Ένας θεσμός που αποκαλύπτει
την πρωτοφανή βαρβαρότητα της καπιταλιστικής συσσώρευσης στην Κίνα
Οι Κινέζοι εργάτες αποτέλεσαν ένα εξαιρετικά φτηνό
εργατικό δυναμικό πάνω στο οποίο βασίστηκαν κρατικές και ιδιωτικές εταιρείες,
μετά το άνοιγμα της Κίνας στην παγκόσμια αγορά, με αποτέλεσμα την ορμητική
καπιταλιστική ανάπτυξη της χώρας. Αν και μέχρι πριν από λίγα χρόνια αμείβονταν
με μισθούς πείνας, οι μισθοί ιδιαίτερα των ειδικευμένων Κινέζων εργατών έχουν
αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, μετά και από εργατικούς αγώνες που
άρχισαν να δίνονται. Αλλά αυτό δεν φαίνεται να είναι ένα ιδιαίτερο πρόβλημα για
το καθεστώς, διότι κρατάει στα χέρια του
έναν τεράστιο εφεδρικό στρατό υπερεκμεταλλευόμενων εργατών, των λεγόμενων
«mingong», που θα πει «μάζες εργατών».
Χρησιμοποιώντας ένα θεσμό του προηγούμενου,
σταλινομαοϊκού καθεστώτος, σύμφωνα με τον οποίο καθένας μπορούσε να δουλεύει
μόνο στο μέρος όπου ήταν «δηλωμένος» και μόνο εκεί να απολαμβάνει τις κρατικές
παροχές, όπως βασική μόρφωση, περίθαλψη κ.ά., το παρόν καθεστώς κατάφερε να δημιουργήσει από τον ίδιο τον κινεζικό
λαό ένα πάμφθηνο εργατικό δυναμικό εκατοντάδων εκατομμυρίων «λαθρομεταναστών»!
Έτσι, εκατομμύρια κυρίως αγροτών που συνέρρευσαν στα αστικά κέντρα με την
ελπίδα μιας καλύτερης ζωής τις τελευταίες δεκαετίες είναι έρμαιο ενός καθεστώτος που δεν τους αναγνωρίζει εργατικά και
κοινωνικά δικαιώματα στο νέο τόπο εργασίας τους. Ακριβώς επειδή δεν είναι
εγγεγραμμένοι κάπου, κανείς δεν γνωρίζει με σιγουριά πόσοι είναι, με την εθνική στατιστική υπηρεσία της Κίνας
να τους υπολογίζει γύρω στα 274 εκατομμύρια στο τέλος του 2014 –λίγο
λιγότερο από τον πληθυσμό των ΗΠΑ–, ενώ τον Ιανουάριο του 2016 η κυβέρνηση
παραδέχτηκε ότι αυτοί οι εργάτες αποτελούν την πλειοψηφία των εργατών στη
βιομηχανία!
Οι άνθρωποι αυτοί δουλεύουν χωρίς να έχουν συμβόλαιο
εργασίας και με χαμηλά μεροκάματα σε εργοστάσια, ορυχεία και κατασκευαστικά
έργα. Εγκαθίστανται συχνά στα προάστια
των μεγάλων αστικών κέντρων, σε παραγκουπόλεις και ζώντας σε άθλιες συνθήκες.
Το καθεστώς, προς τα τέλη του 2017, άρχισε να καταστρέφει ολόκληρες συνοικίες στο
Πεκίνο που φιλοξενούν αυτούς τους εσωτερικούς μετανάστες. Ο στόχος ήταν να κατεδαφιστούν
40 εκατομμύρια τετραγωνικά μέτρα! Ωστόσο, η
ωμότητα των εξώσεων αυτών εν μέσω του χειμώνα, την ώρα που αυτοί που
εκδιώκονται από τα καταλύματά τους έχουν μερικές φορές στη διάθεσή τους μόνο
λίγες ώρες για να φύγουν, προκάλεσε μια σπάνια κατακραυγή ακόμη και στον
επίσημο Τύπο. Η κυβέρνηση βρέθηκε αντιμέτωπη με ένα απροσδόκητο κύμα αντιδράσεων,
σποραδικές διαδηλώσεις και μια ανοιχτή επιστολή 100 πανεπιστημιακών, δικηγόρων
και διανοουμένων που κατήγγειλαν την επιχείρηση.
Την ίδια στιγμή, η πνευμονοκονίαση, μια ομάδα χρόνιων
ασθενειών που αναπτύσσεται λόγω παρατεταμένης εισπνοής επικίνδυνης σκόνης σε
εργοστάσια και ορυχεία, έχει προσβάλλει περίπου 6 εκατομμύρια Κινέζους, η
πλειοψηφία των οποίων είναι εργάτες-μετανάστες που δουλεύουν στα ορυχεία και οι οποίοι δεν μπορούν να έχουν καμία
ιατροφαρμακευτική κάλυψη, αφού δεν αναγνωρίζονται από πουθενά ως εργάτες!
Ενώ λοιπόν άλλοι καπιταλισμοί εισάγουν μετανάστες για
φτηνό εργατικό δυναμικό και για να χτυπήσουν την εγχώρια εργατική τάξη, ο
κινέζικος καπιταλισμός κατάφερε να μετατρέψει ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού σε
εσωτερικούς (λαθρο)μετανάστες! Οι λόγοι είναι προφανείς. Πρώτον, για να αυξήσει σε απάνθρωπο επίπεδο την εκμετάλλευσή τους, αφού
τα μεροκάματά τους είναι σημαντικά χαμηλότερα από εκείνα των νόμιμων εργατών,
και δεύτερον, για να διασπάσει την κινεζική εργατική τάξη. Όταν υπάρχει η
απειλή από κινητοποιήσεις και διεκδικήσεις των νόμιμων εργατών, τότε η
στρόφιγγα ανοίγει, κάνοντας τα στραβά μάτια στην προσέλευση εσωτερικών
μεταναστών από την αχανή κινεζική ύπαιθρο! Πρόκειται λοιπόν για έναν
καπιταλισμό που είναι σε θέση να αξιοποιεί σταλινικούς θεσμούς, ακόμα και
μορφές δουλοπαροικίας, κι αυτό εξηγεί τόσο την ασυγκράτητη καπιταλιστική
συσσώρευση στη χώρα όσο και την πρωτοφανή βαρβαρότητά του ως καπιταλισμού!
Γιάννης Τριανταφύλλου