Η ελευθερία λόγου και το διαδίκτυο

 

Κι αυτή η μικρή ελευθερία έκφρασης που υπάρχει
στο διαδίκτυο θα συρρικνωθεί τελείως αν ανεχτούμε
τη λογοκρισία

Το θέμα της ελευθερίας έκφρασης στο διαδίκτυο επανήλθε στην παγκόσμια επικαιρότητα κυρίως από δύο γεγονότα: Πρώτον, την ακύρωση των προεδρικών εκλογών στη Ρουμανία επειδή ο υποψήφιος που ήρθε πρώτος κατηγορήθηκε ότι έλαβε βοήθεια από τη Ρωσία μέσω κάποιας διαδικτυακής καμπάνιας. Και δεύτερον, την κατάργηση των «ελεγκτών δεδομένων» (fact checkers) από το δημοφιλέστερο μέσο «κοινωνικής δικτύωσης», το Facebook. 

Όσον αφορά το πρώτο γεγονός, επρόκειτο για μια πραξικοπηματική απόφαση, που αποδεικνύει ότι η ιμπεριαλιστική Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει πρόβλημα να καταστρατηγήσει τις δημοκρατικές της διακηρύξεις όταν απειλούνται ζωτικά της συμφέροντα. Και λέμε η Ευρωπαϊκή Ένωση γιατί χωρίς τη δική της κάλυψη δεν θα γινόταν αυτό που έγινε στη Ρουμανία. 

Όσον αφορά το δεύτερο γεγονός, είναι προφανές ότι ο Ζάκερμπεργκ, ο επικεφαλής της εταιρείας στην οποία ανήκει το Facebook, προχώρησε στην κατάργηση αυτού του μηχανισμού «ελέγχου» επηρεασμένος από την εκλογή Τραμπ. Κατά την προεκλογική του εκστρατεία ο Τραμπ κατηγορούσε συνεχώς τους αντιπάλους του, τους Δημοκρατικούς, ότι είχαν επιβάλει λογοκρισία εις βάρος του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Η αλήθεια είναι ότι αυτοί που εμφανίζονται ως «υπερασπιστές της δημοκρατίας» απέναντι στους «λαϊκιστές» και τα «άκρα» προωθούν συστηματικά τη λογική ότι στο διαδίκτυο πρέπει να λογοκρίνονται οι «ψευδείς ειδήσεις» (fake news) και οι «συνωμοσιολογικές» δημοσιεύσεις. Βέβαια, το τι είναι «ακραίο», «ψευδές», «συνωμοσιολογικό», «τοξικό», «επικίνδυνο για τη δημοκρατία» το κρίνουν πάντα με βάση το τι εξυπηρετεί τη δική τους πολιτική. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι μια ομάδα «καταπολέμησης της παραπληροφόρησης» που υπάρχει στο ελληνικό διαδίκτυο, η «Ελληνικά Hoaxes», η οποία σε κρίσιμα ζητήματα (π.χ. Τέμπη) έχει ταυτιστεί με την κυβερνητική προπαγάνδα.

Πλήρης ελευθερία λόγου δεν μπορεί να υπάρχει στο διαδίκτυο. Γιατί αυτό είναι μια επιχειρηματική δραστηριότητα που ελέγχεται από μια χούφτα εταιρείες-κολοσσούς. Οι εταιρείες αυτές, με πολλούς τρόπους, προωθούν περιεχόμενο και δημοσιεύσεις που εξυπηρετούν τα συμφέροντά τους, ή τα συμφέροντα κυβερνήσεων με τις οποίες συνεργάζονται. Ενώ λογοκρίνουν ή «θάβουν» περιεχόμενο που θεωρούν ότι δεν τους συμφέρει, ή δεν συμφέρει τις εν λόγω κυβερνήσεις. Επίσης, προφανώς, οι διαδικτυακές καμπάνιες απαιτούν χρήματα, τα οποία διαθέτουν σε αφθονία μόνο οι ισχυροί οικονομικά και πολιτικά.

Ωστόσο, καθώς η επιχειρηματική αυτή δραστηριότητα αξιοποιεί περιεχόμενο που δημιουργούν οι ίδιοι οι χρήστες, υπάρχει κάποιο, έστω μικρό, περιθώριο να διαδοθούν και φιλικά προς τα λαϊκά συμφέροντα μηνύματα, δημοσιεύσεις, ειδήσεις. Θα πρέπει, λοιπόν, να καταδικάζουμε κάθε λογοκρισία, απαγόρευση, έλεγχο στο διαδίκτυο – γιατί κυρίως εις βάρος μας θα λειτουργήσει.

 

Πάρις Δάγλας