Μια επαναστάτρια από την Ουκρανία

Ευγενία Μπος (1879-1925)

Ο πόλεμος στην Ουκρανία φέρνει εκ των πραγμάτων στην επικαιρότητα την ιστορία αυτής της περιοχής, μια ιστορία πλούσια, αφού από αυτή τη «γέφυρα» Δύσης και Ανατολής έχουν περάσει σχεδόν όλοι οι ιστορικοί λαοί και πολιτισμοί της Ευρώπης, της Ευρασίας και της Εγγύς Ανατολής. 

Είναι άγνωστο στο ευρύ κοινό ότι η πρώτη γυναίκα αρχηγός κυβέρνησης στον κόσμο ήταν η επικεφαλής της πρώτης ουκρανικής κυβέρνησης στην ιστορία. Και αυτή ήταν η κομμουνίστρια Ευγενία Μπος. Η Ευγενία Μπος γεννήθηκε κοντά στην Χερσώνα της Ουκρανίας (τότε Ρωσική Αυτοκρατορία) το 1879 από Γερμανό πατέρα και Μολδαβή μητέρα. Παντρεύτηκε 17 χρονών και έκανε δύο παιδιά.

Το 1901 προσχώρησε στο Σοσιαλδημοκρατικό Εργατικό Κόμμα Ρωσίας, το οποίο το 1903 διασπάστηκε σε Μπολσεβίκους και Μενσεβίκους. Η Μπος ακολούθησε τους Μπολσεβίκους. Στη συνέχεια χώρισε, έγινε σύντροφος ζωής του σημαντικότερου Ουκρανού Μπολσεβίκου, του Γκεόργκι Πιατάκοφ, κυνηγήθηκε για την πολιτική της δράση, φυλακίστηκε και τελικά εξορίστηκε μαζί με τον Πιατάκοφ στη Σιβηρία. Από εκεί δραπέτευσαν και μέσω Ιαπωνίας και Αμερικής κατέληξαν στη Δυτική Ευρώπη. Στην Ελβετία συνεργάστηκαν στενά με τον Λένιν. Στη συνέχεια το ζεύγος πέρασε από διάφορες χώρες της Ευρώπης και επέστρεψε στη Ρωσία με τη Φεβρουαριανή Επανάσταση του 1917.

Μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση η Μπος πήγε στην Ουκρανία, όπου έπαιξε τον πρωταγωνιστικό ρόλο στη διοργάνωση του Πρώτου Παν-ουκρανικού Συνεδρίου των Σοβιέτ και την ίδρυση της Σοβιετικής Ουκρανίας (Δεκέμβριος 1917), της οποίας υπήρξε η πρώτη ηγέτις. Είχε ήδη δείξει τις ηγετικές της ικανότητες στις τοπικές εξεγέρσεις των φαντάρων και εργατών που υποστήριζαν τους Μπολσεβίκους (Κίεβο, Βίνιτσα κ.λπ.). Διαφώνησε με τον Λένιν πάνω στο θέμα της Συνθήκης του Μπρεστ-Λίτοφσκ (Μάρτιος 1918), με την οποία οι Μπολσεβίκοι αναγκάστηκαν να παραδώσουν πολλές περιοχές στους Γερμανούς, μεταξύ των οποίων και την Ουκρανία. Παρά τη διαφωνία της, η Μπος οργάνωσε τη μαχητικότατη ουκρανική αντίσταση στους Γερμανούς. Μετά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου ανέλαβε νέα σημαντικά καθήκοντα στο πλαίσιο του Εμφυλίου Πολέμου, όπου επέδειξε και πάλι αποφασιστικότητα, οργανωτικότητα και πλήρη αφοσίωση στην υπόθεση της επανάστασης.

Το 1923 προσχώρησε από τους πρώτους στην Αριστερή Αντιπολίτευση του Τρότσκυ. Απογοητευμένη από τον παραμερισμό του Τρότσκυ και την άνοδο της σταλινικής γραφειοκρατίας, αλλά και βαριά άρρωστη, αυτοκτόνησε τις πρώτες ημέρες του 1925. Το όνομά της υπήρχε σε δρόμους και γέφυρες στη Ρωσία και στην Ουκρανία, και αφαιρέθηκε πρόσφατα (στην Ουκρανία) με τους αντικομμουνιστικούς νόμους του 2015.

 

Πάρις Δάγλας