1831: Με την πτώση της μοναρχίας, ξεκινάει η πρώτη φάση της Ισπανικής Επανάστασης. Ένας συνασπισμός σοσιαλιστών και φιλελεύθερων αστών έρχεται στην εξουσία. Μέχρι εκείνη τη στιγμή, η Ισπανία είναι μια αρκετά καθυστερημένη χώρα, όπου, δίπλα στους καπιταλιστές, τεράστια δύναμη διαθέτουν οι γαιοκτήμονες, οι στρατοκράτες και ο καθολικός κλήρος.
1834: Γενική Απεργία με επίκεντρο την περιοχή της Αστούριας πνίγεται στο αίμα. Μόνο στα ορυχεία της Αστούριας, δολοφονούνται 3.000 εργάτες. Η επανάσταση καταπνίγεται προσωρινά.
16 Φεβρουαρίου 1936: Ύστερα από δύο χρόνια αντεπανάστασης, το Λαϊκό Μέτωπο, αποτελούμενο από σοσιαλδημοκράτες, σταλινικούς και αστούς «ριζοσπάστες», κερδίζει τις εκλογές.
Την επομένη, εκατομμύρια εργάτες και ακτήμονες αγρότες, ενθαρρυμένοι απ’ την νίκη του Λαϊκού Μετώπου, βγαίνουν στους δρόμους. Οι φυλακές γκρεμίζονται και απελευθερώνονται χιλιάδες πολιτικοί κρατούμενοι. Ενώ το Λαϊκό Μέτωπο δεν επιθυμεί παρά τη διάσωση της αστική δημοκρατίας, ο επαναστατημένος λαός απαιτεί κοινωνικοποίηση των εργοστασίων και των τραπεζών, μοίρασμα της γης στους ακτήμονες, τσάκισμα του αντιδραστικού κλήρου και της φασιστικής ηγεσίας του στρατού και άμεση συμμετοχή στη λήψη των αποφάσεων.
19 Ιουλίου 1936: Οι οργισμένες μάζες απαιτούν όπλα για ν’ αντιμετωπίσουν το φασιστικό πραξικόπημα. Η κυβέρνηση αρνείται. Οι εργάτες τα παίρνουν μόνοι τους απ’ τους στρατώνες. Ιδρύονται λαϊκές πολιτοφυλακές («μιλίτσιες»), επαναστατικές εργατικές επιτροπές, αγροτικές επιτροπές και άλλα όργανα εξουσίας του ένοπλου λαού. Παρά την εχθρική στάση της κυβέρνησης, επιβάλλεται στην πράξη ο εργατικός έλεγχος, και το μοίρασμα ή η κολεκτιβοποίηση της γης. Στην πρωτοπορία της επανάστασης βρίσκονται οι αναρχικοί εργάτες, μέλη της Εθνικής Συνομοσπονδίας Εργατών (CNT) και της Ιβηρικής Αναρχικής Ομοσπονδίας (FAI), που είναι οι μαζικότερες εργατικές οργανώσεις στη χώρα, οι πουμιστές εργάτες (μέλη του POUM-Ενιαίο Μαρξιστικό Εργατικό Κόμμα) και οι μικρές αλλά μαχητικές δυνάμεις των Μπολσεβίκων-Λενινιστών-Τροτσκιστών.
Οι ηγεσίες όμως των αναρχικών και του POUM όχι μόνο δεν στέκονται στο ύψος των περιστάσεων αλλά σύρονται στη γραμμή της υπεράσπισης της αστικής δημοκρατίας και μπαίνουν λίγο μετά στην αστική κυβέρνηση, παίρνοντας μάλιστα και υπουργεία!
Από και στο εξής, οι Ισπανοί εργάτες θα έχουν απέναντί τους όχι μόνο τους φασίστες αλλά και τις ίδιες τις ηγεσίες τους.
23 Ιουλίου 1936: Οι φασίστες σχηματίζουν κυβέρνηση με έδρα το Μπούργος.
26 Ιουλίου 1936: Ο Στάλιν αποφασίζει να στείλει όπλα στη δημοκρατική κυβέρνηση, με αντάλλαγμα όμως τον πολιτικό έλεγχό της και την καταστολή των αναρχικών και των πουμιστών. Την ίδια περίοδο, φτάνουν στην Ισπανία οι Διεθνείς Ταξιαρχίες, εθελοντικά σώματα από αντιφασίστες, προερχόμενους από κάθε γωνιά του πλανήτη. Παρά τις ειλικρινείς προθέσεις των μελών τους, οι Διεθνείς Ταξιαρχίες ελέγχονται απόλυτα απ’ τους σταλινικούς.
Χίτλερ και Μουσολίνι αποφασίζουν να βοηθήσουν ενεργά τους Ισπανούς φασίστες.
8 Αυγούστου 1936: Η γαλλική κυβέρνηση Λαϊκού Μετώπου, που αποτελείται κι αυτή από σοσιαλδημοκράτες, σταλινικούς και «ριζοσπάστες» αστούς, εγκαινιάζει την πολιτική της «μη επέμβασης», συμβάλλοντας αντικειμενικά στην επικράτηση του Φράνκο.
4 Σεπτεμβρίου 1936: Πρωθυπουργός αναδεικνύεται ο ηγέτης της αριστερής τάσης των Σοσιαλιστών, Λάργο Καμπαγιέρο.
Οκτώβριος 1936: Επέμβαση του Στάλιν. Για τα όπλα που στέλνει, ο Στάλιν απαιτεί και παίρνει όλο τον ισπανικό χρυσό. Με στρατιές πρακτόρων και ελέγχοντας πλήρως τον εξοπλισμό του αντιφασιστικού στρατοπέδου, οι σταλινικοί προωθούν τη διάλυση όλων των οργάνων της επανάστασης. Τοποθετούν στις επαρχίες κομισάριους, καταργώντας κάθε έννοια εργατικής δημοκρατίας. Χτυπάνε ανοιχτά τις αναρχικές και πουμιστικές πολιτοφυλακές που μάχονται γενναία στην Αραγονία. Η γραμμή του σταλινισμού είναι η υπεράσπιση της αστικής δημοκρατίας και η εγκατάλειψη κάθε επαναστατικού μέτρου, «για να μην τρομάξουν» οι Ισπανοί καπιταλιστές και οι «δημοκράτες» ιμπεριαλιστές Γαλλίας-Αγγλίας. Αυτοί όμως έχουν διαλέξει ήδη το στρατόπεδό της.
Στην ουσία, ο Στάλιν, θεωρεί -και όχι άδικα- μια νίκη της Ισπανικής Επανάστασης ως το μεγαλύτερο κίνδυνο για το αντεπαναστατικό γραφειοκρατικό καθεστώς που έχει επιβάλει στην ΕΣΣΔ.
Καθώς οι επαναστατικές κατακτήσεις των πρώτων μηνών παίρνονται πίσω, οι λαϊκές μάζες αρχίζουν να αδρανοποιούνται, ενώ το ηθικό των φασιστών ανεβαίνει.
Οι Μαροκινοί ζητούν όπλα για να χτυπήσουν από τα νώτα τους φασίστες. Οι σταλινικοί το αρνούνται, σεβόμενοι τα αποικιοκρατικά συμφέροντα των Ισπανών καπιταλιστών στο Μαρόκο.
6 Νοεμβρίου 1936: Η δημοκρατική κυβέρνηση μεταφέρει την έδρα της από τη Μαδρίτη στην Βαλένθια.
20 Νοεμβρίου 1936: Σκοτώνεται κάτω από ύποπτες συνθήκες ο ηγέτης των αναρχικών Μπουεναβεντούρα Ντουρούτι.
17 Δεκεμβρίου 1936: Το POUM διώχνεται απ’ την αυτόνομη κυβέρνηση της Καταλωνίας (Χενεραλιτάτ). Ενώ οι διώξεις κατά των πουμιστών απ’ τους σταλινικούς γενικεύονται, οι αναρχικοί ηγέτες συνεχίζουν να στηρίζουν την κυβέρνηση.
3-8 Μαΐου 1937: Οι σταλινικοί, με την κάλυψη της «δημοκρατικής» κυβέρνησης, αποσύρουν στρατό από το μέτωπο, για να στείλουν 11.000 εφέδρους να διαλύσουν την εργατική εξουσία στη Βαρκελώνη. Παρά το ότι η πόλη αρχικά ελέγχεται απ’ τις επαναστατικές επιτροπές, η υποτακτικότητα των αναρχικών και πουμιστών ηγετών δίνει την πρωτοβουλία των κινήσεων στο αντεπαναστατικό στρατόπεδο. Οι σταλινικοί προχωρούν σε αιματηρή καταστολή των αναρχικών των πουμιστών και των αριστερών σοσιαλιστών.
17 Μαΐου 1937: Νέος πρωθυπουργός αναλαμβάνει ο Χουάν Νεγρίν, δεξιός Σοσιαλιστής. Η νέα κυβέρνηση ελέγχεται απόλυτα απ’ τους σταλινικούς. Η κυβέρνηση Νεγρίν κατήργησε και τις τελευταίες κατακτήσεις της Ισπανικής Επανάστασης.
16 Ιουνίου 1937: Το POUM τίθεται και τυπικά εκτός νόμου και οι ηγέτες του συλλαμβάνονται. Οι σταλινικοί τους συκοφαντούν για πράκτορες του Χίτλερ και του Φράνκο!
18 Ιουνίου 1937: Πέφτει στα χέρια των φασιστών το Μπιλμπάο. Η αντεπαναστατική πολιτική της επίσημης «δημοκρατικής» κυβέρνησης απογοητεύει τους στρατευμένους εργάτες και οδηγεί σε μια θλιβερή αλυσίδα από ήττες.
21 Ιουνίου 1937: Δολοφονείται απ’ τους σταλινικούς ο ηγέτης του POUM Αντρές Νιν.
15 Αυγούστου 1937: Οι σταλινικοί ιδρύουν τη διαβόητη SIM, μια μυστική αστυνομία που αναλαμβάνει να «εκκαθαρίσει» κάθε επαναστατική φωνή που έχει απομείνει στον στρατό και στη χώρα γενικά. Υπολογίζεται ότι ο Στάλιν διέθεσε γι’ αυτόν τον σκοπό 6.000 Ρώσους πράκτορες.
1 Μαΐου 1938: Η κυβέρνηση Νεγρίν-σταλινικών επιδιώκει διαπραγματεύσεις με τον Φράνκο, χωρίς αποτέλεσμα.
15 Νοεμβρίου 1938: Ο Διεθνείς Ταξιαρχίες αποσύρονται οριστικά, κατόπιν απαίτησης της Κοινωνίας των Εθνών, που έγινε δεκτή απ’ την κυβέρνηση Νεγρίν.
26 Ιανουαρίου 1939: Η πόλη που ταυτίστηκε με την ανώτερη φάση της Ισπανικής Επανάστασης, η Βαρκελώνη, πέφτει στα χέρια των φρανκιστών, καθώς ο αποθαρρυμένος Δημοκρατικός Σρατός δεν προβάλλει καμιά ουσιαστική αντίσταση.
4-12 Μαρτίου 1939: Πριν ακόμη αρχίσει η μάχη της Μαδρίτης, η πόλη εγκαταλείπεται απ’ τους σταλινικούς και τους συμμάχους τους και περνάει στα χέρια του Κασάδο, ενός αστού δημοκράτη, που επιδιώκει διαπραγματεύσεις με τον Φράνκο.
28 Μαρτίου 1939: Η Μαδρίτη πέφτει στα χέρια των φασιστών. Στην 1 Απριλίου, ο Ισπανικός Εμφύλιος τελειώνει και τυπικά. Η Ισπανική Επανάσταση έχει στην ουσία ηττηθεί δυο χρόνια νωρίτερα, χτυπημένη πισώπλατα απ’ τη σταλινική αντεπανάσταση. Αρχίζει μια μακριά νύχτα για τον ισπανικό λαό που θα κρατήσει περίπου 40 χρόνια.
Από τη σύνταξη
