ΜΙΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΤΑΣΗ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΑΦΥΠΝΙΣΗΣ

Οι εξεγέρσεις ανά τον κόσμο τον τελευταίο χρόνο έφεραν στο προσκήνιο τον πρωτοπόρο ρόλο των γυναικών

Ένα από τα χαρακτηριστικά των μεγάλων λαϊκών κινητοποιήσεων 

της τελευταίας περιόδου, στον Λίβανο, στη Λατινική Αμερική 

(φωτό από τη Χιλή), στην Αλγερία, στη Γαλλία, είναι ο όλο

 και πιο αποφασιστικός ρόλος των γυναικών  

«Γυναίκες παντού. Καλό σημάδι. Όταν οι γυναίκες εμπλέκονται, όταν η νοικοκυρά ωθεί τον άνδρα της, όταν αρπάζει τη μαύρη σημαία που αιωρείται πάνω από την κατσαρόλα για να τη φυτέψει ανάμεσα σε δύο πεζοδρόμια, είναι γιατί ο ήλιος θα ανατείλει σε μια επαναστατημένη πόλη!». Τα λόγια του Γάλλου δημοσιογράφου-συγγραφέα Ζυλ Βαλές για τις γυναίκες της Κομμούνας μάς θυμίζει η δυναμική παρουσία των γυναικών στις διαδηλώσεις, απεργίες και εξεγέρσεις τα τελευταία χρόνια.

Επί σειρά ετών, και ιδίως μετά την οικονομική κρίση-συνέπεια της αποτυχίας του νεοφιλελευθερισμού (2008), με τα προγράμματα λιτότητας υποβαθμίστηκαν οι εργασιακές συνθήκες και οι κοινωνικές παροχές και το κόστος διαβίωσης αυξήθηκε δραματικά. Όλα αυτά έχουν οδηγήσει εκατομμύρια εργαζόμενους, πρωτίστως γυναίκες, συχνά ανύπαντρες μητέρες, σε πρωτοφανή αβεβαιότητα. Η φροντίδα των παιδιών γίνεται δύσκολη, από το να τα πάνε στον παιδικό σταθμό (αν βρουν), στο σχολείο, τη διατροφή τους, το ντύσιμό τους. Από την άλλη, μετά από μια εξαντλητική μέρα στη δουλειά, με τι κουράγιο να φροντίσεις και παιδιά και οικογένεια; Διότι υπάρχει η προσδοκία της κοινωνίας: «Να εργάζονται σαν να μην έχουν παιδιά και να μεγαλώνουν τα παιδιά τους σαν να μην εργάζονται». Οι εργασιακοί αγώνες των γυναικών σχετίζονται με το γεγονός ότι η γυναικεία μισθωτή εργασία αυξήθηκε σημαντικά, σε μια πατριαρχική κοινωνία γεμάτη ανισότητες και διακρίσεις, σε μια κοινωνία όπου οι γυναίκες υφίστανται διπλή καταπίεση (εργασία-σπίτι) και είναι αντιμέτωπες με κοινωνικά και ταξικά ζητήματα όπως το σεξουαλικό, διακρίσεις λόγω φύλου, κακοποίηση και βία (ενδοοικογενειακή, trafficking, πορνεία…).

Στον Λίβανο οι γυναίκες βρίσκονται στη πρώτη γραμμή των διαδηλώσεων, εμπνέοντας τις γυναίκες και άλλων αραβικών χωρών. Στην Αλγερία οι γυναίκες δεν ζητούν απλώς ίσα δικαιώματα και δικαίωμα επιλογής ενδυμάτων· είναι στους δρόμους ενάντια στο ίδιο το καθεστώς. Στη Γαλλία η παρουσία των γυναικών στα «Κίτρινα Γιλέκα» είναι αξιοσημείωτη, και συχνά στην πρώτη γραμμή των διαδηλώσεων. Σήμερα στη Γαλλία οι γυναίκες εργαζόμενες αποτελούν το 51% της εργατικής τάξης. Το 1968 ήταν 35%. Το 49% των γυναικών εργάζεται με μερική, επισφαλή απασχόληση, σε σύγκριση με το 21% των ανδρών.

Στις πρόσφατες εξεγέρσεις της Λατινικής Αμερικής ο ρόλος των γυναικών υπήρξε αποφασιστικός. Στην Αργεντινή, τη Βολιβία, τη Βραζιλία, τη Χιλή, την Ουρουγουάη, το Μεξικό, τη Βενεζουέλα η διεθνής οργάνωση Pan y Rosas («Ψωμί και Τριαντάφυλλα») έχει ρίζες μέσα στην εργατική τάξη, δεν υποστηρίζει ένα ξεχωριστό από την εργατική τάξη γυναικείο κίνημα, και αγωνίζεται για τα δικαιώματα των γυναικών με την πεποίθηση ότι η πλήρης χειραφέτηση της γυναίκας, όπως και της εργατικής τάξης, δεν είναι δυνατή εντός του καπιταλισμού.

Αυτό το νέο κύμα κινητοποιήσεων των γυναικών είναι πιο ριζοσπαστικό, σπάζοντας την κηδεμονία δεκαετιών του «φιλελεύθερου φεμινισμού», η οποία πέρασε με κάθε μέσο που διαθέτει η αστική τάξη στις συνειδήσεις του κόσμου την «ατομική ελεύθερη επιλογή» ως τον ορίζοντα της χειραφέτησης της γυναίκας. Παραβλέποντας ότι τα δικαιώματα που κερδήθηκαν δεν είναι πάντα διαθέσιμα για όλες τις γυναίκες, ότι η ισότητα στο αστικό δίκαιο δεν σημαίνει και ισότητα στη ζωή! Και ότι οι καπιταλιστές ό,τι δίνουν με το ένα χέρι σε περίοδο ευημερίας, θα το πάρουν πίσω με το άλλο σε περίοδο κρίσης.

Το γυναικείο εργατικό δυναμικό, λόγω της διπλής παρουσίας –εργασία, σπίτι– διαδραματίζει έναν θεμελιώδη ρόλο, συνδέοντας τα κέντρα εργασίας με άλλα κοινωνικά στρώματα. Ο αγώνας ενάντια στην καταπίεση των γυναικών είναι κομμάτι της ταξικής πάλης! Αν αυτά τα εκατομμύρια γυναικών, που αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της εργατικής τάξης, σταματήσουν, σταματά ολόκληρη η κοινωνία. Αυτές είναι οι γυναίκες που εξεγείρονται. Για δικαίωμα στην εργασία, καλύτερες συνθήκες διαβίωσης, παιδική μέριμνα, ίσες αμοιβές, δικαίωμα στην έκτρωση, ενάντια στη σεξιστική βία και την κακοποίηση. Για δικαίωμα στο ψωμί καθώς και στα τριαντάφυλλα! «Εάν η απελευθέρωση των γυναικών είναι αδιανόητη χωρίς κομμουνισμό, τότε ο κομμουνισμός είναι αδιανόητος χωρίς την απελευθέρωση των γυναικών», όπως έλεγε η επαναστάτρια, μέλος των Μπολσεβίκων, Ινέσα Αρμάντ.

Όλγα Στεφανίδου