 |
Ο αγώνας για τη
σωτηρία του Καλαμά από τη μόλυνση είναι αγώνας για την προστασία
της ζωής μας
και των φυσικών πόρων, αλλά και για ένα άλλο παραγωγικό μοντέλο,
που να μην
υπηρετεί το κέρδος των λίγων…
|
Ο ποταμός Καλαμάς ή Θύαμις είναι ο μεγαλύτερος ποταμός της
Ηπείρου. Είναι ένας από τους σημαντικότερους υγροτόπους της Δυτικής Ελλάδας αλλά
και της Ευρώπης. Είναι ίσως το μοναδικό ποτάμι που γνωρίζουμε επακριβώς τις πηγές
ρύπανσής του εδώ και 40 χρόνια, αλλά ακόμη και σήμερα κλείνουμε τα μάτια και κάνουμε
ότι δεν καταλαβαίνουμε.
Το πρόβλημα της μόλυνσης του ποταμού Καλαμά είναι προϊόν της κοινωνίας της μόλυνσης και
του καπιταλιστικού τρόπου ανάπτυξης. Φυσικά και δεν συμφωνούμε με αυτούς που
πιστεύουν ότι πρώτα πρέπει να αλλάξουμε το σύστημα και να καταργήσουμε τον καπιταλισμό
για να σωθεί ο Καλαμάς. Και δεν συμφωνούμε γιατί μέχρι να έρθει αυτή η ώρα της ανατροπής,
δυστυχώς δεν θα υπάρχει ποτάμι. Είναι αλήθεια ότι η ανατροπή
των αιτίων της μόλυνσης του ποταμού Καλαμά θα απαιτούσε μια ριζική αλλαγή του τρόπου
παραγωγής και οργάνωσης της κοινωνίας, μπορούν όμως και στο παρόν σύστημα να υπάρξουν παρεμβάσεις και μέτρα που θα εμποδίσουν
την περαιτέρω υποβάθμισή του, ακόμα και την επιστροφή του στην προηγούμενη κατάσταση.
Αυτό, άλλωστε, έχει ήδη γίνει σε πολλά ευρωπαϊκά ποτάμια.
Ο Καλαμάς έχει συνδεθεί
µε μια από τις πρώτες δυναμικές κινητοποιήσεις στην Ελλάδα για την προστασία του
περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας. Οι αγώνες
των κατοίκων έχουν μείνει στην ιστορία, αφού το 1988 απέτρεψαν µε πρωτόγνωρες κινητοποιήσεις
τη μετατροπή του μεγαλύτερου ποταμού της Ηπείρου σε αποδέκτη των αστικών λυμάτων,
με τη δημιουργία του βιολογικού καθαρισμού της πόλης των Ιωαννίνων – ο οποίος,
όμως, στην πορεία αποδείχθηκε ανεπαρκής. Οι κινητοποιήσεις είχαν διαρκέσει περισσότερο
από ένα μήνα, µε αποκλεισμό του Νομού Θεσπρωτίας και του λιμανιού της Ηγουμενίτσας
και µε καταλήψεις σε όλες τις δημόσιες υπηρεσίες και οργανισμούς.
Παρά όμως τη νίκη των κατοίκων, η ανεξέλεγκτη ρύπανση του
ποταμού συνεχίζεται, καθώς όλες σχεδόν οι μονάδες της περιοχής Λαψίστας (πτηνοτροφεία,
χοιροστάσια, βουστάσια, ιχθυοτροφεία, βιομηχανίες-βιοτεχνίες, όπως μεταλλοβιομηχανίες,
τυροκομεία, μονάδες παραγωγής ζωοτροφών, πλυντήρια, συνεργεία κ.ά.) ρίχνουν ουσιαστικά
τα απόβλητά τους στο ποτάμι. Αν σε αυτά προσθέσουμε τα αστικά απόβλητα της πόλης
των Ιωαννίνων, λόγω της ελλιπούς λειτουργίας του σταθμού βιολογικού καθαρισμού,
αλλά και των παρακαλάμιων χωριών και οικισμών, καθώς και τη μόλυνση από τα φυτοφάρμακα,
την αλόγιστη χρήση λιπασμάτων, την απόρριψη των αντίστοιχων συσκευασιών, το ξέπλυμα
μηχανημάτων και εργαλείων και, τέλος, τον λαθεμένο τρόπο άρδευσης με κατάκλιση,
καταλαβαίνουμε πόσο οξύ πρόβλημα δημιουργείται. Είναι γνωστό, επίσης, ότι ο μεγαλύτερος
όγκος των αποβλήτων διοχετεύεται παράνομα στο ποτάμι μέσω της τάφρου της Λαψίστας.
Η κατάσταση αυτή έχει μετατρέψει ολόκληρη
την περιοχή σε έναν απέραντο σκουπιδότοπο και έχει επιδράσει καθοριστικά στη γενικότερη
απαξίωση και εγκατάλειψή της από τους κατοίκους. Η πολιτεία, αν και γνωρίζει πολύ
καλά το πρόβλημα, αφού το ΥΠΕΧΩΔΕ έχει στα χέρια του πολλές μελέτες, κωφεύει και
αδιαφορεί.
Το 2006 δημιουργήθηκε στην περιοχή της Ζίτσας μια νέα Κίνηση
για τη Σωτηρία του Καλαμά, η Πανελλήνια Κίνηση Ενεργών Πολιτών για το περιβάλλον και την ανάπτυξη «Καθαρός
Καλαμάς». Όμως, μετά από 9 χρόνια παρουσίας, δεν κατάφερε να αναδείξει το πρόβλημα
και να βάλει ένα λιθαράκι για τη σωτηρία του ποταμού. Αυτό το καλοκαίρι μια νέα
ομάδα ανθρώπων δουλέψαμε δραστήρια και πετύχαμε στις εκλογές που έγιναν μια
ισχυρή αντιπροσώπευση στο Δ.Σ., ελπίζοντας να αλλάξει το κλίμα του εφησυχασμού και
να γίνει κάτι πιο δυναμικό σε σχέση με το ποτάμι. Ένα είναι βέβαιο, ότι το πρόβλημα πρέπει να γίνει πανελλήνια γνωστό, να
ξεκινήσουν νέοι δυναμικοί αγώνες ενάντια στους νεκροθάφτες του Καλαμά, που, όπως
εμείς γνωρίζουμε, έχουν ονοματεπώνυμο και διεύθυνση, αλλά υποθάλπονται μέσα από
το καθεστώς της διαπλοκής και της αναλγησίας.
Ματίνα Χελιδώνη
