Επιδημία, πολιτική και επιστήμη

 

Το κύρος της γνωστής επιτροπής των επιδημιολόγων 
έχει πληγεί θανάσιμα και από το γεγονός ότι δίνουν 
κάλυψη σε μια αυταρχική κυβέρνηση

Η πολιτική των τυφλών, κατασταλτικών λοκντάουν έχει επιλεγεί από τις κυβερνήσεις ως «μονόδρομος» στην αντιμετώπιση της επιδημίας. Οι κυβερνήσεις επικαλούνται σε κάθε περίπτωση τις «οδηγίες των επιστημόνων». Εδώ όμως προκύπτουν δύο φλέγοντα ερωτήματα. Πρώτον: αυτές οι «οδηγίες των επιστημόνων» είναι ξεκάθαρες, διασταυρωμένες, εφαρμόσιμες, υπάρχει πραγματική συμφωνία των επιστημόνων πάνω σε αυτές; Και δεύτερον: ακόμα κι αν οι οδηγίες είναι σωστές και εφαρμόσιμες, ποιος πρέπει τελικά να αποφασίζει για κάτι που επηρεάζει τη ζωή όλων μας;

Όσον αφορά το πρώτο ερώτημα, δεν θα υπεισέλθουμε καθόλου σε θέματα που απαιτούν εξειδικευμένες επιστημονικές γνώσεις, όπως τα επιδημιολογικά μοντέλα, η εμπειρία από προηγούμενες επιδημίες, η πραγματική θνητότητα κ.λπ. Ωστόσο, ειδικά την τελευταία περίοδο και σε ό,τι αφορά τη χώρα μας, οι διαφωνίες μέσα στη γνωστή κυβερνητική επιτροπή των επιδημιολόγων δεν κρύβονται με τίποτα. Κάποιοι λένε ότι για την τελευταία αύξηση των κρουσμάτων ευθύνεται το άνοιγμα του εμπορίου, άλλοι ότι ευθύνεται το άνοιγμα των σχολείων και κάποιοι ότι δεν ευθύνεται τίποτε από τα δύο. Επιπλέον, δεν δημοσιοποιούν συγκεκριμένα στοιχεία από ιχνηλατήσεις για το πού τελικά «κολλάει» ο ιός και πού όχι, ενώ αποκαλύπτεται ότι δεν υπάρχουν καν αναλυτές δεδομένων. Τέλος, δεν υπάρχει ενιαία άποψη για το πόσο επικίνδυνες είναι οι μεταλλάξεις του ιού, καθώς και για μια σειρά άλλα θέματα.

Όσον αφορά το δεύτερο ερώτημα: Η επιστήμη δεν είναι ιδεολογικά και κοινωνικά ουδέτερη. Οι επιστήμονες έχουν στο κεφάλι τους μια συγκεκριμένη εικόνα για το πώς «λειτουργεί» η κοινωνία, που κατά πλειοψηφία είναι αυτή της κυρίαρχης, αστικής ιδεολογίας. Ακόμα κι αν δεν μιλάμε για επιστήμονες που είναι τυφλά όργανα κυβερνήσεων και μεγάλων εταιρειών (και φυσικά υπάρχουν τέτοιοι), η διαδρομή ενός επιστήμονα καριέρας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη σχέση του με τον κρατικό μηχανισμό και με ιδιωτικές πηγές χρηματοδότησης. Μόνο μια κοινωνία ενημερωμένων και ισχυρών πολιτών, που αποφασίζει δημοκρατικά, που βασίζεται στην εμπιστοσύνη και την αλληλεγγύη –και όχι φυσικά στην τρομοκρατία και τις απαγορεύσεις– μπορεί να αξιοποιεί τις τεράστιες δυνατότητες και το κύρος της επιστήμης. Σήμερα δεν έχουμε μια τέτοια κοινωνία και πρέπει να παλέψουμε για να τη φτιάξουμε. Σε κάθε περίπτωση, όμως, είναι η οργανωμένη πολιτεία αυτή που έχει την ευθύνη των αποφάσεων για πράγματα που καθορίζουν το παρόν και το μέλλον ενός ολόκληρου λαού. Οπότε το «κάνουμε αυτό που μας λένε οι επιστήμονες» είναι μια φτηνή, κάλπικη και αντιδημοκρατική πρόφαση.

 

Πάρις Δάγλας