Τα νέα κινήματα της εποχής μας

Τα κινήματα κατά του υγειονομικού απαρτχάιντ δεν είναι ένα
περαστικό φαινόμενο. Έχουν βαθιές ρίζες στα
χαρακτηριστικά της εποχής μας

Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της εποχής μας είναι η εμφάνιση πλατιών κινημάτων, εξεγερτικών ή μη, που έχουν συγκεχυμένο πολιτικό και ταξικό χαρακτήρα. Μέσα σε αυτά τα κινήματα συμβαίνει συχνά να συνυπάρχουν από κοινωνικής απόψεως εργάτες, φτωχοποιημένοι μικροαστοί, νεολαίοι, άνεργοι κ.ά. και από πολιτικής απόψεως από αγωνιστές της αριστεράς μέχρι ριζοσπαστικοποιημένα στοιχεία της λαϊκής δεξιάς. Τέτοια χαρακτηριστικά είδαμε, μεταξύ άλλων, σε εξεγέρσεις της καπιταλιστικής περιφέρειας (π.χ. Αραβική Άνοιξη), σε κινήματα τύπου Κίτρινων Γιλέκων, στα κινήματα των Αγανακτισμένων του ευρωπαϊκού Νότου και, τα τελευταία δύο χρόνια, στα κινήματα ενάντια στις «υγειονομικές» απαγορεύσεις, τον υποχρεωτικό εμβολιασμό κ.λπ. 

 

Το υπόβαθρο της εμφάνισης αυτών των κινημάτων έχει πολλές πτυχές: υποχώρηση της παραδοσιακής αριστεράς και του κλασικού εργατικού συνδικαλισμού· νέα παγκόσμια ζητήματα που σχετίζονται με τη λεγόμενη «παγκοσμιοποίηση» και τις επιπτώσεις της (π.χ. περιβαλλοντικά ζητήματα, διατροφικές, ενεργειακές ή χρηματοπιστωτικές κρίσεις, επιδημία)· δυνατότητα άμεσης εκδήλωσης του αυθόρμητου με τα σημερινά μέσα της τεχνολογίας· η γενικότερη παρακμή του καπιταλισμού, που ριζοσπαστικοποιεί και συντηρητικές ή απολίτικες μάζες, τόσο μικροαστικές όσο και εργατικές. Επίσης, σημαντικό ρόλο παίζει το γεγονός ότι, παρά τις «δημοκρατικές» διακηρύξεις των φιλελεύθερων αστών, τα φαινόμενα αυταρχισμού και ολοκληρωτισμού ενισχύονται και η διαδικασία λήψης αποφάσεων απομακρύνεται από τον λαϊκό παράγοντα. Ακόμα, τα κινήματα αυτά είναι μια ενστικτώδης αντίδραση στην ατομικοποίηση, την αποϊδεολογικοποίηση και τη λατρεία της «αγοράς» που προώθησε ο νεοφιλελευθερισμός. 

Το μεγαλύτερο λάθος που μπορούν να κάνουν οι πρωτοπόροι αγωνιστές του εργατικού και επαναστατικού κινήματος είναι να αντιμετωπίσουν αυτά τα κινήματα με προκατάληψη ή υποτίμηση, πιστεύοντας ότι είναι μια περαστική «μόδα» και ότι τα παλαιού τύπου κινήματα, με το ξεκάθαρο ταξικό και πολιτικό «πρόσημο», θα επιστρέψουν από μόνα τους. Πρέπει να το πάρουμε απόφαση ότι το τελευταίο δεν θα συμβεί. Καθήκον της πρωτοπορίας είναι να παρεμβαίνει στα φαινόμενα της πραγματικότητας όπως αυτά είναι και όχι όπως θα ήθελε να είναι. Να θυμόμαστε πάντα τις ρήσεις του Λένιν, ότι «όποιος περιμένει μια καθαρή επανάσταση δεν θα τη δει ποτέ του» και ότι «η μαζική πάλη δεν θα ήταν τέτοια αν σε αυτή δεν συμμετείχαν και καθυστερημένες μάζες, που αναγκαστικά φέρνουν μαζί τις προλήψεις και τις αδυναμίες τους».

Ακόμα περισσότερο, η επαναστατική πρωτοπορία πρέπει να κατανοήσει ότι από τέτοια κυρίως κινήματα θα έρθει το «φρέσκο αίμα», η νέα πολιτικοποίηση, ο νέος σχηματισμός ταξικής και πολιτικής συνείδησης, πράγματα που δεν μπορούμε να τα βρούμε κάπου έτοιμα σήμερα. 

 

Πάρις Δάγλας