Τι αλλάζει στις σχέσεις Αμερικής-Ευρώπης-Κίνας και περιφερειακών δυνάμεων υπό το φως των τελευταίων εξελίξεων;
Η έναρξη της νέας θητείας του Τραμπ σηματοδοτεί μια εξόρμηση της Αμερικής
για να διατηρήσει την πρωτοκαθεδρία της ως ιμπεριαλιστική δύναμη.
Αυτό θα ασκήσει τεράστια πίεση ιδίως στην Ευρώπη, με συνέπειες όχι
μόνο οικονομικές αλλά και πολιτικές
Η μέχρι τώρα κυρίαρχη πολιτική της «παγκοσμιοποίησης» μέσα από τις αντιφάσεις της διευκόλυνε την ανάδειξη ενός «πολυπολικού κόσμου». Τουλάχιστον τριάντα κράτη εκτός Δύσης βρίσκονται σε τροχιά ανάπτυξης, αναγκάζοντας τις χώρες της Δύσης να μπουν σε έναν αγώνα προσαρμογής στα νέα δεδομένα.
Πρωταγωνιστής αυτής της προσαρμογής είναι οι ΗΠΑ, που, ως ο ισχυρότερος ιμπεριαλισμός στον κόσμο, προσπαθούν να μη χάσουν την πρωτοκαθεδρία. Αυτό περνάει μέσα από τον έλεγχο κυρίως της Ευρώπης αλλά και άλλων χωρών.
Η Αμερική υπό τον Τραμπ θα αλλάξει την έως τώρα αντιμετώπιση των συμμάχων της, σκληραίνοντας τη στάση της στις εμπορικές σχέσεις, βάζοντας δασμούς στα εισαγόμενα προϊόντα, αλλά και εξαναγκάζοντάς τους να εισάγουν αμερικανικά προϊόντα, όπως το πανάκριβο υγροποιημένο αέριο, μετά τη διακοπή ροής του ρωσικού φυσικού αερίου. Επίσης, πιέζει τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ να αυξήσουν κατά πολύ τον αμυντικό τους προϋπολογισμό, για να καλύψουν τις ανάγκες τους εφόσον θα διακοπεί η έως τώρα πλήρης αμερικανική στρατιωτική κάλυψη.
Η έως τώρα αμερικανική και ευρωπαϊκή πολιτική σε σχέση με τη Ρωσία έσπρωξε τη Ρωσία στην αγκαλιά της Κίνας. Αυτό ο Τραμπ θα προσπαθήσει να το αλλάξει, αναπτύσσοντας εμπορικές σχέσεις μαζί της, όσο αυτό είναι εφικτό, αφού προηγουμένως διαπραγματευτεί τη λήξη του Ρωσο-Ουκρανικού πολέμου. Μέχρι τώρα η πλήρης διακοπή των σχέσεων Ρωσίας-Γερμανίας ήταν το μεγαλύτερο κέρδος για τις ΗΠΑ.
Η πίεση που ασκούν οι ΗΠΑ σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης, αλλά κυρίως στην Ευρώπη, φέρνει τεκτονικές αλλαγές. Όταν ο Τραμπ πρότεινε την εξαγορά της Γροιλανδίας, η Δανία έθεσε ζήτημα ανεξαρτητοποίησης αυτής, πάγιο αίτημα των 57.000 κατοίκων της. Δηλαδή, δεν θα χρειαστεί ο Τραμπ να εξαγοράσει τη Γροιλανδία.
Στην Αγγλία ανέδειξε ένα σκάνδαλο βιασμών που συγκαλύφθηκε από τον πρωθυπουργό Στάρμερ –που είναι αντίθετος στην αλλαγή πολιτικής που προωθεί ο Τραμπ– και αμέσως επήλθε κυβερνητική κρίση. Η στήριξη από τον Τραμπ του ανερχόμενου ακροδεξιού AFD στη Γερμανία έθεσε ζήτημα εκλογών. Ακόμα και ο Μητσοτάκης έκανε δηλώσεις ενάντια στη «woke ατζέντα» και αναθεώρησε, λεκτικά τουλάχιστον, τη μέχρι τώρα στήριξή του στην ανεξέλεγκτη είσοδο οικονομικών μεταναστών στη χώρα.
Σε όλα τα παραπάνω σημαντικό ρόλο παίζει η πίεση των λαϊκών στρωμάτων, που έχουν αγανακτήσει από την αποτυχία της έως τώρα νεοφιλελεύθερης πολιτικής φτωχοποίησης, γεγονός που αντικειμενικά αποδυναμώνει τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις.
Στη Μέση Ανατολή, πριν ακόμη ορκιστεί ο Τραμπ, έστειλε εκπρόσωπό του να διαπραγματευτεί την εκεχειρία στον πόλεμο μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς.
Στην περιοχή μας άμεσα προωθεί τη συνεργασία Αιγύπτου-Ελλάδας-Ισραήλ-Κύπρου, για να πιέσει κι άλλο την Κίνα, μέσα από τον έλεγχο των εμπορικών περασμάτων, αλλά και γιατί δεν θέλει μια Τουρκία τόσο δυνατή στην περιοχή – μια Τουρκία που είναι αρκετά μισητή και από τους Άραβες και από το Ισραήλ.
Παρά το ότι αυτό έρχεται σε αντίθεση με τα τουρκικά συμφέροντα και τη μητσοτακική πολιτική, η ελληνική κυβέρνηση, με μπροστάρη τον Δένδια, αναγκάστηκε να αρχίζει να επανεξοπλίζει τα νησιά, αλλά και να αλλάξει αμυντικό δόγμα απέναντι στην Τουρκία. Αυτό το πλαίσιο είναι πιθανό να συμβάλει σε μια αλλαγή ηγεσίας και στην Ελλάδα.
Αυτή η πίεση που δέχεται η Ευρώπη αντανακλά άμεσα στους λαούς της. Εκτός από το ότι η οικονομία της πάει από το κακό στο χειρότερο, με κλείσιμο μεγάλων εργοστασίων, ο πόλεμος στην Ουκρανία και την Παλαιστίνη δημιούργησε ένα αντιπολεμικό κλίμα, που λίγο θέλει να μετατραπεί σε κίνημα, ως διέξοδο και από την οικονομική πίεση που δέχεται.
Η αλλαγή πολιτικής σε παγκόσμιο επίπεδο από μερίδα της αστικής τάξης έχει δημιουργήσει έναν «εμφύλιο» πόλεμο στις γραμμές της, μεταξύ «τραμπισμού» ή μιας προστατευτικής πολιτικής από τη μια και των «παγκοσμιοποιητών» με τον νεοφιλελευθερισμό τους από την άλλη.
Η εργατική τάξη δεν πρέπει να έχει αυταπάτες. Δεν έχει κανένα συμφέρον με καμία από αυτές τις πολιτικές της εκμετάλλευσης. Έχει όμως μια μεγαλειώδη ευκαιρία, μέσα σε αυτό το ρήγμα του αστικού στρατοπέδου, να αντιδράσει, να οργανωθεί και να διεκδικήσει τα δικαιώματά της και την κοινωνική απελευθέρωσή της.
Χρήστος Χατζής
