Σάββατο 28 Σεπτεμβρίου 2024

Μεταφυσική του Δημήτρη Ντούσα

Το έργο του Δημήτρη Ντούσα «Μεταφυσική» (εκδ. Χατζηλάκος) είναι κάπως παλιότερο στη σειρά των φιλοσοφικών του έργων (1η έκδοση Ιούνιος 2021). Ο Δημήτρης Ντούσας, αγωνιστής, συνταξιούχος εκπαιδευτικός, δάσκαλος φιλοσοφίας και ιδρυτής του Ανοιχτού Φιλοσοφικού Σχολείου έχει συγγράψει (και συνεχίζει να συγγράφει) μια σειρά από πολύ αξιόλογα φιλοσοφικά έργα, τα οποία θεωρούμε χρησιμότατα για τον θεωρητικό εξοπλισμό του κινήματος, της πρωτοπόρας διανόησης, αλλά και κάθε κοινωνικά συνειδητοποιημένου ανθρώπου.    

Πολλοί άνθρωποι θεωρούν ότι η Μεταφυσική είναι κάτι που κινείται γύρω από το θρησκευτικό φαινόμενο και δεν έχει ιδιαίτερη αξία να ασχολείται κανείς με αυτή στην εποχή μας. Ο εντελώς παρηκμασμένος πνευματικά σημερινός καπιταλισμός ούτως ή άλλως αποθαρρύνει κάθε ενασχόληση με συστηματικά φιλοσοφικά-θεωρητικά ζητήματα. Κι όμως, στην πραγματικότητα, ο περισσότερος κόσμος συνεχίζει να θέτει στον εαυτό του μεταφυσικά ερωτήματα, όπως για την ύπαρξη θεού, την αθανασία της ψυχής, για το αν υπάρχει πραγματικά η αισθητή πραγματικότητα, για το αν το πνεύμα προϋπήρξε της ύλης, για το αν υπάρχει κάτι πέρα από το σύμπαν, για την αφετηρία του σύμπαντος, για το αν μπορούμε να γνωρίσουμε τη βαθύτερη ουσία των πραγμάτων, και πολλά άλλα. Όπως εξηγεί ο Δ. Ντούσας, «δεν ξεμπερδεύεις με την παραδοσιακή Μεταφυσική με το να λες πως είναι “ανοησίες”, “δογματικές φλυαρίες” […] Η Μεταφυσική άσκησε τεράστια επιρροή και επίδραση στην πνευματική ανάπτυξη των κοινωνιών και της ανθρωπότητας. Αποτέλεσε όμως και μια φοβερή τροχοπέδη στην πρόοδό της». Και συνεχίζει λέγοντας ότι η Μεταφυσική θα πρέπει να αναιρεθεί, αλλά θα πρέπει να διασωθούν θετικές κατακτήσεις της, όπως στο πεδίο της γνωσιοθεωρίας, και θα πρέπει να ικανοποιηθούν και οι μεταφυσικές ανάγκες των ανθρώπων, αλλά με την αναζήτηση επιστημονικών και φιλοσοφικών απαντήσεων. 

Παρουσιάζει ορισμούς για τη Μεταφυσική, παρουσιάζει τα μεταφυσικά ερωτήματα, τις βασικές έννοιες της μεταφυσικής καθώς και την εξέλιξη της μεταφυσικής σκέψης μέσα στην ιστορία της φιλοσοφίας. Με τρόπο ιδιαίτερα εύστοχο, αναπτύσσει τη διαλεκτική υλιστική κριτική στη Μεταφυσική, και εξηγεί πώς οι άρχουσες τάξεις χρησιμοποίησαν τη Μεταφυσική για να κρατούν τις μάζες αποκοιμισμένες και υποταγμένες. Τεράστιο ενδιαφέρον έχει η κριτική παρουσίαση των απόψεων μιας σειράς φιλοσόφων γύρω από τη Μεταφυσική, όπως του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη, του Επίκουρου, του Καρτέσιου, του Καντ, του Χέγκελ, των Μαρξ-Ένγκελς, του Ντίτσγκεν, του Λένιν, του Μπερξόν, του Χάιντεγκερ κ.ά.

Προτείνουμε ανεπιφύλακτα αυτό το βιβλίο, ακόμα και σε όσους δεν έχουν κάποιες γνώσεις φιλοσοφίας, ακριβώς επειδή θα τους βοηθήσει να αποκτήσουν τέτοιες γνώσεις, και θα τους προσελκύσει στη «μαγεία» της φιλοσοφικής σκέψης.  

 

Πάρις Δάγλας