Του Γιάννη Βερούχη (1931-2010)
1) Η ιστορία του σήματός μας
Ο Ρόμβος, το διακριτικό σήμα της «Σοσιαλιστικής Προοπτικής» που έγινε και το σήμα της οργάνωσής μας, έχει μια σημαντική αγωνιστική ιστορία, που άρχισε από την τετάρτη δεκαετία του εικοστού αιώνα, και συνεχίζεται.
Ο Ρόμβος ήταν το διακριτικό σήμα της Θρυλικής επαναστατικής εφημερίδας των Γερμανών συντρόφων μας, της «UNSER WORT», που σημαίνει «ο Λόγος μας».
Στη Γερμανία, λίγο μετά από την ίδρυση του ελληνικού τμήματος της Διεθνούς αριστερής αντιπολίτευσης – υπό την ηγεσία του Λέοντα Τρότσκυ – της ισχυρής οργάνωσης «ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΜΠΟΛΣΕΒΙΚΩΝ ΛΕΝΙΝΙΣΤΩΝ (ΑΡΧΕΙΟΜΑΡΞΙΣΤΩΝ) Κ.Ο.Μ.Λ.Ε.Α» το 1930: Ιδρύθηκε το Γερμανικό τμήμα «ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΕΣ ΔΙΕΘΝΙΣΤΕΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ». Αυτήν την σημαντική σε στελέχη επαναστατική οργάνωση, ο φασισμός του Χίτλερ – που επικράτησε το 1933 – την πέρασε κυριολεκτικά με πυρωμένο σίδερο. Από όσους όμως διέφυγαν το θάνατο, ο αγώνας συνεχίστηκε με την εφημερίδα που προαναφέραμε «UNSER WORT» που την εξέδωσαν στο εξωτερικό και την εισήγαγαν παράνομα στη Γερμανία.
Έβγαινε στο Παρίσι 1933-1935, στην Αμβέρσα (Βέλγιο) 1936-1940, και όταν ο Γερμανικός ιμπεριαλισμός επικράτησε στρατιωτικά σε όλη την Ευρώπη, η εφημερίδα συνεχίστηκε στη Νέα Υόρκη.
Αλλά οι Γερμανοί σύντροφοι δεν κατέθεσαν τα όπλα, συνέχισαν απευθυνόμενοι στους επιστρατευμένους Γερμανούς εργάτες, και κυκλοφόρησαν μυστικά μέσα στο γερμανικό στρατό και κάτω από τη μύτη της φοβερής «Γκεστάπο» και των «Ες-Ες», την Κομμουνιστική Διεθνιστική εφημερίδα «Arbeiter und Soldat», «Εργάτης και Στρατιώτης». Στον τελευταίο χρόνο του πολέμου όμως, τους εντόπισαν και τους ντουφέκισαν όλους.
Τελικά από την οργάνωση επέζησαν τέσσερις, που οι δύο ήταν ανάπηροι πια από τις καταδιώξεις και τα βασανιστήρια των Χιτλερικών. Γνωρίσαμε τον έναν ανάπηρο, τον παλιό λιμενεργάτη σύντροφο Ζορζ Γιούγκλας στη Γερμανία, στα χρόνια της Ελληνικής Χούντας…
Τότε που ήρεμος και αποφασιστικός… έβαζε θεμέλια από την αρχή… Και το έκανε… σαν κάτι το πολύ φυσικό…
Ο Ρόμβος, το σήμα της ηρωικής «UNSER WORT» (ο Λόγος μας) επιλέχτηκε τιμητικά και έγινε το διακριτικό σήμα του «ΝΕΟΥ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟΥ», που άνοιξε στην Αθήνα το 1962 στην οδό Εμμανουήλ Μπενάκη αριθ.3.
Το 1963 εκδώσαμε ένα περιοδικό, που το ονομάσαμε επίσης τιμητικά, «ο Λόγος μας».
Το «ΝΕΟ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ» και ο «Ο ΛΟΓΟΣ ΜΑΣ», μας βοήθησαν πολύ στη διάδοση των ιδεών μας. Και τα δύο είχανε γίνει από το «Ελληνικό τμήμα της 4ης Διεθνούς (ΚΔΚΕ).
Ο οργανωτής και αρχισυντάκτης του «Λόγου μας» ήταν ο Γ.Δαλαβάγκας και οργανωτής και υπεύθυνος του «Νέου Βιβλιοπωλείου» ο Γ.Βερούχης.
Τα πολιτικά πράγματα όμως οδήγησαν στην Χούντα του 1967, που «ο Λόγος μας» μπήκε αμέσως στην λίστα των απαγορευμένων εντύπων. Μεταφέραμε αστραπιαία τα βιβλία, κλείσαμε το βιβλιοπωλείο, και αμέσως με όλους τους συντρόφους μας, και πρώτοι απ’ όλους, μπήκαμε δραστήρια στην αντίσταση κατά της δικτατορίας, διαμέσου της οργάνωσης «Δημοκρατικές Επιτροπές Αντίστασης» (ΔΕΑ), που συγκροτήσαμε αμέσως.
Ο υπεύθυνος του «Λόγου μας» συνελήφθη αιφνιδιαστικά και καταδικάστηκε σε 2 χρόνια φυλακή. Ο υπεύθυνος του «Νέου Βιβλιοπωλείου» αργότερα, σε μια φάση σαρωτικών ομαδικών συλλήψεων, διέφυγε την περικύκλωση, πέρασε στην παρανομία, και λίγο πριν ολοκληρωθεί η πλήρης περικύκλωση, δραπέτευσε στο εξωτερικό μαζί με έναν επίσης καταδιωκόμενο σύντροφο.
Αμέσως μετά η Χούντα τον επικήρυξε με ένα χρηματικό ποσό, αρκετά σοβαρό για την αφύπνιση της κυνηγετικής λύσσας των χαφιέδων και των καταδοτών. Οι περισσότεροι όμως σύντροφοί μας, σε αλλεπάλληλες φάσεις, συνελήφθηκαν αιφνιδιαστικά και καταδικάστηκαν σε βαριές ποινές.
Ο Ρόμβος, το σήμα της ηρωικής κομμουνιστικής τροτσκιστικής εφημερίδας «UNSER WORT» και του Κομμουνιστικού Τροτσκιστικού «ΝΕΟΥ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟΥ»: Έγινε το 1977 το διακριτικό σήμα (κονκάρδα) των μελών της απεργιακή επιτροπής του μεγάλου πρωτοποριακού και νικηφόρου αγώνα των εργατών Λιθογράφων. Όπου κατακτήθηκε για πρώτη φορά στην Ιστορία της Ελληνικής εργατικής τάξης, η πενθήμερη σαραντάωρη εβδομαδιαία εργασία, και η αυτόματη τιμαριθμική αναπροσαρμογή (τιμαριθμικό μεροκάματο).
Και για όποιον πραγματικά θέλει να μάθει τι έγινε, η πιο απλή και τίμια απάντηση είναι, ότι: Δυόμισι χιλιάδες εργάτες Λιθογράφοι, οπλισμένοι με το πρόγραμμα των διεκδικήσεων του Λέοντα Τρότσκυ, έλαβαν μέρος αποφασιστικά σε μια απεργία συνεχούς διαρκείας τριών μηνών, και ενίκησαν.
Ο Λέοντας Τρότσκυ διατύπωσε το 1938 ένα πρόγραμμα μεταβατικών διεκδικήσεων, που είχε για σκοπό τη συστηματική κινητοποίηση των μαζών για την προλεταριακή επανάσταση. Αυτό «ΤΟ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ 4ης των 64 σελίδων, που αναλύει εξονυχιστικά κάθε πτυχή των βασικών προβλημάτων της εργατικής τάξης: Αρχίζει με την αυτόματη τιμαριθμική αναπροσαρμογή και την μείωση των ωρών εργασίας, για την αντιμετώπιση της ακρίβειας και της ανεργίας.
Σ’ αυτά ακριβώς στηρίχθηκε η εισήγηση, των διεκδικήσεων των εργατών Λιθογράφων –που το θεμέλιό της ήταν η βαθιά βεβαιότητα της διαρκούς επικαιρότητας του προγράμματος του Τρότσκυ, -με την προσθήκη ενός μηνός άδεια με αντίστοιχο επίδομα, και ένα υψηλό ποσοστό αυξήσεων.
Ο Αγώνας όμως αυτός, στην ουσία ήταν μια ιστορική συνέχεια. Η οργάνωση του σωματείου Λιθογράφων, ήταν έργο από παλιά, μιας ομάδας εργατών Λιθογράφων αγωνιστών, εξοπλισμένων με τις επαναστατικές κομμουνιστικές ιδέες του Λέοντα Τρότσκυ: Και είχε σφυρηλατήσει ακατάλυτους δεσμούς εμπιστοσύνης και εκτίμησης με τους εργάτες Λιθογράφους, διαμέσου 61 απεργιών, από τις οποίες είχαν κερδηθεί οι 59…
Και οι κυριότεροι εργάτες αυτής της ομάδας ήταν οι: Γ. Βερούχης, Γ. Χατζής, Α. Κεφαλάς, Μάριος Τσιαδής, Ν. Τζανανδρέας, Π. Σακατζής, Ματ. Γορανίτου, Β. Τσίλης, Αντ. Δαμίγος, Θ. Αραβαντινός, Γ. Κώτσου, και Κυρ. Σαρηγιάννης.
Είναι δε πολύ χαρακτηριστικό, πως παρόλο ότι μετέπειτα η διοίκηση του Σωματείου πέρασε σε πασοκοσταλινικά χέρια: Τα δύο επιτελικά όργανα της ιστορικής απεργίας του 1977, είχαν επικεφαλής εργάτες της προαναφερόμενης ομάδας. Και όπως κατά της αγωνιστική παράδοση αναφοράς, η απεργιακή επιτροπή προηγείται, σαν άμεσα εκλεγμένο όργανο: Πρόεδρος της δυναμικής απεργιακής επιτροπής των 150 μελών ήταν ο εργάτης Γ. Βερούχης, και πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του Σωματείου Λιθογράφων ήταν ο εργάτης Γ. Χατζής.
Η απεργιακή επιτροπή αντιπροσώπευε ό,τι δυναμικότερο διέθετε η απεργία. Και τα 150 μέλη της ήταν σε συνεχή δράση μέρα και νύχτα. Συνερχόταν σε ολομέλεια σχεδόν καθημερινά. Είχε μία εκπληκτικά αυστηρή πειθαρχία που δεν στηριζόταν όμως σε κανέναν καταναγκασμό, αλλά σε μια πλήρη εμπιστοσύνη και έναν βαθύτατο σεβασμό. Είχε μια εσωτερική συνοχή, και παρά την φοβερή δραστηριότητά της ήταν ακούραστη: Αλλά πάνω από όλα όμως ήταν το κέντρο της αυτοπεποίθησης και της αισιοδοξίας της απεργίας.
Όσο για το Ρόμβο, το σήμα της απεργιακής επιτροπής με τον αριθμό του μέλους (την κονκάρδα) τα μέλη τη φορούσαν συνεχώς και με υπερηφάνεια.
Τα τότε πολιτικά κόμματα ήταν αντίθετα με τα αιτήματα της απεργίας. Οι αντιπρόσωποι του «ΚΚΕ εσωτερικού» φανερά και γιουχαΐστικαν, το ΠΑΣΟΚ και το ΚΚΕ πλάγια και ύπουλα, και συχνά κρυφά ακόμα και από τα ίδια τους τα μέλη.
Και το γενικότερο συμπέρασμα από αυτήν την απόλυτα νικηφόρο απεργία ήταν: η επιβεβαίωση της τεράστιας αξίας και της επικαιρότητας του μεταβατικού προγράμματος του Λέοντα Τρότσκυ, όπως επίσης ότι η ελληνική εργατική τάξη ήταν χίλιες φορές αριστερότερη και δυναμικότερη, από όλους αυτούς που μιλούσαν στο όνομά της, ενώ ήταν πολιτικοί υπηρέτες της αστικής τάξης, και ότι αυτό που έλειπε στην εργατική τάξη ήταν μια ηγεσία…
Γράφτηκε τον Ιανουάριο του 2000
ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ
Συνεχίζουμε, με αναδημοσίευση παλιών κομματιών (που διατηρούν όλη τους την επικαιρότητα και την πολιτική σημασία), τη σπουδαία αυτή στήλη που έγραφε ο αλησμόνητος σύντροφος, δάσκαλος και ηγέτης Γιάννης Βερούχης από τον Ιανουάριο του 1996.
