τεράστιας σημασίας απεργίας στο Toledo, με τη μεσολάβηση του Συνδέσμου Ανέργων. Εκεί φάνηκε για πρώτη φορά τι σπουδαίο ρόλο μπορεί να παίξει μια οργάνωση ανέργων, της οποίας ηγούνται μαχητικά στοιχεία, σε μια σύγκρουση βιομηχανικών εργατών. Η οργάνωση ανέργων στο Toledo, που σχηματίστηκε και βρισκόταν κάτω από την ηγεσία της οργάνωσης του Muste, πρακτικά ανέλαβε την ηγεσία της απεργίας της Auto-Lite και ύψωσε την απεργιακή φρουρά και τη μαχητικότητά της σε τόσο υψηλό επίπεδο οργανωτικά, που η παλιά γενιά των γραφειοκρατών συνδικαλιστών δεν είχε ούτε καν φανταστεί ποτέ.

Οι απεργίες της Μιννεάπολης έβαλαν τον πήχη ψηλότερα. Αν λάβουμε υπόψη μας όλα τα δεδομένα, συμπεριλαμβανομένου και του αποφασιστικού κριτηρίου της πολιτικής καθοδήγησης και της εκμετάλλευσης στο μάξιμουμ κάθε δυνατότητας που υπάρχει σε μια απεργία, πρέπει να πούμε ότι το υψηλότερο σημείο του απεργιακού κύματος του 1934 ήταν η απεργία των οδηγών, βοηθών και αποθηκάριων της Μιννεάπολης τον Μάιο, και η συνέχειά της σε ακόμα μεγαλύτερη κλίμακα τον Ιούλιο-Αύγουστο του 1934. Αυτές οι απεργίες έβαλαν τον Αμερικανικό Τροτσκισμό μπροστά σε μια αποφασιστική πρόκληση.

Για πέντε χρόνια ήμασταν «φωνή βοώντος εν τη ερήμω», περιορίζοντας τους εαυτούς μας στο να ασκούμε κριτική στο Κομμουνιστικό Κόμμα, στο να διευκρινίζουμε αυτά που φάνταζαν σαν τα πιο αφηρημένα θεωρητικά ερωτήματα. Κατηγορηθήκαμε πολλές φορές ότι δεν ήμασταν τίποτα άλλο παρά «χαρτογιακάδες» και ότι ψάχναμε ψύλλους στ’ άχυρα. Τώρα, με αυτήν την ευκαιρία που μας παρουσιάστηκε στη Μιννεάπολη να συμμετάσχουμε σε ένα μαζικό κίνημα, ο Αμερικανικός Τροτσκισμός τέθηκε ισότιμα στη δοκιμασία. Έπρεπε να αποδείξουμε στην πράξη αν ήμασταν στ’ αλήθεια άχρηστοι «χαρτογιακάδες», ή μια δυναμική πολιτική οργάνωση ικανή να συμμετάσχει ενεργητικά στο μαζικό κίνημα των εργατών.

         

Οι Τροτσκιστές αρπάζουν την ευκαιρία

 

Οι σύντροφοί μας στην Μιννεάπολη ξεκίνησαν τη δουλειά τους στις αποθήκες κάρβουνου και αργότερα επέκτειναν την καμπάνια τους στους οδηγούς και τους βοηθούς. Αυτό δεν ήταν ένα πλάνο οργανωμένο εκ των προτέρων, που το επεξεργαστήκαμε μέσα στα γενικά πλάνα του κινήματός μας. Οι οδηγοί της Μιννεάπολης δεν μπορούσαν επ’ ουδενί να χαρακτηριστούν σαν το πιο αποφασιστικό κομμάτι του Αμερικανικού προλεταριάτου. Ξεκινήσαμε την κύρια δράση μας στο εργατικό κίνημα σε εκείνα τα μέρη που οι συνθήκες ήταν ευνοϊκές για εμάς. Δεν ήταν δυνατόν να επιλέξουμε τις συνθήκες αυθαίρετα ή κατά την προτίμησή μας. Πρέπει κανείς να μπει στο μαζικό κίνημα μόλι βρει μια πόρτα ανοιχτή. Μια αλυσίδα συγκυριών έκανε την Μιννεάπολη το επίκεντρο των πρώτων μας σπουδαίων προσπαθειών και επιτυχιών στον τομέα του εργατικού κινήματος. Φτιάξαμε στην Μιννεάπολη μια ομάδα από παλιούς και δοκιμασμένους Κομμουνιστές που συγχρόνως ήταν έμπειροι συνδικαλιστές. Ήταν γνωστοί άνθρωποι, ριζωμένοι στην τοπική κοινωνία. Κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης δούλευαν στις καρβουναποθήκες. Όταν παρουσιάστηκε η ευκαιρία να οργανωθούν οι αποθήκες, εκείνοι την άρπαξαν αμέσως και επέδειξαν τις ικανότητές τους σε μια επιτυχημένη τριήμερη απεργία. Η επέκταση της οργανωτικής τους δουλειάς στον τομέα των μεταφορών ήταν φυσικό κι επόμενο.

Η Μιννεάπολη δεν ήταν η πιο εύκολη περιοχή για μας. Στην πραγματικότητα ήταν μια από τις δυσκολότερες στη χώρα, ήταν πόλη γνωστή για την έλλειψη συνδικάτων. Για δεκαπέντε ή είκοσι χρόνια, η Συμμαχία των Πολιτών⁵, μια οργάνωση φτιαγμένη από σκληροτράχηλους εργοδότες, κυβερνούσε τη Μιννεάπολη με σιδερένια γροθιά. Ούτε μια απεργία, για οποιονδήποτε λόγο, δεν είχε επιτυχία όλα αυτά τα χρόνια. Ακόμα και τα συνδικάτα των οικοδόμων, τα πιο σταθερά και δραστήρια απ’ όλα τα συνδικάτα, βρίσκονταν υπό διωγμό στη Μιννεάπολη και τους έδιωχναν από τις μεγάλες κατασκευές. Ήταν μια πόλη αποτυχημένων απεργιών, ανύπαρκτων συνδικαλιστικών δικαιωμάτων, μίζερων μισθών, εξοντωτικών ωραρίων και με αδύναμο και αναποτελεσματικό συνδικαλιστικό κίνημα.

 Η απεργία στο κάρβουνο, που αναφέραμε πιο πάνω, ήταν μια προκαταρκτική αψιμαχία, πριν ξεκινήσουν οι μεγάλες μάχες. Η συντριπτική νίκη αυτής της απεργίας, η μαχητικότητά της, η καλή της οργάνωση και η γρήγορη επιτυχία της, ενθάρρυναν τη γενική οργάνωση των οδηγών και των βοηθών, οι οποίοι, όλα αυτά τα χρόνια της καταπίεσης, ήταν σκληρά εκμεταλλευόμενοι και χωρίς το προνόμιο της οργάνωσης. Η αλήθεια είναι ότι υπήρχε ένα συνδικάτο στον κλάδο, αλλά παρέμενε σε πλήρη απραξία. Είχε μόνο μια χούφτα μελών με κάποια υποτυπώδη συμβόλαια με τις μεταφορικές εταιρείες – καμιά πραγματική οργάνωση της μεγάλης μάζας των οδηγών φορτηγών και των βοηθών της πόλης.

Η επιτυχία της απεργίας στο κάρβουνο έδωσε αισιοδοξία στους εργάτες του κλάδου των μεταφορών. Ήταν το προσάναμμα που περίμενε μια σπίθα, οι αμοιβές τους ήταν πολύ χαμηλές και οι ώρες εργασίας πάρα πολλές. Απαλλαγμένοι για τόσα χρόνια από οποιανδήποτε έλεγχο από τα συνδικάτα, τα διψασμένα για κέρδος αφεντικά το ‘χαν παρακάνει -τα αφεντικά πάντα το παρακάνουν- και οι καταπιεσμένοι εργάτες άκουσαν με μεγάλη χαρά το μήνυμα του συνδικάτου.

Η συνδικαλιστική μας δράση στη Μιννεάπολη, από την αρχή μέχρι το τέλος, ήταν μια πολιτικά καθοδηγούμενη καμπάνια. Οι τακτικές μας καθορίζονταν από τη γενική μας πολιτική, σφυρηλατούνταν επίμονα μέσα από την εφημερίδα μας «The Militant» που καλούσε τους επαναστάτες να μπουν στο κύριο ρεύμα του εργατικού κινήματος που αντιπροσωπευόταν από την Αμερικανική Εργατική Ομοσπονδία (AFL).

 

 

Η επαναστατική πορεία

 

Αποφασίσαμε να πάμε παράλληλα με την γραμμή οργάνωσης που οι μάζες ακολουθούσαν και όχι να δημιουργήσουμε τεχνητά δικά μας συνδικάτα και να πάμε κόντρα στην τάση των μαζών να ακολουθήσουν το υπάρχον συνδικαλιστικό κίνημα. Για πέντε χρόνια δώσαμε μεγάλη μάχη ενάντια στο αριστερίστικο δόγμα των «Κόκκινων Συνδικάτων». Αυτά τα συνδικάτα είχαν φτιαχτεί τεχνητά από το Κομμουνιστικό Κόμμα, αλλά οι εργάτες δεν τα εμπιστεύονταν και συνεπώς τα πρωτοπόρα τους στοιχεία απομονώνοντας. Η μεγάλη μάζα των εργατών, ψάχνοντας τρόπο να οργανωθεί, είχε σωστό κριτήριο. Διαισθάνονταν την ανάγκη για βοήθεια. Ήθελαν να έχουν επαφή με άλλους οργανωμένου εργάτες, όχι να μένουν στις παρυφές του κινήματος μαζί με μερικούς φωνακλάδες ριζοσπάστες. Το φαινόμενο ήταν αμείωτο: οι αβοήθητες, ανοργάνωτες μάζες στη βιομηχανία, έτρεφαν μεγάλο σεβασμό στα ήδη υπάρχοντα συνδικάτα, όσο συντηρητικά, όσο αντιδραστικά και να ήταν αυτά. Οι εργάτες φοβούνται την απομόνωση. Από αυτή την άποψη, ήταν συνετότεροι από   τους σεχταριστές δογματικούς, που προσπαθούσαν να «συνταγογραφήσουν» για λογαριασμό τους την ακριβή μορφή του τέλειο συνδικάτου. Στη Μιννεάπολη, όπως και άλλου, οι εργάτες είχαν μια ισχυρή επιθυμία να πάνε με το «επίσημο» κίνημα, ελπίζοντας στη βοήθειά του στη μάχη τους ενάντια στα αφεντικά που τους δυσκόλευαν τη ζωή. Ακολουθώντας τη γενική τάση των εργατών, συνειδητοποιήσαμε επίσης ότι για να εκμεταλλευτούμε στο έπακρον τις ευκαιρίες που μας δίνονταν, έπρεπε να μη βάζουμε περιττά εμπόδια στο δρόμο μας. Δεν έπρεπε να χάνουμε χρόνο και ενέργεια προσπαθώντας να προωθήσουμε στους εργάτες ένα νέο σχέδιο οργάνωσης που δεν το ‘θελαν. Ήταν σαφώς καλύτερο να προσαρμοστούμε στις δικές τους ανάγκες και επιπλέον να εκμεταλλευτούμε τις αδυναμίες να λάβουμε βοήθεια από το υπάρχον «επίσημο» εργατικό κίνημα. 

Δεν ήταν και τόσο εύκολο για τους ανθρώπους μας να μπουν στην AFL της Μιννεάπολης. Ήταν άντρες «σημαδεμένοι», δύο φορές διωγμένοι, διπλά αναθεματισμένοι. Στην αγωνιστική τους διαδρομή είχαν εκδιωχθεί τόσο από το Κομμουνιστικό Κόμμα, όσο και από την AFL. Κατά την «Κόκκινη Εκκαθάριση» του 1926-1927, στην αιχμή της αντίδρασης μέσα στο Αμερικάνικο εργατικό κίνημα, πρακτικά όλοι μας οι σύντροφοι που ήταν ενεργά μέλη στα συνδικάτα της Μιννεάπολης είχαν εκδιωχθεί. Ένα χρόνο αργότερα, για να γίνει η απομόνωσή τους ακόμα μεγαλύτερη, διαγράφτηκαν και από το Κομμουνιστικό Κόμμα.

 

Αλλά η πίεση των εργατών προς τις οργανώσεις ήταν ισχυρότερη από τις επιταγές των συνδικαλιστών γραφειοκρατών. Οι σύντροφοί μας είχαν την εμπιστοσύνη εργατών, αλλά και το σχέδιο με το οποίο θα οργανώνονταν. Η αξιολύπητη αδυναμία του συνδικαλιστικού κινήματος στην Μιννεάπολη και το αίσθημα των σωματείων ότι τους χρειαζόταν λίγη ζωή – όλα αυτά λειτούργησαν υπέρ του να επιστρέψουν οι άνθρωποί μας στην AFL μέσω του συνδικάτου των Τίμστερς (οδηγών φορτηγών)⁶. Επιπλέον, βοήθησε και μια τυχαία συγκυρία: ο επικεφαλής του τοπικού τμήματος 574⁷ του συνδικάτου και σύνδεσμος των Τίμστερς στη Μεννεάπολη ήταν ένας μαχητικός συνδικαλιστής, ο Μπιλ Μπράουν. Είχε ισχυρό ταξικό ένστικτο και τον έλκυε η ιδέα τού να συνεργαστεί με ανθρώπους που ήξεραν πώς να οργανώνουν τους εργάτες και να τα βάζουν με τα αφεντικά. Ήταν μια ευτυχής συγκυρία για εμάς, όμως τέτοιες συμπτώσεις συμβαίνουν μια στο τόσο. Η τύχη ευνοεί όσους έχουν ευγενείς σκοπούς. Αν ζεις και συμπεριφέρεσαι σωστά, η τύχη σού χαμογελά πού και πού. Και όταν αντικρίζεις μια ευτυχή σύμπτωση, πρέπει αν αρπάζεις την ευκαιρία και να την εκμεταλλεύεσαι στο έπακρον.

Εκμεταλλευτήκαμε στο έπακρον λοιπόν αυτή τη ευτυχή συγκυρία, ο πρόεδρος του τοπικού παραρτήματος 574 των Τίμστερς να είναι αυτός ο υπέροχος χαρακτήρας, ο Μπιλ Μπράουν, που άνοιξε τις πόρτες του συνδικάτου στους «νέους ανθρώπους» που ήξεραν πώς να οργανώνουν τους εργάτες και να τους οδηγούν στη μάχη. Αλλά οι σύντροφοί μας ήταν νέα μέλη σ’ αυτό το συνδικάτο. Δεν ήταν αρκετά πολιοί ώστε να είναι αξιωματούχοι, ήταν απλά μέλη όταν ξεκίνησε η σύγκρουση. Έτσι ούτε ένας από τους ανθρώπους μας -τα μέλη, δηλαδή, της Τροτσκιστικής παράταξης- δεν είχε κάποιο αξίωμα μέσα στο συνδικάτο κατά τη διάρκεια των τριών απεργιών. Όμως οργάνωσαν και καθοδήγησαν τις απεργίες ακριβώς σα να ’χαν κάποιο αξίωμα. Συγκροτήθηκαν σαν «Απεργιακή Επιτροπή», ένα σώμα που ήταν πάνω από την ηγεσία του σωματείου στα θέματα της απεργίας.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1.     Ο Ρούσβελτ ήταν Πρόεδρος των ΗΠΑ απ’ το 1933 έως τον θάνατό του, το 1945. Έβγαλε τις ΗΠΑ απ’ τη Μεγάλη Κρίση του 1929-1933, με μέτρα που είχαν ως κυρίαρχο στοιχείο τους τον έντονο κρατικό προστατευτισμό.

2.     CIO (Congress of Industrial Organizations): Συνέδριο των Βιομηχανικών Οργανώσεων. Αμερικανική συνδικαλιστική ομοσπονδία που ιδρύθηκε το 1935. Η CIO συσπείρωσε στην αρχή τα πιο μαχητικά και ταξικά σωματεία και έδωσε πολύ μεγάλες μάχες στη δεκαετία του ’30.

3.     Απεργία στην ηλεκτρική εταιρία Auto-Lite στο Toledo του Οχάιο που διήρκεσε σχεδόν δύο μήνες (1934) και θεωρείται μια από τις σπουδαιότερες απεργίες στην ιστορία του αμερικάνικου εργατικού κινήματος.

4.     Συνδιάσκεψη για την Προοδευτική Εργατική Δράση: Ιδρύθηκε το 1929 για την προώθηση του μαχητικού συνδικαλισμού. Το 1933 εξελίχθηκε στο Αμερικανικό Εργατικό Κόμμα, που ενοποιήθηκε με την οργάνωση του Κάννον.

5.     Μια από τις χαρακτηριστικές «οργανώσεις πολιτών» που έφτιαχναν οι μεγάλοι εργοδότες στις ΗΠΑ για να σπάνε τις απεργίες με την κινητοποίηση αντιδραστικών και καθυστερημένων στοιχείων.

6.     Το εργατικό συνδικάτο των Teamsters (οδηγών) ιδρύθηκε το 1903. Μετεξελίχθηκε σε ένα από τα μεγαλύτερα και μαχητικότερα συνδικάτα των ΗΠΑ.

7.     Local 574/Τοπικό παράρτημα 574: Τα παραρτήματα των αμερικανικών συνδικάτων κατά πόλεις έχουν στην ονομασία τους έναν αριθμό.