 |
| Οι λαοί έχουν κάθε λόγο να ανησυχούν για την καθοδήγηση της παγκόσμιας υγείας από τα φαρμακευτικά μονοπώλια. Μια μάτια΄στην ιστορία τους μας πείθει για αυτό |
● Johnson & Johnson. Είναι η μεγαλύτερη φαρμακευτική εταιρεία, με κέρδη το 2020 15 δις δολάρια. Κατέχει το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας του φαρμάκου για τη φυματίωση (Bedaquiline) και το αποκλειστικό δικαίωμα να καθορίζει σε ποιες χώρες θα πουλιέται. Είναι αντιμέτωπη με πάνω από 36.000 κρούσματα μόλυνσης από το «Ταλκ», το οποίο περιέχει αμίαντο, και σχεδόν 20.500 ομοσπονδιακές αγωγές για το συγκεκριμένο προϊόν σε πολιτειακά δικαστήρια των ΗΠΑ, που υποστηρίζουν ότι η βρεφική σκόνη Johnson ενοχοποιείται για καρκίνο των ωοθηκών. Αρνήθηκε να χορηγήσει πρόσβαση σε τρία βασικά φάρμακα για τον ιό HIV στην υποσαχάρια Αφρική, των οποίων έχει τις πατέντες.
● GlaxoSmithKlein (GSK). Μια από τις μεγαλύτερες βρετανικές εταιρείες, με περσινά κέρδη 6 δισεκατομμύρια δολάρια. Το 2007 έδωσε 3,8 δις δολάρια για μίζες σε γιατρούς και νοσοκομεία. Το 2014 της επιβλήθηκε πρόστιμο 490 εκατομμυρίων δολαρίων για δωροδοκία. Πριν από δέκα χρόνια της είχε επιβληθεί πρόστιμο 3 δις δολαρίων για μίζες σε γιατρούς και για συνταγογράφηση ακατάλληλων αντικαταθλιπτικών σε παιδιά. Κατηγορήθηκε από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα για την απαγορευτική τιμή του εμβολίου της πνευμονίας για το ένα τρίτο των χωρών. Το 2016 της επιβλήθηκε πρόστιμο 37,6 εκατομμυρίων λιρών, γιατί πλήρωσε εταιρείες να καθυστερήσουν την είσοδο στην αγορά των γενόσημων εκδόσεων του φαρμάκου Paxil.
● Pfizer. Μέχρι πέρσι ήταν στις 30 πιο κερδοφόρες εταιρείες στον κόσμο, με κέρδη 16 δις δολάρια. Το 1996 έστειλε γιατρούς στη Νιγηρία για την αντιμετώπιση της μηνιγγίτιδας. 11 παιδιά πέθαναν και κατηγορήθηκε ότι έκανε πειραματικές δοκιμές χωρίς τη συγκατάθεση των γονιών. Το 2009 πλήρωσε 2,3 δις δολάρια για παράνομη εμπορία του φαρμάκου Bextra για την αρθρίτιδα και για μίζες σε γιατρούς. Το 2013 αύξησε την τιμή του φαρμάκου κατά της επιληψίας, για 48.000 Βρετανούς, από 2,83 λίρες το πακέτο σε 67,50 λίρες. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα κατηγόρησαν την Pfizer για την τιμή του εμβολίου της πνευμονίας, ότι ήταν 68 φορές πιο ακριβό το 2015 από το 2001. Σήμερα 55 εκατομμύρια παιδιά εξακολουθούν να μην έχουν πρόσβαση στο εμβόλιο κατά της πνευμονίας, λόγω των υψηλών τιμών.
● Gilead. Αμερικανικός κολοσσός, είναι ο κατασκευαστής του Remdesivir, πιθανής θεραπείας για την covid-19, με 70,5 εκατομμύρια δολάρια υποστήριξη από την αμερικανική κυβέρνηση. Κατηγορήθηκε για την τιμολόγηση του Truvada (για τον HIV), το οποίο, ενώ κόστιζε ανά άτομο ετησίως 67 δολάρια, το 2019 πουλιόταν 20.000 δολάρια ανά άτομο ετησίως. Το 2018 υποσχέθηκε χαμηλότερες τιμές του φαρμάκου για τη θεραπεία της κρυπτοκοκκικής μηνιγγίτιδας (του δεύτερου μεγαλύτερου «δολοφόνου» των ανθρώπων που ζουν με HIV) σε 116 χώρες, ωστόσο μέχρι τον Ιούνιο 2019 το φάρμακο έχει καταγραφεί μόνο σε έξι χώρες, και εκεί απρόσιτο οικονομικά.
● Moderna. Είναι σχετικά νέα αμερικανική εταιρεία βιοτεχνολογίας. Εργάστηκε για την προώθηση ενός εμβολίου Covιd-19 και επικρίθηκε για τη δημοσίευση πρώιμων και ημιτελών αποτελεσμάτων, που οδήγησαν στην άνοδο των μετοχών της κατά 30%. Δύο εταιρικά της στελέχη ξεπούλησαν 30 εκατομμύρια δολάρια σε μετοχές, ενώ κορυφαίο στέλεχος της εταιρείας πούλησε ένα εκατομμύριο μετοχές κερδίζοντας 69,5 εκατομμύρια δολάρια! Η τιμή της μετοχής της εκτοξεύτηκε λόγω της πανδημίας κατά 420,3% μέσα σε λιγότερο από πέντε μήνες (21 Φεβρουαρίου–17 Ιουλίου 2020).
● AstraZeneca (AZ). Για την παραγωγή του εμβολίου έχει λάβει 1 δις δολάρια από τις ΗΠΑ και 20 εκατομμύρια λίρες από το Ηνωμένο Βασίλειο. Κατηγορήθηκε για την παρεμπόδιση της εισαγωγής φθηνότερων γενόσημων φαρμάκων. Το 2014 σταμάτησε τις έρευνες για τις τροπικές ασθένειες (ελονοσία, φυματίωση) και κατηγορήθηκε ότι προτιμάει τις εμπορικές αγορές του παγκόσμιου βορρά από τις λιγότερο επικερδείς του παγκόσμιου νότου.
Η πανδημία ξεγύμνωσε το καπιταλιστικό σύστημα και έκανε ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη για δημόσιο σύστημα υγείας, άρση του καθεστώτος της πατέντας και δημοσιοποίηση της τεχνογνωσίας, απρόσκοπτη πρόσβαση σε όλα τα φάρμακα και στην πιο απομακρυσμένη γωνιά της γης και εθνικοποίηση των φαρμακοβιομηχανιών με εργατικό έλεγχο.
Όλγα Στεφανίδου
