Στην κύρια γραμμή τους, οι συνταρακτικές διεθνείς εξελίξεις είναι ευνοϊκές για λαϊκούς και εργατικούς αγώνες. Γιατί αποδυναμώνεται πλήρως η ολοκληρωτική Ευρωπαϊκή Ένωση και το νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα που μας είχε επιβληθεί ως «μονόδρομος».
1. Η γενική απεργία και οι συγκεντρώσεις της 28ης Φεβρουαρίου ενάντια στη συγκάλυψη του εγκλήματος των Τεμπών θα κρίνουν πολλά. Ήδη τα πρώτα μηνύματα τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές είναι άκρως ενθαρρυντικά για τη μαζικότητα και δυναμικότητα αυτών των συγκεντρώσεων. Και λέμε ότι θα κρίνουν πολλά όχι μόνο για την υπόθεση των Τεμπών, αλλά για όλη την κατάσταση που βιώνει ο εργαζόμενος ελληνικός λαός. Γιατί το έγκλημα των Τεμπών έχει σχέση με όλα. Και τα εκθέτει όλα. Τη σήψη του καθεστώτος και των βασικότερων θεσμών του. Τις πολυπλόκαμες μαφίες που δρουν μέσα και γύρω από αυτό το καθεστώς. Τη βαθιά εχθρότητα ειδικά της σημερινής κυβέρνησης απέναντι στην αλήθεια, τη δικαιοσύνη, τη λαϊκή βούληση, την ίδια τη δημοκρατία. Την απαξίωση-διάλυση των δημόσιων αγαθών. Την πλήρη αναντιστοιχία του σημερινού πολιτικού σκηνικού με τις ζωτικές ανάγκες του λαού και της χώρας.
Οι μεγαλειώδεις συγκεντρώσεις πριν από έναν μήνα, εκείνη τη φοβερή Κυριακή 26 Ιανουαρίου, άλλαξαν πολλά. Για πρώτη φορά από την περίοδο του αντιμνημονιακού αγώνα η οργή ξεπέρασε τον φόβο. Κι ας ήταν αυτή η οργή, σε πρώτη φάση, βουβή. Από την Αθήνα και τις άλλες μεγάλες πόλεις μέχρι και τις μικρότερες κωμοπόλεις, ακόμα και τα νησιά της άγονης γραμμής και πολλές πόλεις του εξωτερικού όπου ζουν Έλληνες, ο λαός έδειξε ότι δεν θα ανεχτεί αυτή την προκλητική συγκάλυψη της αλήθειας, αυτή την προκλητική καταπάτηση της δικαιοσύνης. Ο λαός όμως, ασυνείδητα ίσως, βγήκε στους δρόμους όχι μόνο για το έγκλημα των Τεμπών αλλά και για πολλά άλλα που τον βαραίνουν. Τον αυταρχισμό, την καταστρατήγηση των δημοκρατικών του δικαιωμάτων, τις εκρηκτικές ανισότητες, την παράδοση του τιμονιού της χώρας στα πιο αδίστακτα και βρόμικα συμφέροντα.
Η κυβέρνηση προσπάθησε να μετριάσει τον αντίκτυπο με μια τακτική τύπου «σεμνά και ταπεινά», μπας και ξεφουσκώσει το όλο θέμα. Όμως, το θέμα δεν ξεφούσκωσε καθόλου και το «σεμνά και ταπεινά» δεν κράτησε πολύ. Αδίστακτα φερέφωνα του καθεστώτος προσπαθούν να αποδομήσουν τον Σύλλογο Συγγενών Θυμάτων Τεμπών και ειδικά τη γενναία πρόεδρό του, Μαρία Καρυστιανού. Κραδαίνουν την απειλή ότι τα «λαϊκά δικαστήρια» και οι διαδηλώσεις θα κάνουν τη χώρα «ζούγκλα» και θα χαθούν όλα αυτά που με θυσίες (του λαού μόνο) κατακτήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια (για το μεγάλο κεφάλαιο). «Στοιχεία» που, όλως τυχαίως, δεν είχαν εμφανιστεί δύο χρόνια τώρα εμφανίζονται ξαφνικά, για να «αποδείξουν» ότι δεν υπήρχαν εύφλεκτες ύλες, δεν υπήρξε συγκάλυψη κ.ο.κ.
Όμως ο κόσμος ξέρει. Έχει καταλάβει. Και το καθεστώς δεν θα μπορέσει πια να ξαναγυρίσει στη σιγουριά του «41%». Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι ο Μητσοτάκης θα πέσει σαν ώριμο φρούτο. Δεν πρέπει να κάνουμε το λάθος να πιστέψουμε κάτι τέτοιο και να εφησυχάσουμε. Τα συμφέροντα που έχουν επενδυθεί στις αντιλαϊκές-αντιδημοκρατικές «μεταρρυθμίσεις» του Μητσοτάκη είναι μεγάλα και δεν θα κάνουν τόσο εύκολα πίσω. Και πραγματική αντιπολίτευση, εκτός από το κίνημα των Τεμπών, συνεχίζει να μην υπάρχει.
Η μόνη ελπίδα, λοιπόν, είναι ο δρόμος! Στις 28 Φεβρουαρίου και στη συνέχεια ο δρόμος πρέπει να μιλήσει! Με μαζικότητα, ενότητα, αποφασιστικότητα. Με πρωτοτυπία και φαντασία στις μορφές πάλης. Συνδυάζοντας την παλλαϊκή απαίτηση για απόδοση δικαιοσύνης στο έγκλημα των Τεμπών με καίρια αιτήματα που συναντούν τώρα την κοινή αποδοχή: από την εθνικοποίηση-ανασυγκρότηση του σιδηρόδρομου μέχρι την πτώση αυτής της κυνικής και εγκληματικής κυβέρνησης. Ό,τι και να κάνουν τα καθεστωτικά τσιράκια, μια σειρά από εξελίξεις, τόσο εντός όσο και εκτός της χώρας, θα δώσουν ευκαιρίες για να συνεχιστεί και η αφύπνιση του λαού και η κινητοποίηση. Μέχρι την πτώση αυτής της άθλιας κυβέρνησης, και το άνοιγμα του δρόμου όχι μόνο για τη δικαίωση των θυμάτων των Τεμπών αλλά για να βρει «οξυγόνο» ένας ολόκληρος λαός.
2. Πριν πάμε στις εκρηκτικές εξελίξεις στο διεθνές σκηνικό, έχει σημασία να παρατηρήσουμε κάποιες τάσεις στο εσωτερικό. Τα αδιέξοδα και οι αποτυχίες του φιλόδοξου «μεταρρυθμιστικού» προγράμματος της κυβέρνησης πληθαίνουν. Οι επενδύσεις παραμένουν πολύ κάτω από τις προσδοκίες. Πολυδιαφημισμένοι «επενδυτές», όπως το fundCVC, πουλάνε και την κοπανάνε από την ελληνική αγορά. Η αγορά εργασίας κινείται μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας, με τους νέους να συνεχίζουν να σκέπτονται τη λύση της μετανάστευσης. Τεράστια κομμάτια του εργατικού δυναμικού συνεχίζουν να απασχολούνται με γκρίζες εργασιακές σχέσεις ή σε δουλειές πολύ κάτω από τα προσόντα τους. Η «αλλαγή παραγωγικού μοντέλου» έμεινε –αν και αυτό ήταν αναμενόμενο– στις διαπιστώσεις. Το διεθνές χρηματοπιστωτικό περιβάλλον γίνεται όλο και πιο αρνητικό, τη στιγμή που η χώρα διατηρεί ένα δυσθεώρητο χρέος.
Στην εκπαίδευση, πέρα από την κλιμάκωση της επίθεσης στους εκπαιδευτικούς, με τα πειθαρχικά για την αξιολόγηση, έχουμε το φιάσκο των ιδιωτικών πανεπιστημίων. Οι μόνες αιτήσεις που υπάρχουν ουσιαστικά είναι από τα γνωστά κολέγια, συν ένα γαλλικό πανεπιστήμιο αμφιβόλου ποιότητας. Επίσης, εντείνονται οι αντιδράσεις για τα Ωνάσεια Σχολεία – ένα θρασύτατο σχέδιο εν ψυχρώ ιδιωτικοποίησης σχολείων.
Οι υποσχέσεις για βελτίωση των εισοδημάτων διαψεύδονται, καθώς η ακρίβεια παραμένει ανεξέλεγκτη. Και ο κόσμος καταλαβαίνει τώρα ότι η ακρίβεια δεν είναι «εισαγόμενη», όπως μας έλεγε ο Μητσοτάκης, αλλά προκύπτει μεθοδικά, σκόπιμα, σε συνεργασία κράτους και μεγαλοκαπιταλιστικών καρτέλ.
Τίποτα από τα παραπάνω δεν αρκεί για να αλλάξει άρδην το πολιτικό κλίμα, ωστόσο όλα συντείνουν, μαζί φυσικά με τα Τέμπη, στην ξεκάθαρη φθορά του Μητσοτάκη ακόμα και στη συνείδηση συντηρητικού κόσμου, ή κόσμου που είχε αυταπάτες για τη νεοφιλελεύθερη πολιτική.
3. Αυτό όμως που κυριολεκτικά ανατρέπει όλο το υπόβαθρο της κατάστασης είναι οι διεθνείς εξελίξεις. Μετά τη Γάζα, ο Τραμπ βάζει μπρος την ειρήνευση και στην Ουκρανία. Και μάλιστα με όρους συντριβής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.Οι διαπραγματεύσεις Αμερικής-Ρωσίας έχουν ξεκινήσει ήδη, χωρίς συμμετοχή της Ε.Ε. αλλά ούτε και του ίδιου του Ζελένσκι. Ο Τραμπ δέχεται και την προσάρτηση από τη Ρωσία των κατακτημένων εδαφών αλλά και το να μην ενταχθεί η Ουκρανία στο ΝΑΤΟ. Η Αμερική απαιτεί τους πολύτιμους ορυκτούς πόρους της Ουκρανίας χωρίς κανένα άλλο αντάλλαγμα παρά μόνο τα χρήματα που έχει δώσει μέχρι τώρα στην Ουκρανία. Η Ε.Ε. όχι μόνο μένει εκτός νυμφώνος, αλλά θα υποχρεωθεί και σε μεγάλη αύξηση των αμυντικών της δαπανών και να δεχθεί την Ουκρανία ως μέλος της.
Σαν να μην έφτανε αυτό, ο αντιπρόεδρος του Τραμπ, ο Τζέι Ντι Βανς, έκανε στη διάσκεψη για θέματα άμυνας του Μονάχου γενικευμένη επίθεση στην Ε.Ε. Την κατηγόρησε για υπονόμευση της «δημοκρατίας» και της «ελευθερίας», αναφερόμενος συγκεκριμένα στην ακύρωση των προεδρικών εκλογών στη Ρουμανία και τη λογοκρισία στο διαδίκτυο εις βάρος όσων διαφωνούν με την πολιτική της. Άσκησε επίσης δριμεία κριτική στη μεταναστευτική πολιτική των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων και, ακόμη, είπε κάτι που όλοι οι Ευρωπαίοι πολίτες αισθάνονται: ότι οι κυβερνήσεις τους δεν τους ακούν.
Όλα τα παραπάνω συνιστούν κατεδάφιση της μέχρι τώρα σχέσης ΗΠΑ-Ε.Ε. Σε κατάσταση σοκ, ο γραφειοκρατικός μηχανισμός της Ε.Ε. και ορισμένες κυβερνήσεις, με προεξάρχοντα προς τον παρόν τον Μακρόν, προσπαθούν να αντιδράσουν. Επειδή σε αυτό δεν θα έχουν καμιά υποστήριξη από τους λαούς τους, και για πολλούς άλλους λόγους, θεωρούμε ότι θα αποτύχουν στην όποια αντίδρασή τους στον Τραμπ. Θα αποτύχουν και επειδή θα διασπαστούν, αλλά και θα διασπαστούν περαιτέρω επειδή θα αποτύχουν.
Η κατάσταση αυτή συνεπάγεται ασφαλώς και κινδύνους. Όπως είναι η άνοδος των εθνικιστικών κομμάτων σε βασικές χώρες (Γερμανία, Γαλλία, Ισπανία κ.ά.) και η ενδυνάμωση γενικά των υπερσυντηρητικών και εθνικιστικών ιδεών. Όμως, συνεπάγεται και τεράστιες ευκαιρίες να αλλάξει άρδην ο κοινωνικός και πολιτικός συσχετισμός σε όλη την ήπειρό μας. Η χρεοκοπία της νεοφιλελεύθερης «ατζέντας» (εκχώρηση της εθνικής και λαϊκής κυριαρχίας στις Βρυξέλλες, «ανοιχτές αγορές» και «ανοιχτά σύνορα», «πράσινη μετάβαση», ψηφιακός ολοκληρωτισμός κ.λπ.) θα δώσει την ευκαιρία στα εργατικά κινήματα και τις δυνάμεις –ακόμα και μικρές– της μάχιμης αριστεράς να φέρουν και πάλι στην επικαιρότητα τις δικές τους ιδέες και διεκδικήσεις.
Η καταθλιπτική ομοφωνία δεξιάς-κέντρου-«κεντροαριστεράς» πάνω στη νεοφιλελεύθερη πολιτική, που επέφερε τα χειρότερα χτυπήματα στις εργατικές τάξεις και τα λαϊκά στρώματα ιδίως στην Ευρώπη, θα σπάσει. Η πολιτική σκέψη και η δυνατότητα των ευρωπαϊκών λαών να επιλέξουν πολιτικούς δρόμους διαφορετικούς από τον μέχρι τώρα «μονόδρομο» επανέρχονται στην ημερήσια διάταξη.
Στις διαδηλώσεις μας για τα Τέμπη, και όχι μόνο, θα υπάρχει και η «ηχώ» των μεγάλων παγκόσμιων γεγονότων. Όπως επίσης και το σοκ των Ευρωπαίων, και των ντόπιων, εξουσιαστών από αυτά. Ας το εκμεταλλευθούμε!
21.2.2025
Η Συντακτική Επιτροπή
