Κίνδυνος για τη δημοκρατία η επιστολική ψήφος

Σε όσες χώρες έχει εφαρμοστεί η επιστολική ψήφος
δεν μείωσε την αποχή, ενώ συνδέθηκε με καταγγελίες
και αμφισβήτηση εκλογικών αποτελεσμάτων

 Με απουσία δημόσιου διαλόγου και με εξαιρετική άνεση η κυβέρνηση επιβάλλει την επιστολική ψήφο στις επερχόμενες ευρωεκλογές, ανοίγοντας την πόρτα για αλλαγή του τρόπου διενέργειας των εκλογών γενικά. Πατώντας στο υπαρκτό πρόβλημα της αποχής που διογκώνεται τα τελευταία χρόνια, εισάγει έναν θεσμό ο οποίος, όπου έχει εφαρμοστεί μέχρι σήμερα, δεν αύξησε τη συμμετοχή στις εκλογικές διαδικασίες.

Αρκεί η αδιαφορία που επέδειξε απέναντι στους χιλιάδες εργαζόμενους στον τουρισμό στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές για να καταρριφθεί κάθε επιχείρημα της κυβέρνησης. Η ίδια κυβέρνηση που στέρησε το δικαίωμα του εκλέγειν σε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους πριν λίγους μήνες –ενώ θα μπορούσε πολύ απλά να καταρτίσει ειδικούς εκλογικούς καταλόγους στους τόπους εργασίας– δεν πείθει για τις αγαθές προθέσεις της.

Η εκλογική διαδικασία είναι μια βαθύτατα πολιτική διαδικασία, η οποία υπό προϋποθέσεις μπορεί να συμβάλει στην πολιτικοποίηση και τη συμμετοχή, στην ανταλλαγή απόψεων, στην προβολή θέσεων. Η μεγέθυνση της αποχής τα τελευταία αρκετά χρόνια συνδέεται με τον εκφυλισμό των πολιτικών διαδικασιών, τη ματαίωση προσδοκιών, την εξαπάτηση του εκλογικού σώματος, την κυριαρχία της γενικότερης παραίτησης και αποστασιοποίησης από οποιαδήποτε συλλογική και δημοκρατική διαδικασία.

Το εκλογικό σώμα που αρνείται τον κυρίαρχο ρόλο του δεν πρόκειται να αφυπνιστεί με διαδικασίες δήθεν διευκόλυνσης, όπως η επιστολική ψήφος και ίσως στο μέλλον η ηλεκτρονική ψήφος. Άλλωστε, πόσο ενδυνάμωσαν τις συλλογικές διαδικασίες στα συνδικάτα οι εξ αποστάσεως συνελεύσεις και οι ηλεκτρονικές ψηφοφορίες;

Η επιβολή γενικευμένης δυνατότητας επιστολικής ψήφου και όχι η διευκόλυνση συγκεκριμένων κατηγοριών πολιτών (όπως π.χ. οι ναυτικοί, οι εποχικοί εργαζόμενοι ή όσοι έφυγαν τα τελευταία χρόνια για να εργαστούν στο εξωτερικό) οδηγεί τη σκέψη μας σε άλλες, επικίνδυνες στοχεύσεις εκ μέρους της κυβέρνησης. Εξετάζοντας τη διεθνή εμπειρία, βλέπουμε ότι είναι πλούσια από καταγγελίες, δίκες και ανατροπές σε χώρες όπου λειτουργεί η επιστολική ψήφος. Η μη άμεση και αυτοπρόσωπη παρουσία στις εκλογές γεννά προβλήματα στο αδιάβλητο των εκλογών. Ας έχουμε υπόψη και την ευαλωτότητα σε πιέσεις ενός ψηφοφόρου που ψηφίζει από το σπίτι του, ή ενδεχόμενα και από την εργασία του. 

Άλλη είναι η στόχευση και πάντως όχι να σηκωθεί το εκλογικό σώμα από τον… καναπέ της απάθειας. Κι έχουμε κάθε λόγο να θεωρούμε την επιστολική ψήφο όχι «ενδυνάμωση», αλλά αποδυνάμωση της δημοκρατίας.

 

Γιώργος Καστρίτης