Να υπερασπιστούμε τα δάση μας

 

Για να υπερασπιστούμε το δάσος, πρέπει να μάθουμε για 
το δάσος και ιδίως για τη διαχρονική σχέση του ελληνικού λαού 
με το δάσος

Η σχέση των Ελλήνων με το δάσος έχει μια ιστορία. Ήμασταν στα βουνά επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αυτό σημαίνει ότι μαζεύει κανείς ξερά ξύλα για το τζάκι, για θέρμανση, μαγείρεμα και πλύσιμο. Άρα τα μέρη κοντά στα δάση ήταν καθαρισμένα από περιττά ξύλα. Μετά ήλθε το κάρβουνο, το μαγκάλι, η σόμπα κ.λπ. Ταυτόχρονα ο Έλληνας άρχισε να γίνεται πεδινός.

Με τον Εμφύλιο το κράτος μετέφερε τον πληθυσμό από τα χωριά που ήταν ψηλά και απαγορεύτηκε να κατοικεί κανείς εκτός χωριού (είσοδος-έξοδος από φυλάκια). Ταυτόχρονα το δασαρχείο ισχυροποιήθηκε, έγιναν φυτώρια και άλλαξε η χώρα. Αυξήθηκαν τα πευκοδάση. Αξίζει να δείτε φωτογραφίες χωριών από το παρελθόν και να συγκρίνετε με το σήμερα. Εξάλλου, όταν τα χωριά κατοικούνταν, υπήρχε ανάγκη από τροφή, άρα από γεωργική γη. Συνεπώς δεν υπήρχε πολυτέλεια για δάσος πέριξ του χωριού. Έτσι φτιάχνονταν πεζούλες και το δάσος θεωρούνταν «κατάρα». Τόσο μεγάλη ανάγκη υπήρχε για κτήματα, που το κράτος αναγκάστηκε να απαγορεύσει την κοπή πλατανιών και δρυών.

Με την κρίση του 1953 και την αρχή της μαζικής μετανάστευσης, τελείωσε και κάθε σχέση με το δάσος. Οι υλοτόμοι άρχισαν να σπανίζουν. Τα νέα έπιπλα περιόρισαν την υλοτόμηση. Ποιος είχε λεφτά για μασίφ έπιπλο; Η επιπλοποιία παρήκμασε.

Τη δεκαετία του ’80 υπήρξαν μεγάλες πυρκαγιές και η τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ πήρε την πυρόσβεση από τη δασική υπηρεσία και την έδωσε στην πυροσβεστική. Όμως η πυροσβεστική δεν είναι για τα δάση. Για να κινηθείς θέλει γνώση των εδαφών, επαφή με τον χώρο.

Αλλά η ερήμωση στα μέρη κοντά στα δάση είναι το σπουδαιότερο. Όταν τα πέριξ των δασών εδάφη αφήνονται στην τύχη τους, η εγκατάλειψη προχωρά και στο εσωτερικό του δάσους. Οι ηλικιωμένοι τι ξύλα να μαζέψουν, οι περιοχές έγιναν λόγγοι, αδιαπέραστα τείχη με βάτα. Επί της ουσίας τα δάση φτάνουν πλέον στα χωριά. Κανείς δεν καλλιεργεί στα πέριξ του χωριού. Τα παλαιά μονοπάτια χάθηκαν. Οι αγροτικοί δρόμοι εξαφανίζονται σιγά σιγά.

Παρά το ότι η εγκατάλειψη της υπαίθρου συνεχίστηκε, από ένα σημείο και μετά ο Νεοέλληνας ήθελε να έχει σπίτι «μέσα στη φύση». Αυξήθηκε η οικοδόμηση σπιτιών μέσα ή δίπλα σε δάση, κοντά σε πόλεις και όχι μόνο. Έτσι η ανθρώπινη δραστηριότητα απλώθηκε και πάλι σε δασικές περιοχές, με τρόπο όμως τώρα επικίνδυνο για το δάσος, αν συνυπολογίσουμε και τα εναέρια καλώδια, τους ασυντήρητους μετασχηματιστές κ.λπ.

Η χώρα χρειάζεται συζήτηση για τα δάση και συγκεκριμένες προτάσεις. Να ξαναζωντανέψουν τα επαγγέλματα του δάσους, υλοτόμοι, συλλογή ρητίνης, μελισσοκομία, με έλεγχο. Να αρχίσουν ξανά τα ξυλοκάρβουνα. Να γίνουν σχολές επιπλοποιών, ξυλουργών κ.λπ. Να στηριχθούν οι μικρομεσαίοι παραγωγοί για να αντεπεξέλθουν. Έτσι θα καθαρίζεται το δάσος και δεν θα μαζεύεται εύφλεκτη ύλη. Πρέπει να υπερασπιστούμε το δάσος, με θέσεις, προτάσεις και αγώνες.

 

Αριστείδης Λάμπρου