Η ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ

Μια ηγεσία που γνωρίζει πώς να αξιοποιεί την τέχνη της 

διαπραγμάτευσης στους αγώνες της είναι μια ισχυρή και 

αποτελεσματική ηγεσία. Και τέτοια ήταν η τροτσκιστική ηγεσία 

των λιθογράφων εργατών.

Όλη την τελευταία περίοδο, και με αφορμή την περίφημη «διαπραγμάτευση» κυβέρνησης και «δανειστών», έχουμε ακούσει κυριολεκτικά οποιαδήποτε ανοησία θα μπορούσε να λεχθεί γύρω από την έννοια της «διαπραγμάτευσης». Εμείς εδώ δεν θα μιλήσουμε για το τι κάνει και τι δεν κάνει η κυβέρνηση, αλλά για την τέχνη της διαπραγμάτευσης γενικά, γιατί πιστεύουμε ότι είναι απολύτως αναγκαίο οι συνειδητοί εργάτες, οι πρωτοπόροι να εκπαιδευθούν πάνω σε αυτό το κεφαλαιώδες ζήτημα. Εμείς δεν μιλάμε θεωρητικά· είμαστε οι συνεχιστές των παλαιών εκείνων Κομμουνιστών-Τροτσκιστών που έφτιαξαν πραγματική σχολή νικηφόρων εργατικών αγώνων, στην επιτυχία των οποίων συνέβαλε αποφασιστικά η άριστη γνώση της τέχνης της διαπραγμάτευσης. Και δεν έχει καμιά σημασία αν εκείνες οι διαπραγματεύσεις ήταν μεταξύ εργατικών ηγετών και εργοδοτών· οι νόμοι της διαπραγμάτευσης, όπως και οι νόμοι της δράσης, είναι ενιαίοι, είτε μιλάμε για πόλεμο, για πολιτική ή συνδικαλιστική μάχη, για οποιαδήποτε δυναμική αντιπαράθεση… Με αυτές τις αρχές, οι σύντροφοί μας πέτυχαν σπουδαίες νίκες σε μια σειρά εργατικούς αγώνες, με αποκορύφωμα τη δράση της τροτσκιστικής ηγεσίας του σωματείου των λιθογράφων εργατών, με τις 59 νικηφόρες εργοστασιακές απεργίες σε σύνολο 61, συν τον θρίαμβο της μεγάλης απεργίας του 1977. Ας δούμε, όμως, πώς έχει το ζήτημα.

* Σε μια διαπραγμάτευση δεν πας με «κόκκινες γραμμές». Αυτό θα ήταν σαν να ειδοποιείς εκ των προτέρων τον αντίπαλο ότι είσαι διατεθειμένος να κάνεις υποχωρήσεις σε όλα, εκτός από την «κόκκινη γραμμή» σου! Μα όποιος κάνει την πρώτη υποχώρηση, είναι σίγουρο ότι θα κάνει και τις επόμενες.

* Σε μια διαπραγμάτευση δεν πας για «να πάρεις και να δώσεις». Αυτό θα ήταν σαν να επιδιώκεις την ισοπαλία, άρα θα λάβεις την ήττα. Αντίθετα, πας για να κερδίσεις όσα περισσότερα μπορείς και να παραχωρήσεις όσα λιγότερα μπορείς.

* Σε μια διαπραγμάτευση πας προετοιμασμένος, πράγμα που σημαίνει ότι έχεις εξασφαλίσει την πλήρη ενότητα αυτών που εκπροσωπείς και την πλήρη εμπιστοσύνη τους στο πρόσωπο των διαπραγματευτών-ηγετών. Αυτοί θα πρέπει να είναι έμπειροι, δοκιμασμένοι, αφοσιωμένοι στον σκοπό· και, επίσης, να μπορούν να εναλλάσσουν ρόλους, όπου κάποιοι θα είναι οι «μαλακοί» και κάποιοι οι «σκληροί», ώστε να διευκολυνθεί το «σπάσιμο» του αντιπάλου.

* Σε μια διαπραγμάτευση, το ζήτημα του χρόνου είναι κεφαλαιώδες. Όποιος δείχνει ότι βιάζεται, ότι πιέζεται, ότι δεν έχει χρονικά περιθώρια, είναι χαμένος από χέρι. Επίσης, η κόπωση οδηγεί σίγουρα στην ήττα. Ο αξέχαστος τροτσκιστής ηγέτης Γιάννης Βερούχης, τότε πρόεδρος του σωματείου λιθογράφων, μας έλεγε ότι, σε μια διαπραγμάτευση με τον εργοδότη Μαλικούτη, ο τελευταίος, για να τον κουράσει, άρχισε να του διηγείται ολόκληρη τη ζωή του, επί πάρα πολλές ώρες. Ο Γ. Βερούχης, καταλαβαίνοντας τις προθέσεις του, όχι μόνο δεν έδειχνε να βιάζεται, αλλά του έκανε και ερωτήσεις πάνω στη διήγηση. Όταν πια είχε βραδιάσει και ο εργοδότης ζήτησε να μιλήσουν για την απεργία, ο σύντροφος του είπε: «Μια και μου διηγηθήκατε την ιστορία της ζωής σας, προκειμένου να γνωριστούμε καλύτερα, οφείλω και εγώ να σας διηγηθώ την ιστορία της δικής μου ζωής». Ο εργοδότης απελπίστηκε, παρακάλεσε ν’ αρχίσει η συζήτηση για τα αιτήματα αμέσως και, φυσιολογικά, υποχώρησε.

* Σε μια διαπραγμάτευση, είναι αυτονόητο ότι θα χρησιμοποιήσεις την παραπλάνηση, π.χ. καλλιεργώντας στον αντίπαλο εσφαλμένη εικόνα για την πραγματική σου δύναμη. Όπως επίσης θα είσαι έτοιμος να απαντήσεις αποφασιστικά στους αιφνιδιασμούς και τις απειλές του. Ο Γ. Χατζής, επίσης ηγέτης των λιθογράφων εργατών επί σειρά ετών, μας είπε ότι η συνηθισμένη απειλή του εργοδότη ήταν ότι, εφόσον οι εργάτες ζητούν τόσα πολλά, θα κλείσει το εργοστάσιο. Η απάντηση της ηγεσίας των εργατών σε αυτό ήταν: «Κλείσ’ το. Θα βρούμε δουλειά στους εργάτες εμείς, σε άλλα εργοστάσια».

Σε κάθε περίπτωση, η διαπραγμάτευση μπορεί να γίνει νοητή μόνο ως μια μορφή μάχης, και τις μάχες τις κερδίζουν οι μαχητές, οι τολμηροί, οι αποφασισμένοι. Και τέτοιες ηγεσίες έχει ανάγκη σήμερα περισσότερο από ποτέ ο λαός μας.

Πάρις Δάγλας