Ο καπιταλισμός θέλει τους ηλικιωμένους στο περιθώριο
της κοινωνίας, αλλά το πραγματικό μέτρο της εξέλιξης
του πολιτισμού είναι ο σεβασμός και η φροντίδα των
απομάχων της δουλειάς, που έχουν να προσφέρουν
πολλά με την πείρα τους
Η υγειονομική κρίση εξαιτίας του κορωνoϊού, πέρα από το μεγάλο πλήγμα σε ανθρώπινες ζωές και στο επίπεδο υγείας
του πληθυσμού, πέρα από τις οικονομικές συνέπειες, ανέδειξε με τον πιο σκληρό
τρόπο το ζήτημα των ηλικιωμένων και τη θέση τους στη σημερινή κοινωνία.
Άνθρωποι που αγωνίστηκαν και πάλεψαν όλη τους τη ζωή, που πρόσφεραν στο κοινωνικό σύνολο, που ανέθρεψαν παιδιά, που δημιούργησαν σε δύσκολες συνθήκες, αυτοί είναι που χτυπήθηκαν πιο σκληρά από την επιδημία. Αυτοί που χρειάζονταν όσο περισσότερο γινόταν ηθική και πρακτική στήριξη, βίωσαν την απομόνωση, τη στέρηση της ανθρώπινης επαφής, τον φόβο της ασθένειας.
Η ύπαρξη ιδρυμάτων στα οποία φιλοξενούνται ηλικιωμένοι που δεν έχουν τη
δυνατότητα να παραμείνουν στα σπίτια τους ή δεν έχουν άλλη φροντίδα, σε
κατάσταση επιδημίας είναι κάτι το καταστροφικό. Ειδικά όταν αυτά τα ιδρύματα είναι εκτός κρατικού φορέα και ελέγχου και
ανήκουν σε ιδιώτες που μόνος τους σκοπός είναι το κέρδος. Τόσο στο
εξωτερικό, όσο και στη χώρα μας, τα γηροκομεία αποτέλεσαν υγειονομικές βόμβες,
με μεγάλη διασπορά του ιού, τόσο ανάμεσα στους τροφίμους όσο και στους
εργαζομένους. Οι αιτίες είναι η έλλειψη κατάλληλων χώρων σε αυτά τα ιδρύματα,
οι χαμηλές υπηρεσίες υγείας που παρέχουν, το προσωπικό που είναι συνήθως ανειδίκευτο,
απασχολούμενο σε κακές συνθήκες εργασίας και ελλιπές.
Οι συνθήκες που επικρατούν σε πολλά από αυτά τα ιδρύματα ήρθαν στο φως της δημοσιότητας
πρόσφατα, με αφορμή τις αποκαλύψεις για ένα
γηροκομείο στα Χανιά, όπου οι φιλοξενούμενοι εκεί ηλικιωμένοι ήταν σε άθλια
κατάσταση, και ακόμα υφίσταντο εγκληματική συμπεριφορά, με σκοπό να τους
αρπάξουν την περιουσία τους.
Τα γεγονότα αυτά δεν μπορούμε να τα δούμε ξεκομμένα από την κοινωνία. Δεν
αφορούν μόνο την προσωπική και οικογενειακή κατάσταση του κάθε ατόμου, αλλά τις
συνθήκες που διαμορφώνονται γενικά για τους ηλικιωμένους. Μια κοινωνία που στηρίζεται στον ανταγωνισμό, τον ατομισμό, που η
προσωπική και κοινωνική πρόοδος μετριέται μόνο με οικονομικούς όρους και
καθόλου με ηθικούς και ανθρωπιστικούς, αυτή η κοινωνία είναι που δημιουργεί τις
συνθήκες ύπαρξης αυτών των φαινομένων. Όταν απαξιώνονται οι οικογενειακοί
και συναισθηματικοί δεσμοί, όταν έχει δημιουργηθεί ένας τύπος ανθρώπου που το
κέντρο της ύπαρξης του είναι η δουλειά και τίποτα άλλο – που όλη του τη ζωή θα πρέπει
να μοχθεί για κέρδη που θ’ ανήκουν σε άλλους και που, στο τέλος, μην έχοντας
τις φυσικές δυνάμεις να προσφέρει περισσότερο, η κοινωνία τον βάζει στο περιθώριο. Ειδικά το νέο εργασιακό νομοσχέδιο της κυβέρνησης, που καταστρέφει κάθε
έννοια προσωπικής και οικογενειακής ζωής με την εφαρμογή του ελαστικού ωραρίου,
την κατάργηση της Κυριακάτικης αργίας κ.λπ., θα στερήσει από την εργατική τάξη αυτό που, ειδικά σε δύσκολες συνθήκες,
αποτελεί όρο επιβίωσής της: τους οικογενειακούς, κοινωνικούς, προσωπικούς
δεσμούς, που είναι απαραίτητοι για να υπάρξει ένα δίκτυο υποστήριξης,
προστασίας και αλληλεγγύης.
Το επίπεδο ανάπτυξης και πολιτισμού μιας κοινωνίας δεν είναι μόνο οι
οικονομικοί δείκτες. Είναι και το πόσο η κοινωνία σέβεται, αξιοποιεί και φροντίζει
τον κάθε άνθρωπο σε όποια ηλικία, θέση ή κατάσταση βρίσκεται. Η πείρα των μεγάλων ανθρώπων, οι αγώνες που
έχουν δώσει, είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο που πρέπει να αξιοποιείται. Για τον
καπιταλισμό, βέβαια, που μας θέλει υποταγμένους, φοβισμένους και αδύναμους, δεν
χρειάζονται τέτοια παραδείγματα ζωής και κυρίως δεν χρειάζεται η σύνδεση με τις
προηγούμενες γενιές.
Το εργατικό κίνημα, η εργατική τάξη πρέπει να βάλει στόχο
και να διεκδικήσει ένα πρόγραμμα αξιοπρεπούς διαβίωσης των ηλικιωμένων. Να
υπάρχουν οι προϋποθέσεις ώστε να μπορούν να μένουν στα σπίτια τους, να έχουν τη
ζωή τους, να έχουν υγειονομική φροντίδα και ψυχική στήριξη. Αυτό προϋποθέτει,
μεταξύ άλλων, ανάπτυξη προγραμμάτων όπως το «Βοήθεια στο σπίτι» και πολύ καλή
πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας.
Οι απόμαχοι της ζωής αξίζουν όχι μόνο άριστες συνθήκες
διαβίωσης, αλλά τον σεβασμό και την υποστήριξη των νεότερων, και αυτό είναι ένα
βασικό κομμάτι του αγώνα για να απαλλαγεί η κοινωνία από κάθε βαρβαρότητα!
Μαρία Καράβολα
