Από ποιους πρέπει να γράφεται
και για ποιους να γράφεται
● Η ιστορία του εργατικού κινήματος, δηλαδή του επαναστατικού κινήματος είναι η καταγραμμένη πείρα από την προηγούμενη επαναστατική προετοιμασία και την προηγούμενη επαναστατική δράση.
Αυτή η πείρα είναι πολύτιμη, γιατί σ’ αυτήν βρίσκονται καταγραμμένα τα αναγκαία διδάγματα από τις νίκες και τις ήττες της προηγούμενης επαναστατικής γενεάς. Και αυτή η πείρα είναι κατακτημένη με αφάνταστα μεγάλες θυσίες, σε ανθρώπινες ζωές, και σε αίμα και πόνους και δάκρυα.
● Γι’ αυτό το λόγο η ιστορία μας πρέπει να γράφεται από επαναστάτες απόλυτα συνεπείς, τίμιους, βαθυστόχαστους, και αφοσιωμένους στην υπόθεση της σοσιαλιστικής επανάστασης, και να γράφεται οπωσδήποτε για τους νέους κοινωνικούς επαναστάτες και επαναστάτριες.
● Η ιστορία μας δεν είναι ούτε για τους περίεργους, ούτε για τους αργόσχολους, συζητητικούς κύκλους: Αλλά είναι όπλο που πρέπει να παραδίδεται από πολεμιστές σε πολεμιστές, ακριβώς όπως ο παλαιός αρχέγονος πολεμιστής παρέδιδε το σπαθί του σε έναν νέο πολεμιστή.
● Η γνώση της ιστορίας δεν είναι ιδιοκτησία κανενός, αλλά ανήκει στο επαναστατικό κίνημα. Γι’ αυτό και ο ίδιος που διδάχτηκα και έζησα ανάμεσα σε πραγματικούς επαναστάτες, θεωρώ υποχρέωσή μου να γράψω αρχικά έστω αποσπασματικά: Αυτά που άκουσα και είδα ο ίδιος από αυτούς, καθώς και αυτά που έζησα κατά την συμμετοχή μου στο επαναστατικό κίνημα.
Ο ρόλος της πνευματικής και αγωνιστικής παράδοσης
| ||
● Ο Σταύρος και η Αντιγόνη ήταν ένα εξαίρετο πνευματικό περιβάλλον.
Οι συζητήσεις τους περιεστρέφοντο συνεχώς: Γύρω από ταξικούς αγώνες, πολιτικές μάχες, και επαναστατικές θεωρίες.
Γύρω από οργανώσεις, συνέδρια, συγκεντρώσεις, διαδηλώσεις, συγκρούσεις και πρόσωπα. Γύρω από τα προβλήματα της κοινωνίας και της επιστήμης. Και εγώ τα άκουγα πολύ και μ’ άρεσε πολύ.
● Ο Σταύρος που ήταν ανάπηρος πολέμου, ήταν ιδρυτής και αρχηγός της τεράστιας και αγωνιστικής οργάνωσης των αναπήρων και θυμάτων των πέντε μεγάλων συνεχών πολέμων 1912-1922. Από το 1918 έως το 1936 ήταν τυφλός, και μετά “έβλεπε” με το 1/3 της οράσεως αλλά μόνο του ενός ματιού.
Στην εξορία, τις πολύ φωτεινές ώρες διάβαζε μόνος του, αλλά τις υπόλοιπες ώρες και τις νύχτες του διάβαζε η Αντιγόνη.
● Ο Σταύρος ακτινοβολούσε το πνεύμα του ηγέτη. Ήταν φοβερά μελετηρός. Στην εξορία θυμάμαι ότι έμαθε μόνος του γαλλικά, για να διαβάσει από το πρωτότυπο τους λόγους των ηγετών της Γαλλικής Επανάστασης, Ροβεσπιέρου και Δαντών.
Και τον χρόνο που τον σκότωσαν οι σταλινικοί, ξενυχτούσε με τον γερμανομαθή δάσκαλο του χωριού Μήτσο Αναγνώστου –που ο Σταύρος τον έκανε τροτσκιστή– διαβάζοντας και συζητώντας για τις επιστημονικές θεωρίες του Αϊνστάιν και του Πλανκ.
● Αλλά και εμένα όμως με μόρφωνε. Εννέα χρονών ήξερα αρκετά καλά: Ελληνική και παγκόσμια ιστορία, ελληνική και παγκόσμια γεωγραφία, αστρονομία, τη θεωρία της εξελίξεως του Δαρβίνου, τη θεωρία του υλισμού και ιδεαλισμού, και την ιστορία της Γαλλικής και Ρωσικής επανάστασης κ.λπ., κ.λπ., κ.λπ.
● Από αυτό το περιβάλλον πήρα την καλή συνήθεια να ακούω με πολλή ευχαρίστηση, ώστε όταν χάθηκε ο Σταύρος, άκουγα με προσοχή τις διηγήσεις των συντρόφων του και συνεχώς μάθαινα.
Και όλες αυτές οι γνώσεις συνέβαλαν, ώστε όταν οργανώθηκα στην επαναστατική οργάνωση: Σε βασικούς τομείς, όπως οι εργατικοί αγώνες, η πολιτική ζύμωση, τα οργανωτικά, και ο αντιδικτατορικός αγώνας, να βρεθώ στην πρώτη γραμμή.
 |
| Μαρίκα Αντωνίου ή Αντιγόνη Βερούχη |
Στα 19 της χρόνια εκδόθηκε γι’ αυτή ένταλμα συλλήψεως για κομμουνιστική επαναστατική δράση μέσα στα μεταλλεία Λαυρίου. Πέρασε στην παρανομία με το ψευδώνυμο “Αντιγόνη”, που της έμεινε –εκτός του Λαυρίου– σαν όνομά της στην υπόλοιπη ζωή της.
Γράφω γι’ αυτήν πρώτη φορά.
Η Τροτσκίστρια επαναστάτρια Αντιγόνη, τέλειωσε το Σχολαρχείο 15 χρονών και μετά έπιασε δουλειά στα μεταλλεία της Γαλλικής Εταιρείας Λαυρίου, στη μπαλαντέρ (τροφοδοσία του καμινιού).
Εκεί οργανώθηκε σtο “ΚΟΜΛΕΑ” του Λέοντα Τρότσκυ. Μετά την καταδίωξή της δούλεψε πολιτικά στην Αθήνα, στην συντακτική εκπαίδευση των νέων εργατών συντρόφων –που έμαθαν γραφή και ανάγνωση μέσα στην οργάνωση– για να γράφουν άρθρα στην εφημερίδα της οργάνωσης του Τρότσκυ, την “Πάλη των Τάξεων”. Η Αντιγόνη ήταν η ζωντανή έκφραση του ανυπότακτου μαχητικού επαναστατικού πνεύματος.
Στην δικτατορία του Μεταξά (1936) εξορίστηκε στην Κάρυστο μαζί με τον σύντροφό της Σταύρο Βερούχη.
Εδώ θα παρουσιάσω μόνο ένα μικρό απόσπασμα από ένα γράμμα που διάβασα ο ίδιος.
Μετά την δολοφονία του Σταύρου από τους Σταλινικούς (το 1944): Η Αντιγόνη σε όλη την υπόλοιπη ζωή της, κάθε χρόνο στην επέτειο της δολοφονίας του, έγραφε ένα γράμμα προς αυτόν.
Όταν αυτή πέθανε –σε ηλικία 54 χρονών– βρήκα τα γράμματά της και σε ένα από αυτά διάβασα.
“Σταύρο μου, το παιδί μας είναι πια άντρας και έχει μια θαυμάσια εξέλιξη. Είναι ένας συνειδητός και τίμιος νέος εργάτης. Εάν τον έβλεπες θα έμενες ηθικά απόλυτα ικανοποιημένος”.
Αυτή ήταν η Αντιγόνη… Η οποία γνωρίζοντας πολύ καλά η ίδια τις καταδιώξεις, τις εξορίες, τις φυλακίσεις, και τον θάνατο που αντιμετώπιζε ένας κομμουνιστής τροτσκιστής, καθώς και τις συνέπειες πάνω στην οικογένειά του: Αυτή αισθανόταν περήφανη που το παιδί της ακολουθούσε το δρόμο του συντρόφου
Ο εκσυγχρονισμός, η ικανότητα και η αγωνιστικότητα των τροτσκιστών
Η ιστορία των τροτσκιστών, σήμερα έχει γίνει η τελευταία λέξη της μόδας, ορισμένων κύκλων που από άγνοια φλυαρούν ανεύθυνα, για τον “πρωτόγονο – ανίκανο – και άμαχο” τροτσκισμό… Πάνω σε όλα αυτά θέλω να απαντήσω, από την ισχυρή θέση της προσωπικής συμμετοχής σε όλο το μέτωπο του μαχόμενου τροτσκισμού.
● Και θ’ αρχίσω από τον “πρωτογονισμό”…!
Οι Έλληνες τροτσκιστές είναι οι σημαντικότεροι εκσυγχρονιστές των εργατικών αγώνων. Είναι αυτοί που μελέτησαν σε βάθος τους κανόνες δράσης και τακτικής, από την “Γενική Στρατιωτική Επιθεώρηση” του ΓΕΣ. Και είναι οι πρώτοι που παρατήρησαν ότι οι κανόνες αυτοί μπορούσαν να ισχύσουν εκτός από την στρατιωτική πάλη, και σε κάθε άλλη μορφή της εργατικής ή πολιτικής πάλης. Και μετέφερα αυτούς τους κανόνες, τους προσάρμοσαν και πειραματίστηκαν πάνω στους εργατικούς αγώνες. Με τους τρεις θεμελιώδεις νόμους των σταδίων της πάλης, με τις τρεις θεμελιώδεις φάσεις της τακτικής, τους νόμους της παραπλάνησης και του αιφνιδιασμού του ψυχολογικού πολέμου, και τους γόνους της ακμής της μάχης κ.λπ., κ.λπ., κ.λπ.
Και με αυτές τις γνώσεις, που οι πρωτοπόροι τροτσκιστές τις διαμόρφωσαν σε μέθοδο σκέψης, έγινε ο πειραματισμός στους εργάτες λιθογράφους με εκπληκτικά αποτελέσματα. Όπου σε 61 (εξήντα μία) εργοστασιακές απεργίες, συνολικής διάρκειας 690 περίπου ημερών, οι εργοδότες ηττήθηκαν κατά κράτος και συνθηκολόγησαν στις 59 (πενήντα εννέα).
Οι γνώσεις αυτές έχουν καταγραφεί και θα εκδοθούν.
● Για την “ανικανότητα”…!
Η δράση των Ελλήνων Τροτσκιστών συνδέεται με την παραδειγματική ικανότητά τους. Όταν η στρατιωτική δικτατορία (η Χούντα) παρέλυσε κυριολεκτικά όλες τις οργανώσεις, οι Τροτσκιστές με το 50 περίπου μέλη τους, κινήθηκαν αστραπιαία. Και κατάφεραν να ιδρύσουν την αντιδικτατορική οργάνωση “Δημοκρατικές Επιτροπές Αντίστασης” τα ΔΕΑ με 400 περίπου μέλη, και με ένα μεγάλο και πρωτότυπο αποκεντρωτικό εκτυπωτικό μηχανισμό. Το αποκορύφωμα όμως της τεχνικής τροτσκιστικής ικανότητας, ήταν ο απλούστατος “αυτόνομος ελαστικός κώδικας συνεννοήσεως”, ο συνεχώς μεταλλασσόμενος, που μπορεί να έχει τόσες μορφές όσες είναι οι μονάδες βάσης μιας οργάνωσης, που η κάθε μονάδα αναπλάθει τον κώδικα για τις δικές της ανάγκες και μόνο και εντελώς μόνη της. Το να ξέρει η αστυνομία την ύπαρξη ενός τέτοιου κώδικα, δεν έχει ιδιαίτερη σημασία, διότι δεν μπορεί να ξέρει τις άπειρες και απίθανες νέες μορφές του.
● Για τον “άμαχο”…! τροτσκισμό…
Εδώ δεν έχουμε να πούμε πολλά…
Διότι οι Τροτσκιστές που έχουν πρωτοστατήσει σε μεγάλους σκληρούς και νικηφόρους αγώνες, όπως των εργατών λιθογράφων και των οικοδόμων και άλλους,… δεν μπορεί να είναι οι ίδιοι άμαχοι. Ούτε είναι δυνατόν, οι τροτσκιστές που πρωτοστάτησαν στον αγώνα κατά της δικτατορίας –και με τόσο μεγάλη συμμετοχή, στα βασανιστήρια, φυλακίσεις, εξορίες και στις επικηρύξεις– να είναι άμαχοι.
Προς το παρόν αυτά…
Γιάννης Βερούχης (1931-2010)
Μια αφήγηση για τον Σταύρο Βερούχη
Σταύρος Βερούχης
«Ο Σταύρος μας»
Έως τώρα απέφευγα να γράψω για τους αγώνες του Σταύρου Βερούχη, λόγω της στενής συγγένειάς μου. Ήταν ένα λάθος μου.
● Τώρα παρουσιάζω μια σημείωση από μια πολύ παλιά συνομιλία μου με τον Δευτεραίο, το παλαιό στέλεχος των θυμάτων πολέμου και παλαιό συνεργάτη του Σταύρου.
- Ο Δευτεραίος ήταν μέλος της επαναστατικής οργάνωσης “Αρχείο του Μαρξισμού” όπως και ο Σταύρος. Η συνεργασία τους όμως σταμάτησε το 1934 με το σχίσμα της οργάνωσής τους, όπου ο Σταύρος παρέμεινε με τον Τρότσκυ, ενώ ο Δευτεραίος απομακρύνθηκε. Οπότε εδώ πρόκειται για μια γνώμη για τον Σταύρο, από έναν τίμιο αντίπαλό του…
Ο Δευτεραίος θυμάται:
«Η αδελφή του Σταύρου η Κυριακούλα μου έλεγε, ότι η οικογένειά τους στην Εύβοια ήταν πολύ φτωχή, ήταν οκτώ αδέλφια, και όποιος μεγάλωνε, έφευγε…
Ο Σταύρος έπιασε δουλειά επτά χρονών στην Αθήνα, δουλάκος σε ένα πλουσιόσπιτο που δούλευε και η αδελφή του.
Ο Σταύρος από πολύ μικρός παρουσίαζε μια πρόωρη πολιτική ανάπτυξη. Δώδεκα χρονών ήταν φανατικός βασιλικός. Δεκαπέντε χρονών ήταν φανατικός βενιζελικός. Δεκαεφτά χρονών φεύγει και κατατάσσεται εθελοντής στο «κίνημα εθνικής αμύνης» στη Θεσσαλονίκη. Τραυματίζεται στη μεγάλη μάχη του Σκρα, και 19 χρονών σε ένα νοσοκομείο -σχεδόν τυφλός- γίνεται οριστικά φανατικός κομμουνιστής, έως το τέλος της ζωής του.
- Ο Σταύρος για όλα τα θύματα πολέμου, ανάπηρους, χήρες και ορφανά και απροστάτευτους γέρους γονείς και των πέντε πολέμων 1912-1922, έγινε ο αναμφισβήτητος αρχηγός.
- Τα θύματα τον ακολουθούσαν ακόμα και μέσα στη φωτιά. Και μισό εκατομμύριο περίπου θύματα των πολέμων, τον ονόμαζαν σε όλη την Ελλάδα “ο Σταύρος μας”, και στις φοβερές διαδηλώσεις “ο Στρατηγός μας”.
- Ο Σταύρος ήταν ο αδιάλλακτος με τον πλούσιο συναισθηματικό κόσμο, ο τίμιος, ο φοβερός ρήτορας.
- Ο Σταύρος θαύμαζε τον Ροβεσπιέρο και έγινε ο Ροβεσπιέρος των θυμάτων πολέμου.
- Όταν μιλούσε στις διαδηλώσεις, τα θύμα τρέμανε από συγκίνηση. Οι διαδηλώσεις αρχίζανε με δάκρυα, με σφιγμένα δόντια, με λύσσα.
- Στη Θεσσαλονίκη, στο ιδρυτικό συνέδριο της “Γενικής Συνομοσπονδίας των αναπήρων και θυμάτων πολέμου” των πέντε συνεχών πολέμων 1012-1922. Οι δεξιοί μας είχαν πάρει το συνέδριο, μέχρι τη στιγμή που ανέβηκε στο βήμα ο Σταύρος, που ήταν άρρωστος με υψηλό πυρετό. Εγώ ήμουν στο προεδρείο. Όταν τελείωνε τον λόγο του ο Σταύρος, το συνέδριο ξαφνικά σηκώθηκε όρθιο. Ανατράπηκαν τα πάντα. Το συνέδριο έβραζε από αντιπολεμική λύσσα. Μίλησα κι εγώ. Το συνέδριο δέχθηκε ολόκληρο το πρόγραμμά μας και όλες τις θέσεις μας. Οι δεξιοί συντρίφτηκαν. Το συνέδριο ήταν ενωμένο και δικό μας.
- Ο Σταύρος έγινε αρχηγός του κινήματος των θυμάτων απότομα. Τον ανέβασε και τον επέβαλε το κίνημα.
- Ήμουν φίλος του Σταύρου και τον αγαπούσα και με αγαπούσε, όπως με αγαπούσαν και η Κυριακούλα και η Αντιγόνη.
- Ήμουν δίπλα δίπλα με τον Σταύρο από την αρχή. Αυτή η εποχή των αγώνων, που κερδίσαμε τις συντάξεις, τα περίπτερα, τα επιδόματα κ.λπ., ήταν φοβερή, ήταν απερίγραπτη.
- Η δολοφονία του Σταύρου με τον φρικιαστικό μαρτυρικό του θάνατο, με συντάραξε όπως όλα τα θύματα πολέμου.
- Θέλω να ξανάρθεις, να μιλήσουμε για την οργάνωση και διεξαγωγή των αγώνων των θυμάτων πολέμου, με τις τεράστιες και εκπληκτικές αγωνιστικές διαδηλώσεις. Γνωρίζω πράγματα όσο λίγοι. Ήμουν πάντα πίσω από το “Στρατηγό μας”. Ήμουν επικεφαλής της διμοιρίας σαλπιγκτών…».
Και ξαναπήγα…
Γιάννης Βερούχης (1931-2010)
