 |
Η Ήπειρος, μια από τις ομορφότερες περιοχές της Ελλάδας,
και με μεγάλες αναπτυξιακές δυνατότητες, πληρώνει το παρασιτικό
και ανισόμερο μοντέλο στο οποίο έχει στραφεί ο ελληνικός καπιταλισμός
εδώ και δεκαετίες
|
Σύμφωνα με τα
τελευταία στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας, τρεις περιφέρειες της Ελλάδας
συγκαταλέγονται στις φτωχότερες της Ε.Ε. Ανάμεσα σε αυτές και η περιφέρεια της
Ηπείρου. Δεν είναι η πρώτη φορά που η Ήπειρος αποτελεί μέρος αυτής της θλιβερής
λίστας. Ουσιαστικά, από την πόλεμο και μετά η ήδη υπάρχουσα αναπτυξιακή
υστέρηση έδωσε τη θέση της σε μια σταδιακή ερήμωση. Η έλλειψη σύνδεσης με την πρωτεύουσα με δίκτυο σιδηροδρόμου
αποτυπώνει την εγκατάλειψή της από το κράτος.
Από την άλλη,
οι λεγόμενες «περιφερειακές πολιτικές» της Ε.Ε. δεν βοήθησαν σε τίποτα, αφού κι αυτές κινούνταν μέσα στο ίδιο
πλαίσιο του παρασιτισμού και της υποταγής των πάντων στην κερδοφορία του κεφαλαίου.
Η απορρόφηση των κονδυλίων από τα προγράμματα της Ε.Ε. έγινε χωρίς κεντρικό
σχεδιασμό και έλεγχο σε σχέση με την αποτελεσματικότητά τους.
Θα πίστευε
κανείς ότι ένα μεγάλο αναπτυξιακό έργο, η
κατασκευή της Εγνατίας, που συνέδεσε τα ενδότερα της Ηπείρου με τη συμπρωτεύουσα
και το λιμάνι της Ηγουμενίτσας θα άλλαζε το σκηνικό, θα έβγαζε την Ήπειρο από
την απομόνωση. Όμως, τα πράγματα χειροτέρεψαν. Τα τελευταία 20 χρόνια η
ύπαιθρος συνεχίζει να εγκαταλείπεται με ταχείς ρυθμούς και τα χωριά ερημώνουν,
με αποτέλεσμα να έχει περιοριστεί σημαντικά και η πρωτογενής παραγωγή, ενώ είχε
ξεκινήσει ήδη και η αποβιομηχάνιση.
Η περιοχή της
Ηπείρου έχει φοβερές δυνατότητες, αλλά η
πολιτική του παρασιτισμού του ελληνικού καπιταλισμού δεν τη συμπεριέλαβε στις
προτεραιότητές της, για πολλούς λόγους. Η πολιτική αυτή σημαίνει
υπερανάπτυξη των υπηρεσιών και του τραπεζικού κεφαλαίου (που εκ των πραγμάτων
επικεντρώνονται στην Αθήνα) και «εύκολο κέρδος» (που παραπέμπει π.χ. σε αλόγιστη
τουριστική ανάπτυξη σε ορισμένα μόνο νησιά).
Η διέξοδος δεν μπορεί να είναι κάτι άλλο από μια ισόμερη-σχεδιασμένη
ανάπτυξη, όχι μόνο για την Ήπειρο αλλά και για κάθε γωνιά της Ελλάδας, έτσι ώστε
να αξιοποιηθούν σε καθεμιά περιοχή η γνώση, η ιστορία, ο πολιτισμός, το τοπικό εργατικό
δυναμικό προς όφελος της βιώσιμης ανάπτυξης όλης της χώρας!
Όσον αφορά την
Ήπειρο και τον πρωτογενή τομέα, βασικότατη δραστηριότητα είναι η κτηνοτροφία και η πτηνοτροφία. Νέες, σύγχρονες μέθοδοι παραγωγής, συνεταιρισμοί
νέου τύπου και συγκεκριμένο σχέδιο από την πολιτεία θα μπορούσαν να κάνουν τη
διαφορά. Ενώ η αξιοποίηση της τοπικής αγροτικής παραγωγής και η βελτίωση
της υποδομής, με τη δημιουργία
μονάδων τυποποίησης κηπευτικών, φρούτων, ελαιόλαδου και γαλακτοκομικών
προϊόντων, αποτελούν διεξόδους και για τον δευτερογενή τομέα, τη
βιομηχανία δηλαδή, που έχει μείνει πίσω.
Μεγάλες είναι,
επίσης, οι δυνατότητες αξιοποίησης των
φυσικών πόρων, όπως π.χ. των ποταμιών, με μικρής κλίμακας υδροηλεκτρικά
έργα, και των απέραντων δασών, για
σχεδιασμένη και καλά οργανωμένη υλοτομία.
Το Πανεπιστήμιο των Ιωαννίνων και η μεγάλη
πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής θα μπορούσαν επίσης να αποτελέσουν
στοιχεία για μια άλλης μορφής ανάπτυξη, που
θα δίνει έμφαση και στην έρευνα και τις νέες τεχνολογίες. Ο τοπικός πολιτισμός
μπορεί να αποτελέσει σημαντικό πλεονέκτημα σε μια προσπάθεια ανάδειξης και
προβολής της Ηπείρου. Ο στόχος είναι η
δημιουργία ενός ιδιαίτερου προφίλ της Ηπείρου και η σύνδεσή του με
δραστηριότητες που αφορούν στον πολιτισμό, τη μουσική παράδοση, τη φύση, τα
τοπικά προϊόντα και τις άμεσα συνδεόμενες με αυτά υπηρεσίες.
Η Ήπειρος
σήμερα, με το παρθένο φυσικό περιβάλλον της, μπορεί να αποτελέσει πόλο έλξης
για πολλούς κατοίκους των αστικών κέντρων. Έτσι μπορεί να αναπτυχθεί και ο τουρισμός, σε ένα διαφορετικό όμως
μοντέλο από το κυρίαρχο. Η σύνδεση του
τουρισμού με τα τοπικά προϊόντα θα συμβάλει στην ανάπτυξη της πρωτογενούς
και της δευτερογενούς παραγωγής.
Η
ανασυγκρότηση του αγροτικού και βιομηχανικού τομέα της περιοχής θέλει κεντρικό
σχέδιο, με δημόσιες επενδύσεις, με πρωτοβουλιακή συμμετοχή των ίδιων των
πολιτών, με οργάνωση της εργατικής τάξης και των αγροτών. Αυτή είναι η μόνη
λύση αν θέλουμε τελικά να αποτρέψουμε την οριστική ερήμωση της περιοχής ή την
εκμετάλλευσή της από μεγάλα καπιταλιστικά συμφέροντα, βλέπε Ειδικές Οικονομικές
Ζώνες, που συνεχίζουν να υπάρχουν στους σχεδιασμούς του ξένου και εγχώριου κεφαλαίου.
Ματίνα
Χελιδώνη