Εκτός της μεγάλης απεργίας, που θα αναλύσουμε, για εμάς έχει μεγάλη πολιτική και συναισθηματική αξία. Στη δεύτερη σειρά από κάτω, με τα μαύρα ματογυάλια είναι ο Σταύρος Βερούχης, ο ηγέτης του ιστορικού κινήματος των αναπήρων και θυμάτων πολέμου, που ευρίσκετο υπό αρχειομαρξιστική-τροτσκιστική ηγεσία. Ο Σταύρος ήταν ο πατέρας του Γιάννη Βερούχη, του μεταπολεμικού ηγέτη των λιθογράφων εργατών, που σημάδεψε και την πορεία της εφημερίδας αυτής που κρατάτε.
Στη φωτογραφία
αυτή, ο Σταύρος Βερούχης βρίσκεται ανάμεσα στους ανθρώπους με τους οποίους
συμπολέμησε στα χαρακώματα, τους αναπήρους πολέμου, που κέρδισαν με αγώνες τα
περίπτερα και το εμπόριο των προϊόντων καπνού. Η φωτογραφία, λοιπόν, είναι από
μια απεργία καπνοπωλών.
Οι ανάπηροι και τα
θύματα των πολέμων, τα ορφανά και οι χήρες, ευρίσκονταν ενωμένοι όλοι κάτω από
τη σημαία της Γενικής Συνομοσπονδίας Αναπήρων και Θυμάτων Πολέμου (ΓΣΑΘΠ). Τον
Απρίλη του 1933 οι ανάπηροι και οι χήρες ήδη είχαν κερδίσει το δικαίωμα να
έχουν σχεδόν αποκλειστικά το μικρεμπόριο του καπνού. Ήταν μια κάποια λύση για την κυβέρνηση, μήπως και γλυτώσει από τους
αγώνες των αναπήρων. Όμως αυτοί δεν ξέχασαν ποιος τους κατέστησε ανάπηρους. Δηλαδή,
το σάπιο αστικό κατεστημένο, που τους άφησε σακάτηδες στα πεδία των μαχών.
Ο Σταύρος Βερούχης τραυματίστηκε πολεμώντας ως εθελοντής στον Α΄ Παγκόσμιο
Πόλεμο στο βενιζελικό «κίνημα Εθνικής Αμύνης». Εκεί, στη μάχη του Σκρα, από τα χημικά
αέρια τυφλώθηκε (μόλις στα 1936 ξαναβρήκε το 1/3 της όρασης του ενός ματιού).
Οι εμπειρίες του από τον πόλεμο τον έστρεψαν στις κομμουνιστικές ιδέες, στις
οποίες αφοσιώθηκε απόλυτα.
Ήταν, λοιπόν, ο μεγάλος απεργιακός αγώνας του 1933, που
ξεκίνησε από την επαρχία, από τα Γρεβενά, Πρέβεζα, Σέρβια, Κομοτηνή, Ξάνθη,
Αγρίνιο και Θεσσαλονίκη, όπου έγιναν σκληρές μάχες. Έτσι οι απεργοί της χώρας κατέβηκαν στην Αθήνα, ενάντια στους
καπνοβιομήχανους και την κυβέρνησή τους.
Ήταν μια κορυφαία
στιγμή των αναπήρων καπνοπωλών, στην πάλη τους για το κορμί τους και τις
οικογένειές τους. Ο Σταύρος Βερούχης αποτέλεσε τον κύριο ομιλητή στη συγκέντρωση
των απεργών. Στη συγκέντρωση-απεργία αποφασίστηκε να ταξιδέψουν και να
συμμετάσχουν στο «Διεθνές Αντιφασιστικό
Συνέδριο». Ήταν απόλυτα φυσικό να μην απουσιάζουν από αυτό οι Έλληνες
ανάπηροι. Είναι όμως μια άλλη ιστορική αναφορά η παρουσία τους στο συνέδριο,
που και αυτή θα παρουσιάσουμε εν καιρώ.
Αριστείδης Λάμπρου