Η εργατική τάξη της Βραζιλίας πανηγύρισε την ήττα του ακροδεξιού
Μπολσονάρο, αλλά κυβερνήσεις όπως αυτή του Ρούλα δεν έχουν
καμιά διάθεση για κοινωνικές τομές και ριζοσπαστικά μέτρα
υπέρ των εργαζόμενων
Με αφορμή τις εκλογές στη Βραζιλία και τη νίκη του Λούλα Ντα Σίλβα, ηγέτη του Κόμματος των Εργαζομένων, τα μάτια του πολιτικοποιημένου κόσμου στράφηκαν προς τη Λατινική Αμερική. Οι χώρες της ηπείρου αυτής όπου έχουν εκλεγεί κυβερνήσεις που τοποθετούνται στην ευρύτερη αριστερά έφτασαν τις δέκα: Μεξικό, Κολομβία, Βολιβία, Αργεντινή, Βενεζουέλα, Βραζιλία, Περού, Ονδούρας, Χιλή, Νικαράγουα. Μάλιστα, σε κάποιες από αυτές έχουμε και προέδρους που προέρχονται από την εργατική τάξη, όπως ο Λούλα.
Πρόκειται για χώρες με πολλά διαφορετικά χαρακτηριστικά, αλλά και πολλά κοινά προβλήματα, όπως εκτεταμένη διαφθορά, μεγάλη φτώχεια, πολύ χαμηλό επίπεδο σε υγεία και παιδεία. Σε κάποιες από αυτές το φυλετικό ζήτημα είναι από τα βασικά προβλήματα.
Οι δεξιές κυβερνήσεις, υποταγμένες στον αμερικανικό ιμπεριαλισμό και τον νεοφιλελευθερισμό, απέτυχαν να διαχειριστούν τις αντιθέσεις μεταξύ των πλούσιων και των φτωχών στρωμάτων ή έστω να κρατήσουν κάποιες ισορροπίες, οδηγώντας έτσι στην άνοδο του εργατικού κινήματος, που με τη σειρά του ανέδειξε αριστερά κόμματα στην εξουσία, σημαίνοντας και το τέλος της νεοφιλελεύθερης πολιτικής, η οποία σε αυτή την ήπειρο είχε ακροδεξιές-δικτατορικές καταβολές.
Το ερώτημα, ωστόσο, είναι πόσο αριστερά στην πραγματικότητα είναι αυτά τα κόμματα και οι ηγεσίες τους. Σε κάθε χώρα είναι διαφορετικά τα χαρακτηριστικά των κυβερνητικών «αριστερών» δυνάμεων. Κάποιες από αυτές τις ηγεσίες έχουν κατηγορηθεί για μεγάλη διαφθορά (Ορτέγα-Νικαράγουα, Μαδούρο-Βενεζουέλα κ.ά.). Κοινό χαρακτηριστικό όλων, όμως, είναι ότι δεν έχουν διάθεση για αποφασιστικές, σοσιαλιστικές τομές στην κοινωνία. Δεν προτίθενται ούτε να προβούν σε κρατικοποιήσεις, ούτε να φορολογήσουν τον πλούτο, αλλά ούτε να δώσουν ουσιαστικές κοινωνικές παροχές στα φτωχά στρώματα.
Βέβαια, για να μπορέσουν να σταθούν στην εξουσία, θα προσπαθήσουν να ικανοποιήσουν κάποια από τα αιτήματα σχετικά με τα δικαιώματα των γυναικών ή των μειονοτήτων. Επίσης, να λύσουν ζητήματα γύρω από το ιδιοκτησιακό καθεστώς της γης των ιθαγενών και τις ελευθερίες τους.
Συζητείται ακόμη μια συνεργασία μεταξύ αυτών των «αριστερών» κυβερνήσεων, για να θέσουν νέες βάσεις στη σχέση τους με τις ΗΠΑ, ενισχύοντας έτσι τις αυταπάτες για δήθεν ευημερία. Οι ΗΠΑ, πάλι, δεν φαίνεται να ανησυχούν ιδιαίτερα από την εκλογή αυτών των κυβερνήσεων. Άλλωστε, από τον αστικό Τύπο των χωρών αυτών έχει πέσει η πρόταση συνεργασίας στο τραπέζι, περιλαμβάνοντας ακόμα και την Κούβα του Ντίαζ-Κανέλ. Ο Μακρόν, με τη σειρά του, σε πρόσφατη συνάντηση στην Αίγυπτο με τον Μαδούρο ανέλαβε πρωτοβουλία να ηρεμήσει την κατάσταση στη Βενεζουέλα μεταξύ της κυβέρνησης και της φιλοαμερικανικής αντιπολίτευσης του Γκουαϊδό, καθώς, όπως είπε, με την εκλογή του Λούλα στη Βραζιλία εμφανίζεται «μια νέα δυναμική», με προοπτική συνεργασίας με τους προέδρους της Κολομβίας και της Αργεντινής, που ήδη έχουν δεχθεί με ενδιαφέρον την πρόταση. Προφανώς η «αδιάφορη» αντιμετώπιση της ανόδου των «αριστερών» κυβερνήσεων στη Λατινική Αμερική από τις ΗΠΑ οφείλεται στην προδιάθεση αυτής της «αριστεράς» να συνεργαστεί με τις αστικές τάξεις της Ευρώπης και των ΗΠΑ.
Τι λέει όμως η εργατική τάξη των χωρών αυτών, που κυριολεκτικά έχυσε το αίμα της, με τις εξεγέρσεις των τελευταίων χρόνων, για να γίνει μια πολιτική αλλαγή και να έρθουν στην εξουσία αυτές οι ηγεσίες; Τι περιμένει από αυτές;
Το κλίμα που επικρατεί είναι γενικά αισιόδοξο και σε αρκετές χώρες θυμίζει αυτό που επικρατούσε στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης μετά τη χούντα. Η εργατική τάξη δείχνει έναν δυναμισμό και σίγουρα θα έρθει σύντομα σε σύγκρουση με αυτές τις κυβερνήσεις, αφού η παγκόσμια οικονομική κρίση θα βαθύνει ακόμη περισσότερο, επηρεάζοντας αρνητικά αυτές τις οικονομίες και διαψεύδοντας τις προσδοκίες και τις υποσχέσεις αυτών των κυβερνήσεων. Το αισιόδοξο είναι ότι τώρα η εργατική τάξη, μετά από πολύχρονες συγκρούσεις, είναι πιο έμπειρη, πιο οργανωμένη, με μεγάλη δυναμική και αρκετά απαιτητική. Αυτό που λείπει είναι μια πραγματικά επαναστατική ηγεσία που να μπορεί να καθοδηγήσει αυτό το εργατικό κίνημα μέχρι την εξουσία.
Αυτή η πολιτική κατάσταση στη Λατινική Αμερική μπορεί να επηρεάσει θετικά και το εργατικό κίνημα της Ευρώπης, δίνοντας μια νέα προοπτική διεκδικήσεων.
Χρήστος Χατζής
