Η ψήφος-κονσέρβα υπονομεύει το μόνο εχέγγυο της δημοκρατίας, την άμεση και
ενεργό συμμετοχή του πολίτη
Είναι δεδομένο ότι, εν ευθέτω χρόνω, η κυβέρνηση θα ανοίξει θέμα επέκτασης της
επιστολικής ψήφου σε όλες τις εκλογικές διαδικασίες. Γιατί ο σκοπός
τους είναι ένας παθητικός και ατομικοποιημένος -άρα πλήρως ελεγχόμενος- πολίτης
Μέσα στο γενικό παροξυσμό λήψης αντιδραστικών μέτρων, η κυβέρνηση προωθεί την επιστολική ψήφο, και μάλιστα στη χειρότερη μορφή της. Οποιοσδήποτε πολίτης, ακόμα και αν δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα πρόσβασης στο εκλογικό του τμήμα (π.χ. λόγω σωματικού προβλήματος ή απομακρυσμένης διαμονής), με απλά λόγια ακόμα κι αν μένει δίπλα στο εκλογικό τμήμα και είναι υγιέστατος, θα έχει το δικαίωμα σαράντα μέρες πριν από τις εκλογές να επιλέγει την επιστολική ψήφο, η οποία θα πρέπει να φτάσει στα χέρια της αρμόδιας επιτροπής το αργότερο την παραμονή των εκλογών. Αυτό θα εφαρμοστεί σε πρώτη φάση στις ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου, είναι όμως σαφής η πρόθεση της κυβέρνησης να το επεκτείνει σε όλες τις εκλογικές διαδικασίες.
Το μέτρο αυτό είναι άκρως
αντιδραστικό και αντιδημοκρατικό, πρωτίστως γιατί εντάσσεται σε μια
γενικότερη φιλοσοφία κατάργησης της φυσικής ανθρώπινης επαφής και των
συλλογικών μαζικών διαδικασιών, έτσι ώστε ο
πολίτης, νωθρός, παθητικός και απομονωμένος στον μικρόκοσμο του σπιτιού του, να
είναι εύκολο θύμα της κυρίαρχης προπαγάνδας, είτε μιντιακής είτε
διαδικτυακής. Η αρχή έχει ήδη γίνει με την ηλεκτρονική
ψήφο στα σωματεία, η οποία εμφανώς έχει ευνοήσει τις καθεστωτικές δυνάμεις,
αφού η παράκαμψη των μαζικών διαδικασιών ευνοεί τις ατομικιστικές και
συντηρητικές λογικές.
Πέραν αυτού, προκύπτουν ευθέως και ζητήματα αστικής νομιμότητας, αφού ο
ψηφίζων επιστολικά (από το σπίτι ή από τον χώρο εργασίας) θα είναι πολύ πιο εύκολο να υποκύψει σε πιέσεις, εκβιασμούς, ακόμα και
ευθεία υπαγόρευση της ψήφου του από τα άτομα του περιβάλλοντός του ή τον
εργοδότη του.
Με την επιστολική ψήφο, επίσης, καταργείται
το νόημα της προεκλογικής περιόδου, αφού ο εξ αποστάσεως ψηφοφόρος θα
πρέπει να αποστείλει την ψήφο του αρκετές μέρες πριν από τις εκλογές (π.χ.
είκοσι), με συνέπεια να μην μπορεί να λάβει υπόψη του τις πολιτικές εξελίξεις
των ημερών αυτών.
Το σύστημα αυτό έχει δημιουργήσει τεράστια
προβλήματα στις ΗΠΑ, αφού συχνά προκύπτει ζήτημα εγκυρότητας των
επιστολικών ψήφων, είτε λόγω καθυστερημένης παραλαβής τους, είτε λόγω
παραβίασης της μυστικότητας και απόπειρας νόθευσής τους, με συνέπεια για μεγάλο
χρονικό διάστημα μετά τις εκλογές να υπάρχει αμφισβήτηση για το ποιος είναι ο
νικητής. Για αντίστοιχους λόγους το
σύστημα αυτό το έχει εγκαταλείψει η Γαλλία από το 1975, ενώ στην Ισπανία
έχουν κλαπεί ψηφοδέλτια μετά από επίθεση σε ταχυδρομικούς και στην Ουγγαρία
έχουν βρεθεί καμένα ψηφοδέλτια σε χωματερή.
Τέλος, βάσει στατιστικών, το σύστημα
αυτό δεν οδηγεί σε αύξηση της συμμετοχής.
Θα πρέπει λοιπόν να είμαστε
κάθετα αντίθετοι σε κάθε μορφή επιστολικής ψήφου. Δεν αποτελεί «πρόοδο» και
«εκσυγχρονισμό» αλλά βαθιά οπισθοδρόμηση. Για τα άτομα με κινητικά
προβλήματα υπάρχουν ήδη θεσπισμένες διευκολύνσεις για την άσκηση του εκλογικού
δικαιώματος, οι οποίες θα μπορούσαν να ενισχυθούν με τη βοήθεια δημόσιων
κοινωνικών δομών. Όσο για τους εποχικά
εργαζόμενους, τους οποίους φρόντισε να παρακάμψει η κυβέρνηση κατά τις
τελευταίες εκλογές, μπορεί κάλλιστα να θεσπιστεί η δυνατότητα ψήφου μέσω ειδικών
εκλογικών καταλόγων στον τόπο εργασίας τους.
Γενικότερα, θα πρέπει να είμαστε
αντίθετοι σε κάθε μέτρο «εξ αποστάσεως και ψηφιακής άσκησης δικαιωμάτων», που
συστηματικά προωθείται από τα σημερινά καπιταλιστικά κράτη, γιατί συμβάλλει
στην ατομικοποίηση, την απονεύρωση και την απομαζικοποίηση κάθε κοινωνικής
αντίστασης. Παραμένουμε υπέρμαχοι των αναντικατάστατων συλλογικών διαδικασιών,
που από τη φύση τους προωθούν τη συλλογικότητα, την αφύπνιση και τη μαχητική
διάθεση: δια ζώσης γενικές συνελεύσεις και δια ζώσης εκλογές.
Βασίλης Παπανικολάου