 |
| Τα κάποτε αξιοζήλευτα «στελέχη» των τεχνολογικών κολοσσών τώρα διώχνονται μαζικά από τις θέσεις εργασίας τους |
Μια από τις σημαντικότερες εξελίξεις όσον αφορά την εργασία σε παγκόσμια κλίμακα μετά το τέλος της επιδημίας είναι οι μαζικές απολύσεις στον τεχνολογικό τομέα. Πριν από ελάχιστα χρόνια, οι τεχνολογικοί κολοσσοί διαφημίζονταν ως εργασιακοί «παράδεισοι». Πράγματι, σε πολλές περιπτώσεις, προσέφεραν αξιοζήλευτα προνόμια για να προσελκύσουν τα καλύτερα ταλέντα. Η εμπιστοσύνη στην «επανάσταση» που έφερνε η τεχνολογική «διατάραξη», μεταξύ άλλων και «επανάσταση» στις εργασιακές σχέσεις, ήταν στα ύψη.
Τώρα η εικόνα είναι πολύ διαφορετική. Dell, HP, Cisco,
ΙΒΜ, Amazon, Microsoft, Google, Meta (Facebook και Instagram), Tik-Tok, Salesforce,
Apple, Twitter απολύουν
υπαλλήλους κατά χιλιάδες. Σε 100.000
υπολογίζονται οι απολύσεις των τεχνολογικών κολοσσών για το 2022 και έπεται
συνέχεια για όλο το 2023.
Οι εταιρείες επικαλούνται τη μεγάλη μείωση των τιμών των μετοχών τους στο χρηματιστήριο. Από την άλλη, υπάρχει η κλασική συνταγή του
αμερικάνικου καπιταλισμού «εύκολη απόλυση-εύκολη πρόσληψη». Πολλές από τις
εταιρείες αυτές είχαν προβεί σε μαζικές
προσλήψεις μέσα στην επιδημία, καθώς η εξ αποστάσεως εργασία και η παραμονή
του κόσμου στο σπίτι ευνοούσαν τις πωλήσεις των προγραμμάτων τους και των
υπηρεσιών τους.
Όμως υπάρχουν και σοβαρότερες υποκείμενες αιτίες. Η τεχνολογική πρόοδος μέσα στον καπιταλισμό
είναι εντελώς αντιφατική και συχνά δεν ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες
των ανθρώπων. Πολλές από τις «λαμπρές» καινοτομίες αυτών των εταιρειών
αποδεικνύονται σκέτη μαρκετίστικη προώθηση άχρηστων υπηρεσιών, ή ξεπερνιούνται
πολύ γρήγορα από ανταγωνιστικά προϊόντα, ή απλά δεν ανταποκρίνονται στην αγοραστική δύναμη και τις προτιμήσεις των
καταναλωτών. Επίσης, οι εταιρείες γενικά δεν υπάρχουν για να κάνουν
σπουδαίες εφευρέσεις αλλά για να βγάζουν κέρδος. Και εκεί μετράνε άλλα πράγματα, πιο «πεζά», όπως τα κόστη, η εξέλιξη
της παραγωγικότητας, οι συνέπειες της υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου κ.λπ.
Τέλος –και αυτό είναι χαρακτηριστικό της σημερινής αμετάκλητης
παρακμής του καπιταλισμού– ακόμα και
αστοί αναλυτές έχουν αρχίσει να υποψιάζονται ότι η «4η Βιομηχανική Επανάσταση»
θα αποδειχθεί από πολλές πλευρές… φούσκα. Η πολυδιαφημισμένη «εικονική
πραγματικότητα», για παράδειγμα, δεν
έχει αποδειχθεί πιο σημαντική για τις ζωές των ανθρώπων από την ανακάλυψη της
λεκάνης της τουαλέτας και δεν πρόκειται να υποκαταστήσει την άμεση ανθρώπινη
επαφή. Οι πραγματικές επαναστάσεις γίνονται στο πεδίο των παραγωγικών και κοινωνικών
σχέσεων και ωθούνται από την τεχνολογική πρόοδο μόνο εφόσον αυτή ανταποκρίνεται
πραγματικά σε ιστορικά ανώτερες τέτοιες σχέσεις.
Πάρις Δάγλας