 |
Το έργο του Αριστοτέλη συνιστά μια παγκόσμια,
διαχρονική
και πάντα επίκαιρη κιβωτό γνώσης
|
Έχουμε αναφερθεί και άλλες
φορές στον μέγιστο φιλόσοφο της αρχαιότητας, τον Αριστοτέλη. Οι επαναστάτες
μαρξιστές πρέπει να υπερασπίζονται οτιδήποτε πρωτοπόρο, προωθητικό,
ριζοσπαστικό έχει εμφανιστεί στην ανθρώπινη ιστορία. Πέρα από τους δεκάδες
τομείς της γνώσης στους οποίους ο Αριστοτέλης πρωτοπόρησε, έχει κάνει και
απίστευτες ιστορικές προγνώσεις, βασισμένες στον αισιόδοξο και στραμμένο στο
μέλλον χαρακτήρα του φιλοσοφικού του «σύμπαντος». Να πώς τώρα ο Αριστοτέλης
μπορεί να μας βοηθήσει να προσανατολιστούμε στις τεράστιες τεχνολογικές αλλαγές
που συντελούνται σήμερα. Λέει κάπου στα «Πολιτικά» του:
«Γιατί, αν κάθε όργανο είχε την ικανότητα να
αποτελειώνει την ορισμένη του δουλειά, είτε ύστερα από διαταγή που του δίνεται,
είτε από κάποια δική του αυθόρμητη διάθεση, όπως λένε ότι γινόταν με τα
ανδρείκελα του Δαίδαλου ή τους τρίποδες του Ήφαιστου, για τους οποίους λέει ο
Όμηρος ότι έκαναν αυτόματα τις δουλειές τους στο εργαστήρι του θεού, και έτσι,
με τον ίδιο τρόπο, αν είχαν και οι σαΐτες στα υφαντήρια την ιδιότητα να
υφαίνουν μόνες τους, και τα πλήκτρα να παίζουν μόνα τους την κιθάρα, τότε οι
αρχιτεχνίτες δεν θα χρειάζονταν εργάτες ούτε και τα αφεντικά θα χρειάζονταν
δούλους».
Κατ’ αρχάς, στο απόσπασμα
αυτό προβλέπει τη ρομποτική αλλά και την τεχνητή
νοημοσύνη («από κάποια δική του αυθόρμητη διάθεση»). Κατά δεύτερον, τοποθετείται αισιόδοξα όσον αφορά τον ρόλο
της τεχνολογίας, ενώ σήμερα πληθαίνουν οι σκοταδιστικές φωνές που
κατηγορούν την τεχνολογία για τα προβλήματα της κοινωνίας… αντί να κατηγορούν
το κοινωνικό σύστημα. Κατά τρίτον, σε μια εποχή που η δουλεία εθεωρείτο κάτι το
αυτονόητο, συλλαμβάνει τη δυνατότητα της
τεχνολογικής εξέλιξης (της ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων, θα λέγαμε) να
οδηγήσει τελικά όχι μόνο στην απαλλαγή του ανθρώπου από τον μόχθο της φυσικής
εργασίας αλλά και στην κατάργηση του ταξικού καταμερισμού της εργασίας! Με δυο
λόγια, 2.300 χρόνια πριν από τον Μαρξ, ο Αριστοτέλης αποδεικνύεται ένας
(ασυνείδητος φυσικά) μαρξιστής!
Ας εμπνευστούμε από τον
Αριστοτέλη, λοιπόν. Η ανάπτυξη της τεχνολογίας υλοποιεί το ιστορικά προοδευτικό
έργο της. Καιρός να υλοποιήσει και η εργατική τάξη το δικό της, ανατρέποντας το
σημερινό εκμεταλλευτικό κοινωνικό σύστημα, ώστε
να μπορέσει όλη η ανθρωπότητα να επωφεληθεί άφοβα και πλέρια από τα αγαθά της
τεχνολογίας.
Πάρις Δάγλας
