Ο Μαρξ στο ουφάδικο του Jamie Woodcock

 Διαβάσαμε το βιβλίο «Ο Μαρξ στο ουφάδικο» του Βρετανού ακαδημαϊκού και συγγραφέα Jamie Woodcock (εκδ. Τόπος, 2022). Το συστήνουμε, ξεκαθαρίζοντας βέβαια ότι οι αναγνώστες που δεν έχουν ιδέα από βιντεοπαιχνίδια ίσως δυσκολευτούν. Ωστόσο, αξίζει τον κόπο, κι αυτό κυρίως για έναν λόγο: ο συγγραφέας, οπαδός του ιστορικού υλισμού, προσπαθεί να ξαναπιάσει το νήμα των αναλυτικών ερευνών πάνω σε θέματα της εργατικής τάξης που έκαναν ο Μαρξ και ο Ένγκελς πριν από ενάμιση αιώνα (οι περίφημες «worker’s inquiries»). Και το καταφέρνει. Αφορμή για το βιβλίο στάθηκε η «παρουσία» του Μαρξ ως χαρακτήρα στο βιντεοπαιχνίδι «Assasin’s Creed: Syndicate».

Τα βιντεοπαιχνίδια (σε κονσόλες, στα κινητά τηλέφωνα, στο διαδίκτυο κ.α.) είναι πλέον ένας τεράστιος τομέας καπιταλιστικής δραστηριότητας (191 δις δολάρια παγκόσμιες πωλήσεις το 2021), με πολύ μεγάλα κέρδη, αλλά και πολύ μεγάλη επιρροή, ιδίως στις νεότερες γενιές. Μια επιρροή την οποία το κεφάλαιο εκμεταλλεύεται για να περνά μέσα από τα βιντεοπαιχνίδια διαφήμιση αλλά και προπαγάνδα. Σε αυτόν τον τομέα, λοιπόν, σε χώρες όπως ΗΠΑ, Κορέα, Κίνα, Ιαπωνία, Γερμανία κ.ά. δουλεύουν χιλιάδες εργαζόμενοι –σχεδιαστές, προγραμματιστές, καλλιτέχνες, αλλά και λιγότερο ειδικευμένοι εργάτες–, κατά κανόνα υπό συνθήκες άγριου ξεζουμίσματος. Ο συγγραφέας εξηγεί, λοιπόν, πώς γεννήθηκαν τα βιντεοπαιχνίδια (κατά κανόνα μέσα από το στρατιωτικο-βιομηχανικό σύμπλεγμα), πώς εξελίχθηκαν σε επικερδέστατη καπιταλιστική επιχείρηση, καθώς και πώς εμπλέκονται ή αντιδρούν στις επιδιώξεις της βιομηχανίας οι εργαζόμενοι αλλά και οι χρήστες-πελάτες. Καταπιάνεται επίσης με το να δείξει πώς τα βιντεοπαιχνίδια έγιναν πεδίο ιδεολογικής διαπάλης, αλλά και πώς οι εργαζόμενοι σε αυτή τη βιομηχανία οργανώνονται για να υπερασπιστούν τα δικαιώματά τους.   

Ο ίδιος ο συγγραφέας έχει κάνει εισαγωγή στην ελληνική έκδοση, ενώ στο επίμετρο στο τέλος του βιβλίου παρουσιάζονται και προσπάθειες οργάνωσης της ελληνικής εργατικής τάξης στον χώρο της τεχνολογίας. 

Οφείλουμε να σχολιάσουμε ότι μας προβλημάτισαν ορισμένες επιλογές της ελληνικής μετάφρασης-επιμέλειας, χωρίς όμως αυτό να μειώνει την αξία του βιβλίου. Τέλος, όσοι θεωρούν ότι τα βιντεοπαιχνίδια είναι ένα θέμα… δευτερεύον ή μακρινό, ας προσέξουν πόσο πολλοί εργαζόμενοι –και όχι μόνο μικρών ηλικιών– παίζουν παιχνίδια στο κινητό τους μέσα στα μέσα μαζικής μεταφοράς καθώς πηγαίνουν ή γυρίζουν από τη δουλειά τους.

 

Πάρις Δάγλας