Ιστορικής
σημασίας η αποδυνάμωση του γαλλικού ιμπεριαλισμού στην Αφρική
Στην
Αφρική, τα στρατιωτικά πραξικοπήματα, σε Νίγηρα και Γκαμπόν (το 8ο από το
2020), ήρθαν να υπενθυμίσουν ότι οι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί εντείνονται
και επεκτείνονται.
Στην αφρικανική ήπειρο η αποικιοκρατία τυπικά έληξε μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο πιο ισχυρός αποικιοκράτης ήταν η Γαλλία, που εκτός από τις φρικαλεότητες της αποικιακής περιόδου, επιβάλλει ακόμη το αφρικανικό φράγκο για τις συναλλαγές σε πάνω από 14 κράτη (Μάλι, Τόγκο, Γουινέα, Νίγηρας, Γκαμπόν κ.ά.), με βασική προϋπόθεση το 50% των συναλλαγματικών αποθεμάτων να φυλάσσονται στα γαλλικά θησαυροφυλάκια.
Στις
πρώην γαλλικές αποικίες, οι νέοι, σε αντίθεση με τους γεροντότερους,
διακατέχονται από αντιγαλλικά συναισθήματα, διψώντας για πραγματική ανεξαρτησία και απαιτώντας ο πλούτος της
Αφρικής να μείνει και να αξιοποιηθεί στην Αφρική. Παράδειγμα, ο Νίγηρας, αν και παράγει μεγάλες
ποσότητες ουρανίου για τα πυρηνικά εργοστάσια της Γαλλίας, καθώς και πετρέλαιο
και χρυσό, είναι μια πάμφτωχη χώρα,
όπου 2,5 εκατομμύρια ζουν σε ακραία φτώχεια και το 86% σε ενεργειακή φτώχεια.
Παράγει μόνο το 10% της ενέργειας που έχει ανάγκη και εισάγει ενέργεια από τη
Νιγηρία. Η εταιρεία παραγωγής ουρανίου είναι γαλλική και έχει το 85% της
διαχείρισης. Οι συνθήκες εργασίας στα ορυχεία είναι άθλιες, με εκατοντάδες
νεκρούς από δυστυχήματα ή δηλητηριάσεις από τα χημικά.
Τελευταία,
η μεταφορά μικρών γαλλικών στρατιωτικών δυνάμεων, με πρόσχημα την αντιμετώπιση
της ισλαμιστικής τρομοκρατίας, δυσαρέστησε ακόμη περισσότερο τους λαούς των
χωρών αυτών, βλέποντας την αρχή μιας δεύτερης αποικιοκρατίας. Για όλους αυτούς
τους λόγους, αυτά τα στρατιωτικά
πραξικοπήματα έχουν λαϊκή υποστήριξη.
Αυτές οι ανατροπές και η υποχώρηση της
Γαλλίας αφήνουν πεδίο ανοιχτό για τις ΗΠΑ, που θα προσπαθήσουν να καλύψουν
αυτό το κενό. Ήδη προσπαθούν τα τελευταία χρόνια να αντιμετωπίσουν την από
30ετίας κινεζική οικονομική επέκταση στην Αφρική, χρηματοδοτώντας ισλαμιστικά
εξτρεμιστικά κινήματα. Στον Νίγηρα έχουν μια τεράστια βάση drones, για να ελέγχουν κυρίως τη Λιβύη. Οι χαμηλοί τόνοι κατά
την επίσκεψη της υφυπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Νούλαντ, και η μη
πραγματοποίηση των απειλών για στρατιωτική επέμβαση δείχνουν διάθεση αναγνώρισης του νέου προέδρου.
Το
πρώτο δυνατό χτύπημα που είχε δεχθεί η Γαλλία από τις ΗΠΑ ήταν η ακύρωση των
συμβολαίων πώλησης γαλλικών όπλων στην Αυστραλία και η αντικατάστασή τους από
αμερικανικά με τη συμφωνία AUKUS. Τώρα η Γαλλία δέχεται το δεύτερο και
καθοριστικό πλήγμα στην Αφρική, απ’ όπου εξαρτάται πλήρως σε ενέργεια και
φυσικούς πόρους.
Οι
ΗΠΑ θέλουν ολόκληρη η γονατισμένη οικονομικά Ευρώπη, μετά τον πόλεμο στην
Ουκρανία, όποια έκβαση κι αν έχει αυτός, να
συνταχθεί μαζί τους στον οικονομικό πόλεμο με την Κίνα. Χαρακτηριστική
είναι η δήλωση του Γάλλου προέδρου Μακρόν, στα τέλη Αυγούστου, προς Γάλλους
διπλωμάτες, ότι «η εξασθένιση της Ευρώπης είναι δεδομένη και συμβαίνει για να
ενισχύσει τις ΗΠΑ».
Η Ρωσία, από την πλευρά της, στήριξε τον
νέο πρόεδρο, αποστέλλοντας την ομάδα Wagner να υπερασπιστεί τα
σύνορα του Νίγηρα σε περίπτωση επέμβασης της Δύσης ή άλλων και συνομιλούν,
εκτός από τη δωρεάν προμήθεια σιτηρών, που θα δοθεί σε όλα τα αφρικανικά κράτη που
έχουν επισιτιστικό πρόβλημα, και για βοήθεια σε υποδομές.
Η Κίνα συνεχίζει την επέκτασή της,
επενδύοντας σε υποδομές (σχολεία, σιδηρόδρομους, νοσοκομεία κ.ά.), και είναι
αυτή που η νεολαία βλέπει με καλό μάτι. Βέβαια όλα γίνονται με το ανάλογο
αντάλλαγμα σε πρώτες ύλες, ενέργεια και διατήρηση της σκληρής εκμετάλλευσης των
εργατικών τάξεων. 30 χρόνια τώρα δεν
φάνηκε να ανεβαίνει το βιοτικό επίπεδο σε κάποια χώρα από αυτές που διείσδυσε η
Κίνα.
Σε καμιά περίπτωση οι αφρικανικοί λαοί δεν
πρέπει να ελπίζουν ότι θα σωθούν από την Κίνα ή τη Ρωσία. ΗΠΑ, Κίνα και Ρωσία προσπαθούν
να αντικαταστήσουν τους προηγούμενους αποικιοκράτες.
Οι εργατικές τάξεις και γενικά οι αφρικανικοί
λαοί, πρέπει να συνεχίσουν να απαιτούν πραγματική ανεξαρτησία, να εκδιώξουν
όλες εκείνες τις ξένες δυνάμεις που δεν τους επιτρέπουν να αναπτυχθούν και τους
κρατούν φτωχοποιημένους και να επιβάλουν ριζοσπαστικές οικονομικές και κοινωνικές
αλλαγές, έχοντας εμπιστοσύνη στις δικές τους δυνάμεις.
Χρήστος Χατζής