 |
| Το
βασικό με το Brexit είναι ότι αποκαλύπτει πως η Ε.Ε. δεν είναι «μονόδρομος», όπως μας έλεγαν οι καπιταλιστές δεκαετίες τώρα |
Η 23η Ιουνίου του 2016 θα
μείνει στην ιστορία ως η συμβολική ημερομηνία της αρχής του τέλους για την
Ευρωπαϊκή Ένωση, δηλαδή για το κορυφαίο στρατηγικό σχέδιο των ευρωπαϊκών
αστικών τάξεων τα τελευταία 60 χρόνια.
Κάποιοι ισχυρίζονται ότι η
βρετανική πολιτική ηγεσία τελικά θα αγνοήσει το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος
και, μάλιστα, κάνουν παραλληλισμούς με το ελληνικό δημοψήφισμα του Ιουλίου του
2015. Καμία σχέση. Το Brexit είναι δρόμος χωρίς επιστροφή γιατί εδώ ο καπιταλισμός
δεν έχει να κάνει με τα συμφέροντα των καταπιεζόμενων τάξεων αλλά με τα δικά
του συμφέροντα.
Η πρώτη μεγάλη
οικονομική κρίση μετά την εισαγωγή του ευρώ, αυτή που ξεκίνησε το 2008,
απέδειξε τον ουτοπικό χαρακτήρα μιας καπιταλιστικής ένωσης της Ευρώπης. Ο μόνος
τρόπος για να συνυπάρχουν οι Ευρωπαίοι καπιταλιστές σε μια ενιαία οικονομική
δομή είναι η πλήρης υποταγή τους στη γερμανική ηγεμονία, και μάλιστα μέσα από
ένα πρόγραμμα σκληρής δημοσιονομικής πειθαρχίας και κατάργησης κάθε
προστατευτικού μέτρου. Ήταν θέμα χρόνου να υπάρξει μια αντίρροπη δυναμική και
ήταν φυσικό αυτή να εκφραστεί στη χώρα εκείνη που ουσιαστικά συμμετείχε με το
ένα πόδι στην Ε.Ε. Αυτό που ξεκίνησε από τη Βρετανία θα διαδοθεί γρήγορα μέσα
σε όλα τα δυσαρεστημένα κομμάτια του ευρωπαϊκού καπιταλισμού. Όσο ισχυρή κι αν είναι η αντίδραση των
δυνάμεων που υπερασπίζονται την «ολοκλήρωση» της Ε.Ε., τα επόμενα δημοψηφίσματα
δεν θ’ αργήσουν.
Το Brexit στηρίχθηκε από
τα λιγότερο διεθνοποιημένα τμήματα της βρετανικής αστικής τάξης, και βέβαια από
την εργατική τάξη. Ωστόσο, τα γεγονότα που ακολούθησαν δείχνουν ότι συνολικά ο
βρετανικός καπιταλισμός δεν πιάστηκε και τόσο απροετοίμαστος. Ο λαϊκιστής που
«έτρεξε» την καμπάνια του Brexit, Φάρατζ
και Τζόνσον, αποσύρθηκε ακαριαία, το Συντηρητικό Κόμμα ετοιμάζει μια νέα
ηγεσία, υπό την Τερέζα Μέι, ενώ καλωσορίστηκε η πτώση της ισοτιμίας της
στερλίνας και προωθήθηκε αμέσως η μείωση των εταιρικών φόρων. Τα αποσχιστικά
σχέδια Σκωτσέζων εθνικιστών και Βορειοϊρλανδών καθολικών κατά τη γνώμη μας δεν
έχουν καμιά τύχη. Στις διαπραγματεύσεις για το Brexit με την Ε.Ε., οι Γερμανοί θέλουν να εκφοβίσουν πιθανούς
μιμητές της Βρετανίας, αλλά η Βρετανία θα επιμείνει να αποσπάσει παραχωρήσεις, όπως το δικαίωμα πρόσβασης στην
ευρωπαϊκή αγορά.
Η βρετανική εργατική τάξη στήριξε το Brexit αποφασιστικά. Αγνόησε τη θέση του «Εργατικού»
Κόμματος και της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας, που έχουν υποταχθεί απόλυτα στους
τραπεζίτες του Σίτι. Στα κλασικά εργατικά
προάστια της Κεντρικής και Βόρειας Αγγλίας το Brexit πήρε πάνω από
60%-70%. Διάφοροι «αριστεροί» και μη διανοητές του συστήματος παρουσιάζουν τη
βρετανική εργατική τάξη ως εθνικιστική και ρατσιστική. Δεν είναι εθνικισμός το να μη θέλεις τ’ αφεντικά να είναι ενωμένα
πανευρωπαϊκά και να σε χτυπάνε συντονισμένα. Δεν είναι εθνικισμός το να μη
θέλεις την ελεύθερη εισαγωγή κινεζικών προϊόντων, που σαρώνουν τις θέσεις
εργασίας στα βιομηχανικά κέντρα της Αγγλίας και της Ευρώπης. Δεν είναι ρατσισμός το να μη θέλεις την
«ελεύθερη διακίνηση» εργατικού δυναμικού, δηλαδή το να φέρνουν τα αφεντικά
όσους χαμηλόμισθους εργάτες θέλουν απ’ την Ανατολική Ευρώπη για να τσακίσουν τις εργατικές κατακτήσεις.
Η πλειοψηφία της βρετανικής
αλλά και της ευρωπαϊκής αριστεράς μιλάει για μια «αριστερή έξοδο» από την Ε.Ε. Είναι μια θέση που μόνο σύγχυση προκαλεί. Η
Ε.Ε. έχει μπει σε κρίση από τις δικές της αντιφάσεις, που είναι αντιφάσεις του
ίδιου του καπιταλισμού. Άρα το «δεξιό» και το «αριστερό» δεν έχει να κάνει με
αυτή καθαυτή την έξοδο από την Ε.Ε. αλλά
με το αν η εργατική τάξη θα μπορέσει να εκμεταλλευτεί τη νέα κατάσταση, να
υπερασπιστεί τα δικαιώματά της και ν’ ανοίξει μια νέα κοινωνική προοπτική. Οι ταξικοί και εθνικοί ανταγωνισμοί στην
καπιταλιστική Ευρώπη θα οξυνθούν αποφασιστικά. Είναι ακριβώς σε τέτοιες
καταστάσεις που δημιουργούνται οι μεγάλες ευκαιρίες για το εργατικό κίνημα και
την πρωτοπορία του. Η ιστορική βρετανική εργατική τάξη πήρε σωστή θέση στη μάχη
του Brexit. Αυτό που
χρειάζεται επειγόντως είναι μια τολμηρή, μαχητική ηγεσία, και αυτή μπορεί να
είναι μόνο μαρξιστική και επαναστατική. Αυτό όμως ισχύει και για όλο το
ευρωπαϊκό προλεταριάτο.
Πάρις Δάγλας
