Στα φαινόμενα βίας μεταξύ ανηλίκων αντανακλώνται τα πολλαπλά αδιέξοδα και η ηθική χρεοκοπία του σημερινού καθεστώτος
Η συμμετοχή σε μεγάλα αγωνιστικά αντικαθεστωτικά μέτωπα, πάνω
σε θέματα που αγγίζουν άμεσα τους νέους -όπως το μέτωπο για την
τιμωρία του εγκλήματος των Τεμπών-, είναι η καλύτερη απάντηση
στις αιτίες που γεννούν τη βία μεταξύ ανηλίκων.
Και ιδού που ξαφνικά η κυβέρνηση και το πέριξ αυτής σύστημα των μέσων μαζικής ενημέρωσης ανακάλυψαν το πρόβλημα της βίας των ανηλίκων. Καθημερινά ρεπορτάζ και βίντεο τρομοκρατούν και αφιονίζουν το κοινό, στρώνοντας το έδαφος για τα μέτρα που προωθεί η κυβέρνηση: απρόσωπες ηλεκτρονικές πλατφόρμες ανώνυμης ρουφιανιάς, έμμεση στόχευση των μαθητικών καταλήψεων (μέσω της αυστηροποίησης του πλαισίου για την «πρόκληση φθορών» σε σχολεία), ένταση αστυνόμευσης, απειλές φυλακίσεων και προστίμων σε βάρος γονιών για το αδίκημα της «παραμέλησης».
Η βία των ανηλίκων ασφαλώς και υπάρχει και είναι σοβαρή. Όμως ούτε τώρα δημιουργήθηκε ούτε έχουν πρόθεση να την αντιμετωπίσουν.
Το πρώτο σημείο καμπής για την έξαρσή της ήταν τα μνημόνια και η αποτυχία πολιτικής ανάσχεσής τους: τότε καταρρακώθηκαν τα όνειρα, οι προσδοκίες, η αξιοπρέπεια, η αυτοεκτίμηση και η αυτοπεποίθηση του λαού. Τότε εμπεδώθηκε μέσα στη νεολαία η αντίληψη ότι η συλλογική δράση είναι μάταιη. Ακολούθησε μια σχεδόν 15ετής πολιτική που συντήρησε την ανέχεια, ψαλίδισε την κοινωνική μέριμνα, ενέτεινε τις παρασιτικές οικονομικές δραστηριότητες και εφάρμοσε το νεοφιλελεύθερο δόγμα του άκρατου ατομικισμού, του λυσσαλέου ανταγωνισμού, της χυδαίας κερδοσκοπίας και του κοινωνικού κανιβαλισμού.Μέσα σε αυτό το κλίμα διάλυσης του κοινωνικού ιστού, ήρθαν να δράσουν ακόμη πιο διαιρετικά και τα μεγάλα μεταναστευτικά ρεύματα.
Το δεύτερο σημείο καμπής ήταν η διετία του κορωνοϊού: τότε που η απαγόρευση συνεύρεσης των μικρών παιδιών και των νέων, η «κοινωνική αποστασιοποίηση», ο εγκλεισμός, η αστυνομοκρατία και η επίσημη παρακολούθηση έβλαψαν την ομαλή ψυχοκοινωνική ανάπτυξη αυτών των ηλικιών και τους καλλιέργησαν ως επιβεβλημένη την απόσταση και αποξένωση από τον περίγυρο.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες, εκεί που κάποτε η νεανική ορμή εντασσόταν, οριοθετούνταν και μορφοποιούνταν μέσα από πολιτικές νεολαίες, πολιτιστικούς ομίλους, κύκλους πνευματικών αναζητήσεων ή έστω ελεύθερες παιγνιώδεις παρέες, τώρα έφτασε να εντάσσεται σε συμμορίες υποκοσμικού τύπου και να εκτονώνεται σε τυφλές εκρήξεις βίας.
Η ανάδειξη των αιτίων μάς οδηγεί εύκολα και στη λύση: υπέρβαση του ατομικισμού, αποδόμηση του ανταγωνισμού, καλλιέργεια του αλληλοσεβασμού, της συλλογικότητας, της ενότητας. Κεφαλαιώδη ρόλο παίζουν τα σχολεία, που από κέντρα βάρβαρου διαγκωνισμού και αποστήθισης ασύνδετων πληροφοριών, θα πρέπει να μετατραπούν σε κέντρα βαθιάς κοινωνικοποίησης. Συμπληρωματικά, οι ηλεκτρονικές πλατφόρμες καταγγελιών θα πρέπει να αντικατασταθούν από προσλήψεις ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών. Και φυσικά η μαχητική διάθεση των νέων θα πρέπει να στραφεί στην οργανωμένη δράση κατά της κοινωνικής αδικίας. Όλα αυτά θα μπορούσαν να συμπυκνωθούν σε δύο λέξεις: μαχητική συλλογικότητα.
Αυτά φυσικά δεν μπορούν να συμβούν από τη μια μέρα στην άλλη, ούτε με κάποιο μαγικό ραβδί. Απαιτούνται συγκεκριμένα κομβικά αιτήματα για τη ριζική αναμόρφωση του σχολείου και συντονισμένη διεκδίκησή τους από συλλόγους εκπαιδευτικών, γονέων και μαθητών. Απαιτείται ενθάρρυνση συμμετοχής των νέων σε μεγάλα αντικαθεστωτικά αγωνιστικά μέτωπα, και πρώτα από όλα σε αυτά που τους αγγίζουν προσωπικά, όπως το μέτωπο για το έγκλημα των Τεμπών. Και βέβαια απαιτείται αγώνας για τη βελτίωση της γενικότερης κατάστασης, οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής, που επηρεάζει αναπόφευκτα τους νέους.
Πρέπει λοιπόν να γυρίσουμε την πλάτη στην όψιμη και υποκριτική υστερία των μέσων μαζικής ενημέρωσης, να απορρίψουμε τη φιλοσοφία των κυβερνητικών μέτρων και να σκύψουμε στο πρόβλημα με σοβαρό και ουσιαστικό τρόπο. Η σωτηρία των νέων γενεών περνάει όχι από την υποταγή στο καθεστώς αλλά από τον ασυμφιλίωτο πόλεμο εναντίον του.
Βασίλης Παπανικολάου
