Ποιες είναι οι απειλές για την παγκόσμια οικονομία

Οι επιπτώσεις της επιδημίας και των λοκντάουν συμβάλλουν
στη συσσώρευση νέων απειλών για την παγκόσμια οικονομία

Μαύρα σύννεφα έχουν εμφανιστεί και πάλι στην παγκόσμια οικονομία, καθώς η πανδημία δεν έχει τελειώσει και η αβεβαιότητα ενδέχεται να συνεχίσει να πιέζει τη ζήτηση και να επιβαρύνει τις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες.

Ο νούμερο ένα κίνδυνος είναι ο πληθωρισμός, ο οποίος τροφοδοτήθηκε από τις αυξημένες αποταμιεύσεις και την πιεσμένη ζήτηση λόγω λοκντάουν αλλά και τις χαλαρές νομισματικές και δημοσιονομικές πολιτικές που ακολουθήθηκαν τα τελευταία χρόνια από κεντρικές τράπεζες και κράτη. 

Και ενώ αρκετές κεντρικές τράπεζες επέμεναν ότι ο πληθωρισμός είναι παροδικός, τώρα πια παραδέχονται ότι είναι επίμονος και σχεδιάζουν να άρουν σταδιακά τις χαλαρές τους νομισματικές πολιτικές, ώστε κατόπιν να αρχίσουν να αυξάνονται τα επιτόκια. Μια αύξηση όμως στο κόστος δανεισμού, με το ιδιωτικό και δημόσιο χρέος να έχει εκτιναχθεί ήδη λόγω πανδημίας, μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα οι κεντρικές τράπεζες –και γενικά οι οικονομίες– να βρεθούν σε παγίδα χρέους. 

Επιπλέον κίνδυνο αποτελούν οι χρηματοπιστωτικές αγορές, που παραμένουν «φούσκες», με τον νομπελίστα οικονομολόγο Robert Shiller να μιλά για μελλοντικό κραχ, επισημαίνοντας ότι η πτώση στα χρηματιστήρια μπορεί να αγγίξει το 50%! Οι τιμές των ακινήτων (στέγαση και ενοικίαση) είναι υψηλές στις ΗΠΑ και σε πολλές άλλες χώρες. Ακόμη, δεν μπορούν να αγνοηθούν τα ψυχροπολεμικά παιχνίδια ΗΠΑ-Ρωσίας στην Ουκρανία, όπου τυχόν κυρώσεις της Δύσης, όπως ο αποκλεισμός του αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 2 περισσότερο θα βλάψει την ίδια την Ευρώπη και την οικονομία της. Παράλληλα, ο κινεζο-αμερικανικός «ψυχρός πόλεμος» καλά κρατεί, σε οικονομικό κυρίως επίπεδο. 

Επιπτώσεις όμως θα υπάρξουν και λόγω της κλιματικής αλλαγής, με τις ξηρασίες να έχουν ήδη προκαλέσει άνοδο στις τιμές των τροφίμων, ενώ ο επιθετικός και ραγδαίος «αφορισμός» της οικονομίας του άνθρακα,χωρίς προηγούμενο καλό σχεδιασμό, οδηγεί σε ανεπαρκείς επενδύσεις και ανεπάρκεια πόρων –οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι μη αποδοτικές και δαπανηρές– και τελικά σε υψηλότερες τιμές ενέργειας.

Αν σε ένα τέτοιο περιβάλλον επιστρέψουν στην ύφεση κάποιες χώρες όπως η Ελλάδα και η Ιταλία, που παραμένουν με υψηλό χρέος (όπως έγινε και κατά τη διάρκεια της τελευταίας μεγάλης χρηματοπιστωτικής κρίσης και κρίσης του ευρώ), τότε οι οικονομικές και πολιτικές συνέπειες θα ήταν ανυπολόγιστες, όχι μόνο για τις ίδιες αλλά και για το –σαθρό– παγκόσμιο σύστημα.

 

Γιάννης Τριανταφύλλου