Όταν τα αφεντικά μας
πλακώνονται μεταξύ τους, είναι η καλύτερη ευκαιρία για εμάς τους συνειδητούς εργάτες
να προετοιμάσουμε την αντεπίθεσή μας. Για να εκμεταλλευθούμε αυτή την ιστορική
ευκαιρία θα χρειαστούμε οργάνωση, τόλμη και νέες, μαχητικές, άφθαρτες –δηλαδή
επαναστατικές– ηγεσίες.
Η κατάρρευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα
είναι ένα τεράστιο ιδεολογικό και πολιτικό πλήγμα για τις αστικές τάξεις της
ηπείρου μας, αλλά και μια δικαίωση για τον μαρξισμό – και πρέπει να μεταβληθεί
σε εφαλτήριο για την ανασυγκρότηση της επαναστατικής πρωτοπορίας.
1. Ενώ τα
σκληρά μέτρα του 3ου Μνημονίου έχουν αρχίσει να γίνονται αισθητά σε ένα
τεράστιο κομμάτι του ελληνικού λαού και οι «δανειστές» μας έχουν αρχίσει να
δείχνουν τα νύχια τους για το εργασιακό του φθινοπώρου, η πολιτική κατάσταση απ’
άκρη σ’ άκρη της Ευρώπης σημαδεύεται πλέον αποφασιστικά από το Brexit. Η ψήφος του
βρετανικού λαού στις 23 Ιουνίου υπέρ της εξόδου της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή
Ένωση ανοίγει το δρόμο για τη διάλυση της Ε.Ε. Και αυτό δεν το λέμε μόνο εμείς.
Ο σοβαρός διεθνής αστικός Τύπος έχει γεμίσει άρθρα όπου ψάχνουν την επόμενη
χώρα που θα μπει σε πορεία εξόδου. Φυσικά, αυτό δεν θα γίνει από τη μια μέρα
στην άλλη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση υπήρξε η κεντρική στρατηγική των ευρωπαϊκών
αστικών τάξεων τα τελευταία 60 χρόνια, προκειμένου να βελτιώσουν τη θέση τους
έναντι του κυριότερου ανταγωνιστή τους, των ΗΠΑ, αλλά και έναντι του βασικού
κοινωνικού εχθρού τους, του ευρωπαϊκού προλεταριάτου. Οι καπιταλιστές αντιλαμβάνονται ότι μια κατάρρευση της Ε.Ε. θα ήταν μια
συντριπτική πολιτική και ιδεολογική ήττα για το δικό τους στρατόπεδο, κι
αυτό αντικειμενικά θα ενθάρρυνε την εργατική τάξη.
Οι δυνάμεις που επιθυμούν τη
συνέχιση και «ολοκλήρωση» της Ε.Ε., με επικεφαλής τον γερμανικό ιμπεριαλισμό,
θα παλέψουν λυσσαλέα. Η πρόβλεψή μας,
όμως, είναι ότι στο τέλος θα ηττηθούν. Η κρίση που ξεκίνησε το 2008 ανέδειξε τα
όρια αυτής της αντιδραστικής καπιταλιστικής ουτοπίας. 28 ιστορικοί
καπιταλισμοί, με τα ιδιαίτερα συμφέροντά του ο καθένας, δεν μπορούν να χωρέσουν
στο στενό κοστούμι που έραψαν ο ηγεμονικός γερμανικός ιμπεριαλισμός, η
γραφειοκρατία των Βρυξελλών και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Και που έγινε
ακόμα στενότερο με τα μέτρα σκληρής δημοσιονομικής πειθαρχίας που πάρθηκαν για
την αντιμετώπιση της κρίσης. Πέρα από τους εθνικούς ανταγωνισμούς, έχουν
οξυνθεί ιδιαίτερα και οι ανταγωνισμοί μέσα σε καθεμιά αστική τάξη ξεχωριστά, με τα πιο διεθνοποιημένα κομμάτια και το
τραπεζικό κεφάλαιο να τάσσονται φανατικά υπέρ της Ε.Ε. και τα πιο παραδοσιακά
και εσωστρεφή τμήματα να αναζητούν προστασία στο εθνικό κράτος.
Οι κοινωνικές και πολιτικές
εξελίξεις στην Ευρώπη θα πάρουν έναν πυρετώδη χαρακτήρα. Βρετανία και Ε.Ε. ετοιμάζονται για μια σκληρή διαπραγμάτευση για το
ποιος θα πάρει τι όταν οριστικοποιηθεί το «διαζύγιο». Η Ιταλία, με το δυσθεώρητο δημόσιο χρέος της, εξελίσσεται σε βόμβα στα
θεμέλια της Ε.Ε. Ισπανία και Πορτογαλία απειλούνται με νέα μνημόνια, καθώς
το έλλειμμά τους αυξάνεται. Στα βόρεια και ανατολικά της ηπείρου ο
ευρωσκεπτικισμός κερδίζει συνεχώς έδαφος. Και στη Γαλλία η εργατική τάξη
παραμένει στις επάλξεις του αγώνα ενάντια στην αντεργατική «μεταρρύθμιση»
Ολάντ-Βαλς.
2. Δίπλα σε
αυτές τις οργιώδεις ευρωπαϊκές εξελίξεις, η κατάσταση στη χώρα μας μοιάζει
παράταιρα ήρεμη. Η εγχώρια αστική τάξη είναι και η ίδια χτυπημένη από την κρίση,
είναι αποδιαρθρωμένη, χωρίς δική της στρατηγική και κάποιον προσανατολισμό. Το ισχυρότερο
κομμάτι της έχει βγάλει τα κεφάλαιά του στο εξωτερικό και επιμένει στον μνημονιακό δρόμο, προκειμένου να κρατά σε καταστολή την
εργατική και τη μικροαστική τάξη και να καρπώνεται ένα μερίδιο από τα
μνημονιακά δάνεια. Την ίδια στιγμή, οι κλασικές αρπακτικές-τυχοδιωκτικές
της τακτικές, όπως το τζιράρισμα χρήματος από δάνεια, επιδοτήσεις κ.λπ.,
φτάνουν στα όριά τους, με αποτέλεσμα να
πολλαπλασιάζονται τα κανόνια (Ηλεκτρονική, Μαρινόπουλος, Μαμιδάκης, Ledra Marriott,
συγκροτήματα ΜΜΕ κ.λπ.). Οι τράπεζες περνούν ουσιαστικά στον έλεγχο των ξένων
κερδοσκοπικών αμοιβαίων κεφαλαίων (hedge funds), ενώ πολλές σημαντικές
επιχειρήσεις αναμένεται να αλλάξουν χέρια μέσα στους επόμενους μήνες. Σίγουρα ορισμένοι
καπιταλιστές κάνουν καλές μπίζνες σε τέτοιες καταστάσεις, αλλά σαν σύνολο η ελληνική αστική τάξη βιώνει τη
δραματική υποβάθμιση της θέσης της στον διεθνή καταμερισμό εργασίας.
Από την άλλη, η μικροαστική
τάξη χτυπήθηκε από τα φορολογικά μέτρα του 3ου Μνημονίου και φυσικά πλήττεται
διαρκώς από την πτώση της κατανάλωσης. Έχει γυρίσει για τα καλά την πλάτη της στην
κυβέρνηση Τσίπρα, αλλά χωρίς μια
συμμαχία με την εργατική τάξη δεν μπορεί να αντιδράσει ουσιαστικά και θα
βιώνει όλο και πιο έντονα το φάσμα της συρρίκνωσης και της χρεοκοπίας.
Όσο για την εργατική τάξη, λένε
πολλοί ότι έχει σκύψει το κεφάλι και ότι ενδιαφέρεται μόνο για την καθημερινή
της επιβίωση. Όμως, αυτή η εικόνα απέχει από την πραγματικότητα. Δεν είναι
τυχαίο ότι στην πρόσφατη επίσκεψη του Τσίπρα στην Κίνα, οι Κινέζοι εκείνο που
τόνισαν ήταν ότι πρέπει να μειωθούν οι απεργίες στην Ελλάδα, παίρνοντας αφορμή
από τις απεργίες ενάντια στην ιδιωτικοποίηση των λιμανιών και του σιδηροδρόμου.
Αλλά και η ίδια η κυβέρνηση Τσίπρα σπεύδει μέσω δηλώσεων πολλών στελεχών της να
καθησυχάσει τους εργαζόμενους για τα εργασιακά μέτρα του φθινοπώρου. Ξέρει πολύ καλά ότι αν χάσει και αυτή την
ελάχιστη ανοχή που έχει από ορισμένα τμήματα της εργατικής τάξης θα μείνει
χωρίς κοινωνικά ερείσματα. Επομένως όλοι λίγο πολύ υπολογίζουν την εργατική μας
τάξη. Και κάνουν καλά. Ακόμα και ακέφαλη πολιτικά και συνδικαλιστικά, η τάξη
μας μπορεί να βγει και πάλι στο προσκήνιο και να ανατρέψει τον σημερινό δυσμενή
συσχετισμό. Τα μέτρα που συζητιούνται για το εργασιακό του φθινοπώρου
(κατάργηση τριετιών, κατάργηση 13ου και 14ου μισθού, ομαδικές απολύσεις,
λοκάουτ, οριστικός ενταφιασμός κλαδικών συμβάσεων, νέες μορφές ελαστικής
εργασίας, περιορισμός απεργιακού δικαιώματος κ.λπ.) θα λειτουργήσουν σίγουρα ως
καταλύτης. Πάνω σε αυτό, ας μην έχουμε αυταπάτες ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ θα
τηρήσει τις «κόκκινες γραμμές» της (πότε το έκανε;) ή ότι η τρόικα θα είναι
μαλακή λόγω εξελίξεων σε Αγγλία-Γαλλία. Όχι,
μόνο στις δικές μας δυνάμεις πρέπει να υπολογίζουμε. Ο αγώνας ενάντια στον
εργασιακό μεσαίωνα πρέπει να δοθεί. Και να δοθεί τολμηρά, με νέες ιδέες στην
οργάνωση και τις μορφές πάλης, μαχητικά, αποφασιστικά, με φρέσκες πρωτοπορίες.
Η κοινωνική ηρεμία για την
οποία μιλήσαμε πιο πάνω είναι εντελώς φαινομενική. Όλες οι εύθραυστες
κοινωνικές και πολιτικές ισορροπίες που συντηρούνται τούτη τη στιγμή θα
περάσουν δια πυρός και σιδήρου, πάνω σε τρεις άξονες. Ο πρώτος είναι το εργασιακό, που θα κρίνει τον νέο
συσχετισμό δύναμης μεταξύ εργοδοσίας και μισθωτής εργασίας. Ο δεύτερος είναι η πραγματική οικονομική κατάσταση, που
από πουθενά δεν προκύπτει ότι θα βελτιωθεί. Και ο τρίτος είναι οι συνέπειες των
ευρωπαϊκών εξελίξεων στην Ελλάδα. Ο
ελληνικός καπιταλισμός γεννήθηκε, αναπτύχθηκε και έφτασε σε αξιοζήλευτο επίπεδο
σε μια Ευρώπη διαιρεμένη, εκμεταλλευόμενος τη στρατηγική θέση της χώρας μεταξύ
Ανατολής και Δύσης και τις αντιθέσεις μεταξύ των ισχυρότερων ιμπεριαλισμών. Σε
μια «ενωμένη», δημοσιονομικά «πειθαρχημένη» και χωρίς προστατευτικούς φραγμούς
Ευρώπη, ο ελληνικός καπιταλισμός παρήκμασε και χρεοκόπησε.
3. Η
συνειδητή εργατική τάξη θα πρέπει να προετοιμάσει την άμυνά της λαμβάνοντας υπ’
όψιν τις άκρως σημαντικές εξελίξεις που έχουν ξεκινήσει στην Ευρώπη. Η ντόπια
και ξένη κεφαλαιοκρατία θα βρεθεί σε σύγχυση, αυτό όμως σε πρώτη φάση μπορεί να την κάνει ακόμα πιο επιθετική,
προκειμένου να διασώσει όσα μας έχει αφαιρέσει τα τελευταία χρόνια.
Οπωσδήποτε, όμως, το γεγονός ότι έχει ανοίξει δρόμος κατάρρευσης της
καπιταλιστικής Ε.Ε. δίνει ένα τεράστιο πλεονέκτημα στη δική μας κοινωνική τάξη
και στις δυνάμεις που αγωνίζονται συνειδητά για την κοινωνική απελευθέρωση. Είναι μια χρυσή ευκαιρία, και στην Ελλάδα
και πανευρωπαϊκά, να δημιουργήσουμε ρήγματα στο στρατόπεδο του αντιπάλου.
Μια αποφασιστική αντεπίθεση από την εργατική μας τάξη θα τραβήξει σίγουρα και
τα μικροαστικά στρώματα σε αναζήτηση μιας άλλης κοινωνικής προοπτικής, μακριά
από τον νεοφιλελεύθερο ευρω-μονόδρομο των τελευταίων χρόνων. Γι’ αυτό είναι κρίσιμο να αντιτάξουμε την
αποφασιστικότερη δυνατή άμυνα στα κανιβαλικά εργασιακά μέτρα του φθινοπώρου.
Φυσικά, το μεγαλύτερο εμπόδιο
στο δικό μας στρατόπεδο είναι το πρόβλημα της ηγεσίας. Κι εδώ δεν μπορούμε να
κρύψουμε τον ελεεινό ρόλο της σταλινογενούς, ρεφορμιστικής και γενικά
μικροαστικής «αριστεράς»· η οποία, αντί να καλωσορίσει την ευκαιρία που άνοιξε
το Brexit, είτε κλαψουρίζει για τον κίνδυνο ανόδου του
«εθνικισμού» και του «ρατσισμού», σπέρνοντας την ηττοπάθεια, είτε τάσσεται
ανοιχτά υπέρ της διατήρησης της Ε.Ε. Δεν είναι, ασφαλώς, τυχαίο ότι μεγάλο μέρος
των ηγεσιών αυτής της «αριστεράς» σιτίζεται από κρατικές θέσεις οι οποίες συγχρηματοδοτούνται
από ευρωπαϊκά κονδύλια. Μέσα σε συνθήκες
όξυνσης όλων των αντιθέσεων, ταξικών και εθνικών, οι συμβιβαστικές και
ηττοπαθείς δυνάμεις θα συρθούν από το σύστημα. Μόνο οι αποφασισμένες και
αδιάλλακτες δυνάμεις, που εμπιστεύονται βαθιά την εργατική τάξη και την
επιστημονική θεωρία του μαρξισμού, θα μπορέσουν να παίξουν έναν προωθητικό
ρόλο. Εμείς οι Κομμουνιστές-Τροτσκιστές τοποθετούμε τον εαυτό μας σε αυτές τις
δυνάμεις. Και καλούμε κάθε συνειδητό εργάτη και κάθε τίμιο αγωνιστή που θέλει
να συμμετάσχει πρωτοπόρα στις μεγάλες μάχες της εποχής μας να συνταχθεί μαζί
μας!
13.7.2016
Η Συντακτική Επιτροπή
