Πώς φτάσαμε από τη σταδιακή εμπορευματοποίηση του νερού στον κίνδυνο ανοιχτής ιδιωτικοποίησης
Η «λειψυδρία» χρησιμοποιείται ως πρόσχημα όχι μόνο για να
αυξηθούν οι λογαριασμοί του νερού, αλλά και για να
ανοίξουν μπίζνες με ένα τεράστιο σύστημα υποδομών,
δικτύων και ταμευτήρων
Άλλο ένα δημόσιο αγαθό, το τελευταίο που απέμεινε, το νερό, μπαίνει στο στόχαστρο της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Δεν χρειάζεται να τονίσουμε ότι το νερό έπρεπε να είναι δημόσιο κοινωνικό αγαθό και να μην υπόκειται στους κανόνες της αγοράς. Όμως αυτά είναι ψιλά γράμματα για τη νεοφιλελεύθερη ληστρική κυβέρνηση. Έτσι κι αλλιώς τα τελευταία χρόνια έχουν περάσει διάφορες μορφές ιδιωτικοποίησης του νερού. Όπως, για παράδειγμα, η χρήση πηγών από εταιρείες για παραγωγή εμφιαλωμένου νερού. Αυτό έγινε βάσει συμβάσεων με ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους για τις εταιρείες, από τους δήμους και τις περιφέρειες όπου ανήκουν οι πηγές, με υποτιθέμενα χρηματικά ανταλλάγματα ως αποζημίωση, που ξεχνιούνται στα συρτάρια των εταιρειών ως χρέη απλήρωτα.
Τώρα, με τη νέα υπουργική απόφαση, τα τιμολόγια του νερού θα περιλαμβάνουν από το 2025 κλιμακωτές χρεώσεις στα νοικοκυριά ανά περιοχή. Προβλέπεται επίσης η τοποθέτηση υδρομετρητών στα χωράφια, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την αύξηση κόστους παραγωγής για τους αγρότες. Ένας πόρος, ο πλέον αναγκαίος για τη ζωή, που δεν μπορείς να μην τον καταναλώσεις, σχεδιάζεται να περάσει στα χέρια ιδιωτών, που θα μας πωλούν το νερό όσο επιθυμούν.
Η Κοινοτική Οδηγία-Πλαίσιο του 2000 για το νερό έθεσε σε προτεραιότητα την «εξοικονόμηση» της ζήτησης του νερού. Η οδηγία, με την οποία έχει εναρμονιστεί η ελληνική νομοθεσία ήδη από το 2003, επιβάλλει την αντιλαϊκή πολιτική τιμολόγησης του νερού και διαμορφώνει το πλαίσιο πλήρους εμπορευματοποίησής του. Πριν από αυτό, κομβικός σταθμός της εμπορευματοποίησης ήταν η μετατροπή, το 1999-2001, της ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ σε μετοχικές ΑΕ και η εισαγωγή τους στο χρηματιστήριο.
Το 2010-14, με τις μνημονιακές κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, η πλειοψηφία των μετοχών πέρασε στο ΤΑΙΠΕΔ. Ακολούθησε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, που με τον Ν. 4389/2016 μεταβίβασε τις μετοχές της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ στο Υπερταμείο. Το 2017, η ΚΥΑ «Έγκριση γενικών κανόνων κοστολόγησης και τιμολόγησης υπηρεσιών ύδατος» του Ευκλείδη Τσακαλώτου εισήγαγε τους αγοραίους όρους «χρηματοοικονομικό κόστος» και «κόστος πόρου» για την τιμολόγηση του νερού, κάτι που οδηγεί στην ενιαία τιμολόγηση για κάθε χρήση (είτε για πεντάστερο ξενοδοχείο είτε για νοσοκομείο) και στην αύξηση της τιμής όταν αυξάνεται η κατανάλωση.
Τέλος, το 2023 ήρθε ο νόμος της ΝΔ για τη συγκρότηση της Ρυθμιστικής Αρχής για το Νερό, για την πιο αποτελεσματική εφαρμογή της Κοινοτικής Οδηγίας για την πλήρη εμπορευματοποίηση του νερού.
Το έγκλημα λοιπόν συντελείται πάνω από δύο δεκαετίες, με διαχρονικές ευθύνες όλων των αστικών κυβερνήσεων, με διαφορετικά «βαφτίσια» κάθε φορά. Το καινούργιο νομοσχέδιο βαθαίνει ακόμα περισσότερο την εμπορευματοποίηση και ιδιωτικοποίηση του νερού. Οι νέες ρυθμίσεις αφορούν νέα τιμολόγια έως τέλος Οκτωβρίου για μικρούς παρόχους, χρέωση για «αφανείς διαρροές», υδρομετρητές στα χωράφια και αγροτικά τιμολόγια, μεικτή τιμολόγηση για τους αγρότες, ενώ επίσης περιλαμβάνεται και η επιβολή περιβαλλοντικού τέλους.
Φυσικά μέσα σε αυτά τα πλαίσια κόστους-κέρδους δεν υπάρχει προοπτική για καλύτερο σχεδιασμό των υποδομών, της παροχής, της ποιότητας και καλύτερη διαχείριση του νερού. Μιλάμε για υποδομές που πάνε μαζί με την αντιπλημμυρική προστασία, την παραγωγή φτηνής ηλεκτρικής ενέργειας, την προστασία του περιβάλλοντος, της δημόσιας υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων.
Εμείς λέμε όχι στην ιδιωτικοποίηση του νερού! Για να απολαμβάνει ο κάθε πολίτης αυτής της χώρας ποιοτικό, φτηνό νερό, που έχει άμεση σχέση με τη δημόσια υγεία, πρέπει αμέσως να αποσυρθεί το νομοσχέδιο. Το νερό είναι κοινωνικό αγαθό και δεν μπορεί να βρίσκεται στα χέρια ανώνυμων εταιρειών και ιδιωτών που το αντιμετωπίζουν ως εμπόρευμα.
Ματίνα Χελιδώνη
