Η
προσφορά σε μεγάλους συλλογικούς σκοπούς είναι η καλύτερη διέξοδος στα ψυχικά
προβλήματα που γεννά μια κοινωνία σε κρίση
 |
Δεν ωφελεί να σκύβεις το κεφάλι. Βρες άλλους που
αντιμετωπίζουν
παρόμοια προβλήματα με σένα, οργανωθείτε και παλέψτε ενάντια
σε
αυτό που σας καταπιέζει…
|
Στην αρχαία Ελλάδα
συνήθιζαν να λένε «νους υγιής εν σώματι υγιεί», θέλοντας να τονίσουν το πόσο
ρητά και άρρηκτα συνδεδεμένες είναι οι έννοιες της σωματικής και της πνευματικής
υγείας. Την ίδια φράση χρησιμοποιούμε έως σήμερα, μόνο που στις μέρες μας το
θέμα της ψυχικής υγείας αποτελεί συνήθως ένα θέμα ταμπού, ενώ οι ψυχικά
πάσχοντες αντιμετωπίζονται με καχυποψία και φόβο.
Σύμφωνα με ένα
πρόσφατο αφιέρωμα του BBC, η οικονομική
κρίση επηρέασε την ψυχική υγεία των Ελλήνων και άλλαξε αρκετά τις αντιλήψεις
τους σε σχέση με τα ψυχικά νοσήματα.
Το 2009 το 63,1% πίστευε ότι η
κατάθλιψη ήταν σημάδι προσωπικής αδυναμίας, ενώ το 2014 το ποσοστό αυτό έπεσε
στο 36%. Η αλλαγή αυτή βέβαια δεν ήρθε τυχαία, καθώς το ποσοστό του πληθυσμού
που υπέφερε από κατάθλιψη για έναν μήνα ή περισσότερο αυξήθηκε από 3,3% το 2008
στο 12,3% το 2013. Επίσης, σημαντική ήταν και η αύξηση των αυτοκτονιών – όχι
τόσο, βέβαια, όσο το παρουσιάζουν εσκεμμένα τα ΜΜΕ, που, διογκώνοντας
υπερβολικά το θέμα, προσπαθούν να σπείρουν την απελπισία, τον φόβο και την
ηττοπάθεια, εξυπηρετώντας τα συμφέροντα των αφεντικών τους. Ταυτόχρονα, όμως, οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας έχασαν περίπου
το μισό από τη χρηματοδότηση που είχαν. Σύμφωνα με τους ειδικούς, το 90%
των αυτοκτονιών θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί αν οι φίλοι, συγγενείς και
επαγγελματίες εντόπιζαν αυτούς που διέτρεχαν τέτοιο κίνδυνο. Παρόλα αυτά, ο ελληνικός
λαός στην πλειοψηφία του επέλεξε, αντί να παίρνει τα ψυχοφάρμακα σαν καραμέλες,
να σταθεί στα πόδια του, να παλέψει με
όποιον τρόπο και μέσο μπορούσε ενάντια στην πολιτική των μνημονίων, ενώ
ταυτόχρονα έδινε και έναν αξιοθαύμαστο και δύσκολο αγώνα προσωπικής και
οικογενειακής επιβίωσης.
Η οικονομική κρίση
δεν ευθύνεται από μόνη της για τις παραπάνω εξελίξεις, απλώς ανέδειξε τα προβλήματα και τις αντιφάσεις της ελληνικής
κοινωνίας. Μιας κοινωνίας που, από παραδοσιακή, με δυνατούς δεσμούς μεταξύ
των μελών της, παραγωγική, με ισχυρές δημιουργικές τάσεις, μετατράπηκε μέσα σε
30 χρόνια σε μια κοινωνία άμετρου καταναλωτισμού, με νεοπλουτίστικα
χαρακτηριστικά, και αμέσως μετά σε μια κοινωνία με σοβαρά οικονομικά προβλήματα,
με κρίση προσανατολισμού και οράματος. Παράλληλα, οι αγωνιστικές παραδόσεις των
προηγούμενων γενεών, που με ηρωισμό αντιμετώπισαν πολέμους και καταστροφές, έπεσαν
στη λήθη. Αυτή η μετατόπιση έφερε τη
ματαίωση, την έλλειψη σκοπού και οράματος, με επιπτώσεις και στην ψυχική υγεία
του ελληνικού λαού.
Τα ψυχικά νοσήματα δεν είναι κατά κύριο λόγο μόνο
προσωπικά αλλά και κοινωνικά. Μια κοινωνία που διαπαιδαγωγεί τα μέλη
της, εμπνέει και καλλιεργεί την αισιοδοξία, το αγωνιστικό και συλλογικό πνεύμα,
τη δημιουργικότητα, θα παρουσίαζε ελάχιστα έως καθόλου τέτοιες νόσους. Γι’ αυτό
και η αντιμετώπισή τους με χημικά φαρμακευτικά σκευάσματα, ή νοσηλεία σε
αντίστοιχα ιδρύματα, δεν φτάνει. Η
προσπάθεια αποασυλοποίησης των ψυχικά ασθενών που γίνεται τελευταία είναι ένα
πολύ σημαντικό βήμα, αρκεί να γίνει με σοβαρότητα και μεγάλη αίσθηση ευθύνης
απέναντι στους πάσχοντες.
Όσον αφορά την κατάθλιψη, το πιο αποτελεσματικό
φάρμακο είναι η αφοσίωση σε μια ιδέα, σε έναν σκοπό, όχι ατομικό αλλά συλλογικό,
που θα αφορά όλη την κοινωνία, την αλλαγή της κοινωνίας, την εξέλιξή της. Δεν
υπάρχει μεγαλύτερη ικανοποίηση για έναν άνθρωπο από το να συμβάλει όπως μπορεί
στον αγώνα για μια κοινωνία που δεν θα συνθλίβει τα μέλη της με τη σκληρότητα,
τα αδιέξοδα, τον ανταγωνισμό και τον φόβο, αλλά θα φροντίζει αυτά να ανθίζουν,
να αναπτύσσουν όλα τα χαρίσματα, τα ταλέντα τους και τις δεξιότητές τους για το
καλό και την ευημερία όλων!
Μαρία Καράβολα
