Η
νέα φάση παγκόσμιας οικονομικής αστάθειας θα φέρει ακόμα μεγαλύτερες κοινωνικές
συγκρούσεις στην Ευρώπη
 |
Η κατάρρευση του κινεζικού χρηματιστηρίου είναι ένα μόνο
σύμπτωμα της επερχόμενης
νέας παγκόσμιας αναταραχής, που δεν θα μείνει μόνο στο
οικονομικό πεδίο
|
Μερικά χρόνια πριν, ξένα και εγχώρια ΜΜΕ με
πηχυαίους τίτλους τόνιζαν πως «η Κίνα αγοράζει
τον κόσμο» ή πως ο «ασιατικός δράκος δείχνει τα δόντια του». Ήταν η εποχή που η
δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη αποτελούσε το καμάρι του καπιταλισμού,
με ρυθμούς ανάπτυξης τουλάχιστον 8%, ενώ εξασφάλιζε τεράστιες εισροές χρήματος
και προχωρούσε σε επενδύσεις ανά τον κόσμο, ιδιαίτερα σε Ασία, Αφρική και Λατινική
Αμερική. Έφτασε, όμως, και η σειρά της
να βιώσει τα όρια της καπιταλιστικής ανάπτυξης. Πλέον η Κίνα, που
αντιπροσωπεύει το 15% του παγκόσμιου ΑΕΠ, αναφέρεται ως «κινεζική περιπέτεια»,
αφού αναπτύσσεται με τους βραδύτερους ρυθμούς των τελευταίων επτά ετών, σύμφωνα
με τα επίσημα κινεζικά στοιχεία, τα οποία μάλιστα δεν θεωρούνται και τα πλέον
αξιόπιστα. Οικονομολόγοι θεωρούν ότι οι ρυθμοί ανάπτυξης έχουν υποχωρήσει κοντά
στο 3,5% – και όχι λίγο κάτω από το 7%, όπως υποστηρίζει το Πεκίνο.
Όπως αναφέραμε και στο προηγούμενο φύλλο μας,
η ταχεία επιβράδυνση είναι αποτέλεσμα του γεγονότος ότι, μετά την κρίση των
δυτικών οικονομιών που ξεκίνησε το 2008, το Πεκίνο αναγκάστηκε να κάνει μια στροφή σε ένα αναπτυξιακό μοντέλο που δεν θα στηρίζεται
μόνο στις εξαγωγές, που επλήγησαν, τον κατασκευαστικό κλάδο, που βίωσε τη «φούσκα»
των ακινήτων, και τα μεγάλα έργα υποδομών. Προσπάθησε, λοιπόν, να
αντισταθμίσει αυτές τις απώλειες με την ανάπτυξη των υπηρεσιών και της
εσωτερικής κατανάλωσης. Παράλληλα, έχει να αντιμετωπίσει το παραφουσκωμένο
χρέος των τοπικών επαρχιακών διοικήσεων, αλλά και τη φούσκα της αγοράς μετοχών,
που έσκασε το καλοκαίρι, με πάνω από 3,5 τρισ. δολάρια να έχουν κάνει
φτερά!
Μέσα σε αυτή την οικονομική δίνη, η κινεζική
κυβέρνηση προχώρησε σε υποτίμηση του γουάν τον Αύγουστο κατά 2% έναντι του δολαρίου,
θέλοντας να καταστήσει φτηνότερες τις εξαγωγές της, που έκαναν «βουτιά» πάνω
από 8%! Παράλληλα, επέβαλε τραπεζικούς ελέγχους κεφαλαίων που φεύγουν στο
εξωτερικό, φοβούμενη μαζική εκροή. Όλα αυτά αρχικά, τον Αύγουστο, οδήγησαν σε πτώση όλων των χρηματιστηρίων του κόσμου,
ραγδαία πτώση των τιμών ενέργειας και πρώτων υλών αλλά και των νομισμάτων των
αναπτυσσόμενων χωρών που εξάγουν πρώτες ύλες στην Κίνα. Η κίνηση αυτή της
υποτίμησης θα έχει άμεση επίπτωση στα δυνατά νομίσματα, δολάριο, ευρώ και γιεν,
τα οποία και ακρίβυναν σε σχέση με το γουάν, καθιστώντας ακριβότερα τα προϊόντα
των αντίστοιχων χωρών. Για τους Ευρωπαίους και τους Ιάπωνες, που «κόβουν» χρήμα
για να διατηρήσουν τα νομίσματά τους σε σχετικά χαμηλά επίπεδα, αυτό είναι ένα
εμπόδιο στα σχέδιά τους. Όσο για τους Αμερικανούς, αυτοί δεν έχουν πει την
τελευταία τους λέξη, που θα έρθει με την αύξηση των επιτοκίων της κεντρικής
τους τράπεζας, ως ένα ακόμη σημάδι της σταθερής αλλά εύθραυστης αμερικάνικης
οικονομικής ανάκαμψης, που θα προσελκύσει νέα κεφάλαια από όλο τον κόσμο.
Όλα
αυτά όμως μπορούν να οδηγήσουν σε έναν παγκόσμιο νομισματικό πόλεμο, με σίγουρο
χαμένο την Ευρώπη του «σκληρότερου» ευρώ. Η Κίνα επένδυσε επί
δεκαετίες σε ένα μοντέλο ιλιγγιώδους καπιταλιστικής ανάπτυξης, χωρίς
περιβαλλοντικούς και εργασιακούς φραγμούς, με φθηνά μεροκάματα και καθεστωτική
τρομοκρατία. Τώρα, φρενάρει απότομα, ενώ παίζει και το χαρτί του μιλιταρισμού έναντι
των γειτόνων της, όπως το Βιετνάμ, η Ινδία, η Ιαπωνία και
οι Φιλιππίνες, με αφορμή ανεπίλυτες εδαφικές διαφορές,. Σε κάθε περίπτωση, η εξασθένιση του
κινέζικου «δράκου» θα οξύνει τον ανταγωνισμό μεταξύ των ιμπεριαλιστών,
προκειμένου να διασώσουν το «μερίδιό» τους από την παγκόσμια αγορά, ενώ θα
τροφοδοτήσει νομισματικούς και ίσως πραγματικούς τοπικούς πολέμους! Τη
μεγαλύτερη πίεση λόγω της οικονομικής της κατάστασης θα τη δεχτεί η Ευρώπη, με
σίγουρη συνέπεια την όξυνση των εθνικών και κοινωνικών συγκρούσεων στην ήπειρό
μας.
Γιάννης
Τριανταφύλλου
