 |
Η Τουρκία μεταβάλλεται όλο και
περισσότερο σε μια
πολεμική οικονομία
|
Σε μεγάλες περιπέτειες έχει μπει η
τουρκική οικονομία, μετά και τα γεγονότα του καλοκαιριού (αποτυχημένο
πραξικόπημα και καθεστώς «έκτακτης ανάγκης» του Ερντογάν), που επέτειναν ακόμα περισσότερο
την επιβράδυνσή της.
O ρυθμός μεγέθυνσης του ΑΕΠ την
περίοδο 2011-2015 έπεσε στο 3,5% (ετήσιος μέσος όρος), έναντι 8,3% την περίοδο
2002-2009, ενώ η όποια ανάπτυξη οφείλεται κυρίως στη μεγέθυνση της εγχώριας
κατανάλωσης και των δημοσίων δαπανών, με χαμηλή επίδοση στις εξαγωγές και παρά
τη δραστική μείωση της αξίας της τουρκικής λίρας.
Με τη σειρά της, η εγχώρια
κατανάλωση εξαρτάται από τον συνεχή δανεισμό με υψηλότατα επιτόκια, με το 68%
των πολιτών να είναι ήδη χρεωμένο στις τράπεζες. Αλλά και η αύξηση των δημοσίων
δαπανών προέρχεται κυρίως από την αύξηση των κονδυλίων για την άμυνα και την
ασφάλεια και την αύξηση των κονδυλίων για τον πόλεμο κατά των Κούρδων, παρά από
τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, την προσέλκυση επενδύσεων ή την καταπολέμηση
της ανεργίας. Η τελευταία, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, τον Ιούνιο ήταν
10,2%, ενώ η πραγματική έφτασε στο 18%. Στην πραγματικότητα, η τουρκική οικονομία έχει καταστεί μια
πολεμική οικονομία και οι δημόσιες δαπάνες δεν συνεισφέρουν το παραμικρό στο 80%
του τουρκικού πληθυσμού, ο οποίος καθίσταται φτωχότερος, ενώ οι πλούσιοι
γίνονται πλουσιότεροι.
Έντονη είναι η ανησυχία και για
σημαντικές εκροές ξένων κεφαλαίων από τη χώρα, η οποία βασίζεται στις ξένες
επενδύσεις για τη χρηματοδότηση τη δική της και των τραπεζών της. Τα αραβικά
κεφάλαια του Κόλπου υπήρξαν μια τέτοια σημαντική πηγή, μετά όμως και την
υποβάθμιση του τουρκικού αξιόχρεου από τους οίκους αξιολόγησης Moody’s και
Standard & Poor's, ο εξωτερικός δανεισμός της χώρας καθίσταται πολύ ακριβός.
Το ισλαμικό καθεστώς του Ερντογάν παίζει το παιχνίδι του εθνικισμού και των
πολεμικών επεμβάσεων σε Συρία, Ιράκ και μέσα στην ίδια την Τουρκία (κατά του
κουρδικού στοιχείου), ενώ παράλληλα προκαλεί και την Ελλάδα, προκειμένου να
αποπροσανατολίσει τον τουρκικό λαό από τα προβλήματά του. Τα αδιέξοδα της
στρατηγικής Ερντογάν και η μεγαλομανία που τον διακρίνει καθιστούν αυτό το
καθεστώς ακόμα πιο επικίνδυνο, κάτι που θα πρέπει να θέσει σε συναγερμό όλες
τις προοδευτικές δυνάμεις και στις δύο πλευρές του Αιγαίου.
Γιάννης Τριανταφύλλου