Παρελθόν ο αγωγός αερίου EastMed

Όνερο ήταν... και πάει

Το σχέδιο για την κατασκευή ενός υποθαλάσσιου αγωγού (EastMed) που θα μετέφερε το φυσικό αέριο της Ανατολικής Μεσογείου στην Ευρώπη μέσω Κύπρου-Ελλάδας και Ιταλίας είναι πλέον νεκρό. Στις αρχές Ιανουαρίου, το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών «πρότεινε» με ένα non-paper σε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να εγκαταλείψουν την ιδέα του αγωγού. Οι Αμερικανοί επικαλούνται το υψηλό κόστος του αγωγού αλλά και τις εντάσεις που δημιούργησε το σχέδιο, κυρίως μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. 

Ήμαστε ίσως οι πρώτοι στην Ελλάδα που τολμήσαμε την εκτίμηση ότι αυτός ο αγωγός είναι μια ουτοπία. Φτάσαμε σε αυτό το συμπέρασμα με βάση την απλή λογική. Κατ’ αρχάς, οι Αμερικανοί έχουν δίκιο ότι αυτός θα ήταν ένας πανάκριβος αγωγός, λόγω του πολύ μεγάλου βάθους της Ανατολικής Μεσογείου. Κατά δεύτερον, βλέπαμε ότι σε αυτό το σχέδιο εμπλέκονται πολλές χώρες, με διαφορετικά μεταξύ τους συμφέροντα. Η Ιταλία ήταν ουσιαστικά αρνητική από την αρχή. Το Ισραήλ και η Αίγυπτος έχουν δικά τους, μεγάλα κοιτάσματα στην περιοχή και δεν είχαν ιδιαίτερο ενθουσιασμό για ένα σχέδιο που θα εξυπηρετούσε πολιτικά κυρίως την Ελλάδα και την Κύπρο και από την άποψη της «ενεργειακής ασφάλειας» κυρίως την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ένας τρίτος λόγος είναι ότι δεν υπάρχουν προς το παρόν τόσο μεγάλες διαπιστωμένες ποσότητες αερίου που να εγγυώνται την οικονομική επιτυχία του αγωγού. Ένας τέταρτος λόγος είναι η πολύ μεγάλη σημερινή αστάθεια στην αγορά φυσικού αερίου, σε θέματα τιμής και όχι μόνο. Τέλος, οι ΗΠΑ έχουν καταστεί μεγάλη εξαγωγός ενέργειας, συγκεκριμένα σχιστολιθικού αερίου, και δεν θέλουν πολύ ανταγωνισμό στην περιοχή (έχουν ως προτεραιότητα τη μετατροπή της Αλεξανδρούπολης σε κόμβο για το δικό τους αέριο).

Όμως, ο βασικός λόγος που ματαιώνεται το έργο είναι ο σημερινός συσχετισμός δύναμης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Η Τουρκία ιδίως την τελευταία 20ετία έχει ενισχυθεί πολύ – εις βάρος της Ελλάδας. Παραγωγικά-οικονομικά, πληθυσμιακά, πολιτικά, στρατιωτικά κ.ο.κ. Καμία χώρα της περιοχής και φυσικά καμία μεγάλη δύναμη (βλ. ΗΠΑ) δεν μπορεί να αγνοήσει αυτή τη σημαντική ανερχόμενη περιφερειακή δύναμη και να στηριχθεί σε μια Ελλάδα πληθυσμιακά συρρικνούμενη, καταχρεωμένη, εξαρτημένη από το Βερολίνο και τις Βρυξέλλες και με ηγεσίες τυχοδιωκτικές και ηττοπαθείς σε θέματα εξωτερικής πολιτικής.

Και το ζήτημα εδώ δεν είναι ότι ο αγωγός θα πρόσφερε κάτι στον ελληνικό λαό. Αγωγός της ExxonMobilκαι της Total θα ήταν, όχι της Ελλάδας. Αλλά μια ακόμη πολιτική επιτυχία του επεκτατικού, ισλαμο-αυταρχικού καθεστώτος Ερντογάν συνιστά κίνδυνο για όλους τους λαούς της περιοχής.  

 

Πάρις Δάγλας