 |
Πάνω αριστερά: Στάση κοντά την Πειραιώς 40,
όπου
βρίσκονταν τα γραφεία της ομάδας «Κομμουνισμός».
Πάνω δεξιά: Στη Λυκούργου 18,
όπου στεγάστηκαν για
μια περίοδο οι Αρχειομαρξιστές, συζητάμε για τις μεγάλες
επιτυχίες τους στα συνδικάτα. Κάτω αριστερά: Πρωτότυπο
φύλλο της «Πάλης των
Τάξεων». Κάτω δεξιά: Στην πλατεία
των Αγίων Θεοδώρων, όπου δολοφονήθηκε από
τους
σταλινικούς ο Γεωργοπαπαδάκος.
|
Την Τετάρτη 1 Ιούλη
2020, στο κέντρο των Αθηνών, σημειώθηκε ένα ωραίο γεγονός, ένας ιστορικός περίπατος. Περπατήσαμε στα χνάρια των
Αρχειομαρξιστών, και σταθήκαμε σε πολλά σημεία του κέντρου των Αθηνών όπου
έδρασαν οι Αρχειομαρξιστές, ενώ τιμήσαμε και τρεις νεκρούς του εργατικού
κινήματος.
Όπως σημειώνει ο εμπνευστής του ιστορικού περίπατου, ο
συναγωνιστής Ν. Θεοδοσίου: «Γεμάτη έντονα συναισθήματα ήταν αυτή η πρώτη
ιχνηλάτηση του Αρχεομαρξιστικού κινήματος στην Αθήνα που οργάνωσε η ομάδα
“Αρχειομαρξιστικές Μνήμες” την Τετάρτη 1 Ιουλίου 2020».
Η ομάδα «Αρχειομαρξιστικές Μνήμες» είναι εδώ και λίγα χρόνια σημείο
αναφοράς στο facebook. Εκεί αναρτώνται σπάνια κείμενα, νεκρολογίες, γενικά πάσης
φύσεως αναφορές στους Αρχειομαρξιστές.
Η οργάνωσή μας, αναζητώντας το ξεκίνημα του Ελληνικού
Τροτσκισμού, μελετά την ιστορία, με τη δέουσα προσοχή, ήδη πριν από αυτήν την
ομάδα. Δεν μπορούμε να ξεχάσουμε τις πολλές ώρες άπλετης γνώσης που μας χάρισε
ο Γιάννης Βερούχης.
Ο περίπατος, εκτός του ιστορικού ενδιαφέροντος, μας χάρισε και
μια πλήρη συντροφική και ηθική απόλαυση. Άνθρωποι από διαφορετικές αφετηρίες
κράτησαν ένα ωραίο συντροφικό και διακριτικό επίπεδο.
Μεγάλη εντύπωση έκαναν σ’ όλους τους παριστάμενους τα
εκπληκτικά ιστορικά κειμήλια που μας έφερε ο συναγωνιστής συγγραφέας Θ.
Μπενάκης. Ήταν ένα πρωτότυπο, κορνιζαρισμένο, φύλλο της «Πάλης των Τάξεων». Επίσης,
αυθεντικά έντυπα του περιοδικού «Κομμουνισμός»,
αλλά το εκπληκτικότερο και συγκινητικότερο ήταν το χειρόγραφο «Κεφάλαιο» του Μαρξ,
που καταγραφόταν και μελετούνταν σε αποσπάσματα. Έτσι γαλουχήθηκε η πρώτη γενιά
των ατρόμητων Αρχειομαρξιστών.
Παρόλο που είχε αφόρητη ζέστη, ούτε ένας συναγωνιστής δεν παραπονέθηκε.
Και στο τέλος αρκετοί ξεδιψάσαμε, συζητώντας μέσα σε μια πολύ ωραία ατμόσφαιρα.
Στα περισσότερα σημεία της διαδρομής, μας έκανε σπουδαίες
αναφορές για την ιστορία τους ο συναγωνιστής Ν. Θεοδοσίου. Ιδιαίτερα συγκινητική
ήταν η αναφορά στον αγωνιστή Θεόδωρο Λαδά, δολοφονημένο από τους σταλινικούς.
Η δεύτερη αναφορά ήταν για τον αγωνιστή Γ. Νίκολη, που δεν
ήταν Αρχειομαρξιστής αλλά Σπαρτακιστής, και δολοφονήθηκε από βομβιστική
ενέργεια στο καφενείο «Πανελλήνιον» του Φιξ. Εκεί κοντά ήταν και το καφέ
«Ηνωμένα Βουστάσια», στο οποίο κάθε βράδυ έπαιρνε την τηλεφωνική οργανωτική
αναφορά από όλους τους πυρήνες ο οργανωτικός υπεύθυνος των Αρχειομαρξιστών.
Κλείνοντας το θέμα των θυμάτων, ο Θ. Μπενάκης, στην εκκλησία
των Αγίων Θεοδώρων, αναφέρθηκε εκτενώς στην υπόθεση της δολοφονίας του αγωνιστή
Γεωργοπαπαδάκου από μια ομάδα σταλινικών με επικεφαλής τον Νίκο Ζαχαριάδη.
«Ο περίπατος ξεκίνησε, ως όφειλε, από τις απαρχές του
κινήματος, εκεί που βρίσκονταν τα γραφεία της ομάδας “Κομμουνισμός”, στην οδό
Πειραιώς 40 (σήμερα 44)», σημειώνει ο Ν. Θεοδοσίου. Ακολούθησαν και άλλα σημεία,
όπως «στην οδό Λυκούργου 18, όπου για σύντομη περίοδο το 1931 στεγάστηκαν οι Αρχειομαρξιστές.
Βίαιες επιθέσεις από ένοπλους αστυνομικούς στις 21/11 και 4/12 προκάλεσαν
μεγάλες καταστροφές. Σε αυτό το σημείο ο Πάρις Δάγλας αναφέρθηκε εν συντομία
στην επιρροή των αρχειομαρξιστών στα συνδικάτα και τη δράση τους στα μαζικά
κινήματα των ανέργων και των αναπήρων πολέμου».
Εκεί που όλοι
συγκινηθήκαμε ήταν «στη στοά Αρσακείου (τότε στοά Μαρούλη) όπου τα
γραφεία του “Φοιτητή”... Ο Νίκος Θεοδοσίου μίλησε για τον μεγάλο απεργιακό
αγώνα των φοιτητών του Δεκεμβρίου 1929-Ιανουαρίου 1930. Παρουσίασε φωτογραφίες
αλλά και ντοκουμέντα από τα αρχεία του Τρότσκυ, που αφορούσαν αυτή τη μάχη στην
οποία οι Αρχειομαρξιστές έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο».
Και ο περίπατος ολοκληρώθηκε «στα τελευταία γραφεία των Αρχειομαρξιστών
στην οδό Καΐρη 6, όπου μπορεί το κτίριο να άλλαξε αλλά παραμένει η πινακίδα της
στοάς, τεκμήριο εκείνης της εποχής».
Για μας, η ιστορία του πρώιμου Τροτσκισμού στην Ελλάδα είναι μεγάλη
πηγή έμπνευσης και σχολείο, και η μελέτη της ιστορικό καθήκον.
Η ιστορική έρευνα θα συνεχιστεί, όσο υπάρχει διάθεση, από
τους οργανωτές της ομάδας του facebook, αλλά ανεξάρτητα από αυτό, για μας οι έννοιες
Αρχειομαρξισμός και Τροτσκισμός είναι επίκαιρες και δεν πρόκειται να
σταματήσουμε να τιμούμε το παρελθόν μας. Σύντομα θα γίνουν πράγματα...
Αριστείδης Λάμπρου
