Μετά τη Νέα Ζηλανδία και την Ισπανία, και η Ισλανδία δοκίμασε το μοντέλο της 4ήμερης εργασίας χωρίς μείωση μισθού. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, βέβαια, το «πείραμα» έγινε σε ένα πολύ μικρό μέρος του εργατικού δυναμικού. Τα συμπεράσματα ήταν ξεκάθαρα: η παραγωγικότητα όχι μόνο δεν μειώθηκε αλλά αυξήθηκε, ενώ οι εργαζόμενοι είχαν λιγότερο στρες και περισσότερη διάθεση για δημιουργικές δραστηριότητες στον ελεύθερο χρόνο τους. Ειδικά στην Ισλανδία, τώρα, η μείωση ωρών εργασίας χωρίς μείωση μισθού πέρασε τελικά σε συλλογικές συμβάσεις που αφορούν το 86% των εργαζομένων.
Αυτά δεν τα λέμε για να δώσουμε εύσημα σε καμιά κυβέρνηση. Ούτε έχουμε αυταπάτες ότι μέσα στον καπιταλισμό υπάρχουν λύσεις που να είναι εξίσου καλές και για τους εργάτες και για τα αφεντικά. Ωστόσο, στην Ευρώπη τουλάχιστον, έχει περάσει πάνω από ένας αιώνας που καθιερώθηκε το 8ωρο και πολλές δεκαετίες από τότε που καθιερώθηκε το 5ήμερο. Στον βαθμό που η παραγωγικότητα της εργασίας από τότε έχει εκτοξευθεί και οι μηχανές «αναλαμβάνουν» όλο και μεγαλύτερο μέρος της ανθρώπινης εργασίας, είναι προφανές ότι υπάρχει και η ανάγκη και η δυνατότητα να μειωθούν σημαντικά οι ώρες εργασίας χωρίς μείωση μισθού. Αυτό πρέπει να γίνει ένας στόχος πάλης του παγκόσμιου εργατικού κινήματος.
Π.Δ.
