Στα Προσφυγικά της Λεωφόρου Αλεξάνδρας έγινε η τελευταία -και
μάλιστα ιδιαίτερα βίαιη- κατασταλτική επίθεση εις βάρος
των κατειλημμένων χώρων. Όμως, έχουμε κάθε δικαίωμα να
απαιτούμε δημόσιους χώρους και κτήρια για τις ανάγκες και τις
δραστηριότητες του λαού και της νεολαίας - και όχι για άρπαγες «επενδυτές»
Ο χώρος μέσα στον οποίο κινούμαστε καθημερινά και κυρίως ο δημόσιος αστικός χώρος, μέσα στον οποίο ξεδιπλώνονται και αναπτύσσονται οι ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων, ίσως για πολλούς να θεωρείται ή να φαντάζει ένα σκηνικό ουδέτερο, σταθερό και ακίνητο. Αν όμως ρίξουμε μια ματιά πώς βιώνει και επιδρά το αστικό πλήθος στους χώρους της πόλης και πως διαχειρίζεται τον δημόσιο χώρο η εκάστοτε εξουσία γίνεται ολοφάνερο πόσο ενεργός και επιδραστικός είναι ο ρόλος τους και στη διαμόρφωση των κοινωνικών σχέσεων αλλά και στην παραγωγή και αναπαραγωγή των υφιστάμενων δομών εξουσίας.
Από την άλλη, οι καταλήψεις μη χρησιμοποιούμενων κτηρίων, οι συνελεύσεις στα πάρκα, τα διάφορα κινήματα σχετικά με τον δημόσιο χώρο, οι συναυλίες και τα φεστιβάλ που είναι διαδικασίες κοινωνικού πειραματισμού και παραγωγής πρακτικών χειραφέτησης της νεολαίας κρίνονται επικίνδυνα για την άρχουσα τάξη. Ακριβώς εκεί έρχεται η κρατική καταστολή στον δημόσιο χώρο. Ποινικοποιούνται και καταστέλλονται οι καταλήψεις, απαξιώνονται και κλείνουν στέκια νεολαίας, ποινικοποιούνται και καταστέλλονται οι κινηματικές δράσεις και οι πορείες. Κατά τη διάρκεια της υγειονομικής καραντίνας και με πρόσχημα την ασφάλεια των πολιτών είδαμε μια κυβέρνηση να βρίσκεται σε παροξυσμό σχετικά με την περιχαράκωση των δημόσιων χώρων και οποιουδήποτε άλλου χώρου συνεύρεσης. Παράλληλα, η κυβέρνηση προωθεί πολιτική μηδενικής ανοχής έναντι των καταλήψεων χώρων, στο πλαίσιο του δόγματος «νόμος και τάξη», καταστέλλοντας τη μία μετά την άλλη.
Ουσιαστικά, επιβάλλεται ένα σύνολο κανόνων σχετικά με το τι έχει κανείς δικαίωμα να κάνει στον εκάστοτε δημόσιο χώρο και κυρίως ποιος έχει δικαίωμα να το κάνει. Ποια είναι η «κανονική» του χρήση και τι είδους ποινές θα εφαρμόζονται με την παραβίαση των κανόνων χρήσης. Και με πρόταγμα την «ανάπτυξη» οι ελεύθεροι χώροι γίνονται αντικείμενο ιδιοποίησης από δημόσιους και, κυρίως, ιδιωτικούς φορείς με σκοπό να εφαρμόσουν τα επιχειρηματικά τους σχέδια.
Οι πόλεις και κάθε ελεύθερος χώρος τους αποτελούν βασικές εστίες πολιτικής δράσης, κινημάτων και συγκρότησης ανατρεπτικών ιδεών. Που σημαίνει πεδίο αγώνων για το ποιος έχει δικαίωμα να καθορίσει την ποιότητα και την οργάνωση στη ζωή της πόλης. Οι «επενδυτές» ή ο λαός; Η απάντηση είναι αδιαμφισβήτητη: Πρωταρχικό και αναφαίρετο δικαίωμα στην πόλη και στους χώρους της έχουν αυτοί που οικοδομούν και συντηρούν τη ζωή στην πόλη. Τη ζουν και την παράγουν σε κάθε τετραγωνικό μέτρο της, βήμα βήμα, μέσα στη ροή της καθημερινότητά τους. Και όχι αυτοί που με τις πολιτικές επιλογές τους καταδικάζουν τον κόσμο στη φτώχεια, την ανεργία, την έλλειψη στέγης και κλείνουν τους χώρους συνάντησης, δημιουργικής έκφρασης και πολιτισμού της νεολαίας.
Στη σημερινή εποχή όπου κύριο χαρακτηριστικό είναι η ατομικοποίηση και η απομόνωση, όπου ο δημόσιος χώρος συρρικνώνεται και τα ανθρώπινα δικαιώματα καταπατούνται, οι συλλογικοί αγώνες διεκδίκησης και επανανοηματοδότησης του δημόσιου χώρου είναι μονόδρομος. Επείγει λοιπόν η συγκρότηση ενός πολύμορφου κινήματος, που με κάθε μέσο (διαδηλώσεις, καμπάνιες ενημέρωσης, παρεμβάσεις στους δήμους, πιο δυναμικές δράσεις κ.λπ.) θα διεκδικήσει στην πράξη: α) να παραμείνουν οι δημόσιοι χώροι στη διάθεση των ίδιων των πολιτών με βάση τις πραγματικές τους ανάγκες και β) να δοθούν χώροι για συζητήσεις, εκδηλώσεις και κάθε είδους πολιτικές, κοινωνικές και πολιτιστικές πρωτοβουλίες του λαού και ιδίως της νεολαίας.
Όλγα Στεφανίδου