Οι εξελίξεις σε
Ιταλία και Ισπανία και ο εμπορικός πόλεμος του Τραμπ οδηγούν τη
γερμανοκρατούμενη Ευρωπαϊκή Ένωση σε υπαρξιακή αγωνία. Το σπάσιμο της ευρω-λιτότητας
γίνεται καθολικό αίτημα του ευρωπαϊκού Νότου και η χρεοκοπία του
νεοφιλελευθερισμού φέρνει πολιτικές ανατροπές. Ο ελληνικός λαός μπορεί να
εκμεταλλευθεί αυτές τις εξελίξεις και να ξεφύγει από τον μνημονιακό
στραγγαλισμό και την επιτροπεία των «δανειστών»!
Να ξαναφέρουμε στην ημερήσια
διάταξη τη διαγραφή του εξωτερικού χρέους και την αναγκαιότητα της παραγωγικής
ανασυγκρότησης της χώρας, με δημόσιες επενδύσεις, εργατικό έλεγχο και εθνικό
νόμισμα.
1. Οι
πρόσφατες πολιτικές εξελίξεις σε Ιταλία και Ισπανία αλλά και η ξεκάθαρη κήρυξη
οικονομικού πολέμου από τον Τραμπ στη γερμανοκρατούμενη Ευρωπαϊκή Ένωση
συνιστούν μια ποιοτική μεταβολή στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια κατάσταση. Οι
εξελίξεις αυτές δικαιώνουν με τον πιο τρανταχτό τρόπο αυτό που εμείς οι Κομμουνιστές-Τροτσκιστές
λέμε εδώ και δυο χρόνια: ότι η νεοφιλελεύθερη στρατηγική των «ανοιχτών αγορών»
και των «ανοιχτών συνόρων» είναι ουσιαστικά νεκρή και ότι ο παγκόσμιος
καπιταλισμός μπαίνει τώρα σε μια φάση μεγάλων συγκρούσεων στο εσωτερικό του, με
άξονα την επιστροφή του εθνικού προστατευτισμού. Οι συγκρούσεις αυτές θα
δημιουργήσουν έναν εντελώς νέο ταξικό και πολιτικό συσχετισμό σε μια σειρά
χώρες, πρώτ’ απ’ όλα της Ευρώπης, και θα προσφέρουν ευκαιρίες στην εργατική μας
τάξη να περάσει στην αντεπίθεση – στο βαθμό, βέβαια, που αυτή θα κινηθεί
συνειδητά προς αυτή την κατεύθυνση.
Το νέο αυτό ευρωπαϊκό
σκηνικό, η επιτάχυνση της επιθανάτιας κρίσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επηρεάζει καθοριστικά και το «ελληνικό ζήτημα»,
για λόγους που θα εξηγήσουμε πιο κάτω.
Εμείς οι Κομμουνιστές-Τροτσκιστές αντιμετωπίζουμε κατ’
αρχάς με αισιοδοξία αυτές τις εξελίξεις.
Σε αντίθεση με τις διάφορες μικροαστικές καταστάσεις που καπηλεύονται την
«αριστερά» εδώ και χρόνια, εμείς θεωρούσαμε αναπόφευκτη την έκρηξη των αντιθέσεων του παρηκμασμένου καπιταλισμού.
Το επιθετικό «άνοιγμα των αγορών», η λεγόμενη «παγκοσμιοποίηση», διεξαγόταν με
έναν τρόπο που δημιουργούσε μεγάλες αποκλίσεις ανάμεσα στις διάφορες αστικές
τάξεις, στο εσωτερικό αυτών των αστικών τάξεων, μέσα στις κοινωνίες των πιο
σημαντικών καπιταλιστικών χωρών. Το παραδοσιακό βιομηχανικό κομμάτι του
αγγλικού και του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού, τραβώντας πίσω τους και χτυπημένα
λαϊκά στρώματα, έβαλαν ένα φρένο σε αυτή την πορεία. Αυτό, μαζί και με τις
συνέπειες της μεγάλης οικονομικής κρίσης που ξεκίνησε το 2008, έχει φέρει σε ένα πλήρες αδιέξοδο την
Ευρωπαϊκή Ένωση. Τις πολιτικές συνέπειες αυτού του αδιεξόδου τις βλέπουμε
τώρα.
Τώρα, λοιπόν, είναι η ώρα τα
πιο συνειδητά και μαχόμενα τμήματα του εργαζόμενου ελληνικού λαού να ανοίξουν οδό απόδρασης από την ασφυκτική περικύκλωση της γερμανοκρατούμενης Ε.Ε. και
των ντόπιων μνημονιακών στηριγμάτων της. Ο λαός μας πρέπει να πετάξει τον
ζουρλομανδύα του καθεστώτος επιτροπείας, να διεκδικήσει και πάλι δυναμικά διαγραφή-μη πληρωμή του εξωτερικού χρέους,
παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας με εργατικό έλεγχο και εθνικό νόμισμα, καθώς
και αποκατάσταση όλων των εργασιακών, κοινωνικών και πολιτικών δικαιωμάτων του!
2. Ας δούμε
με δυο λόγια τι έχει γίνει τις τελευταίες εβδομάδες. Στις εκλογές του Μαρτίου
στην Ιταλία νίκησαν δύο ευρωσκεπτικιστικά κόμματα, η Λέγκα και το Κίνημα των 5
Αστέρων, τα οποία, ύστερα από διαπραγματεύσεις, συμφώνησαν σε ένα κυβερνητικό
σχήμα. Ο Ιταλός πρόεδρος της δημοκρατίας, ο Ματαρέλα, καθοδηγούμενος από τις
Βρυξέλλες και τους τραπεζίτες, προέβη σε
ένα κοινοβουλευτικό πραξικόπημα, αρνούμενος να ορκίσει αυτή την κυβέρνηση. Πρότεινε,
μάλιστα, ως προσωρινό πρωθυπουργό έναν άνθρωπο του ΔΝΤ. Μπροστά στην κατακραυγή
του ιταλικού λαού, ο Ματαρέλα υποχώρησε και ξανάδωσε εντολή σχηματισμού
κυβέρνησης στα δυο κόμματα. Λέγκα και 5 Αστέρες δεν επέμειναν στο πρόσωπο του
υπουργού Οικονομικών, που ήταν η αφορμή για το πραξικόπημα του προέδρου, ωστόσο
και πάλι σχημάτισαν μια κυβέρνηση η οποία έχει δεσμευθεί: πρώτον, να ασκήσει
πίεση στην Ε.Ε. για δημοσιονομική «χαλάρωση», δεύτερον, να αυστηροποιήσει τη
μεταναστευτική πολιτική και, τρίτον, να κάνει ορισμένες παραχωρήσεις στον
ιταλικό λαό, κυρίως στο συνταξιοδοτικό και στο ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα. Την
ίδια στιγμή, η χώρα υποφέρει από υπέρογκο χρέος (2,4 τρις ευρώ) και διαρκή
αποβιομηχάνιση. Όσο συμβιβαστικές διαθέσεις και να δείξουν όλες οι πλευρές, η Ιταλία απλώς δεν μπορεί να συνεχίσει να
λειτουργεί στο σημερινό πλαίσιο του ευρώ και της ευρω-λιτότητας, γιατί θα
κινδυνέψει με πλήρη καταβαράθρωση του βιοτικού επιπέδου και μετατροπή της σε
ένα είδος προτεκτοράτου της Γερμανίας. Το τελευταίο, όμως, δεν μπορεί να το
δεχθεί η ιταλική αστική τάξη, μια από τις 7 ισχυρότερες του κόσμου. Άρα η
σύγκρουση, αργά ή γρήγορα, θα κλιμακωθεί.
Στην Ισπανία τώρα, η
δικαιοσύνη καταδίκασε σε βαριές ποινές στελέχη του κυβερνώντος Λαϊκού Κόμματος
για ένα σκάνδαλο ιστορικών διαστάσεων. Αμέσως κατατέθηκε μομφή κατά του
πρωθυπουργού Ραχόι, ο οποίος δεν είχε αυτοδυναμία στο κοινοβούλιο. Τελικά, το
κοινοβούλιο ανέδειξε πρωθυπουργό τον
ηγέτη των Σοσιαλιστών Πέδρο Σάντσεθ, που και αυτός όμως πρέπει να στηριχθεί
σε μια σειρά άλλα κόμματα, συμπεριλαμβανομένου του Podemos. Ο Σάντσεθ δεν θα διαφοροποιηθεί προς το παρόν
ιδιαίτερα από την οικονομική πολιτική του Ραχόι, ωστόσο η νέα κυβέρνηση, για να
μη φυλλορροήσει γρήγορα, θα πρέπει να
κερδίσει κάποια λαϊκή υποστήριξη και
να διαχειριστεί πολύ δύσκολα ζητήματα, όπως το καταλανικό. Η εργατική τάξη
της χώρας, η οποία έχει δώσει μεγάλους αγώνες τα τελευταία χρόνια, θα θελήσει
να εκμεταλλευτεί την κατάσταση και να αποσπάσει κατακτήσεις.
Παράλληλα, την 1η Ιουνίου οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι θα προχωρήσουν
κανονικά με τους δασμούς κατά της Ε.Ε. στον χάλυβα και το αλουμίνιο, ενώ
σκέπτονται να τους επεκτείνουν και στα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα. Η διοίκηση
Τραμπ έχει κάνει περισσότερο από καθαρό ότι δεν φοβάται τον εμπορικό πόλεμο με
Ε.Ε.-Κίνα και ότι θα προωθήσει παντού επιθετικά τα αμερικανικά συμφέροντα, αδιαφορώντας για τις «ανοιχτές αγορές»,
δηλαδή, για τα ιερά και τα όσια του νεοφιλελευθερισμού. Παράλληλα, οι ΗΠΑ αποχώρησαν
από τη συμφωνία με το Ιράν για τα πυρηνικά και απειλούν με κυρώσεις όσες
εταιρείες συνεχίσουν να συνεργάζονται με το Ιράν. Φυσικά, αυτό έγινε πρώτα και κύρια για οικονομικούς λόγους, καθώς το Ιράν
είχε αρχίσει να αναπτύσσει στενές οικονομικές σχέσεις με την Κίνα, αλλά και με
ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γαλλία. Κοντολογίς, ο αμερικάνικος
ιμπεριαλισμός συρρικνώνει με τον τσαμπουκά τον παγκόσμιο «ζωτικό χώρο» του
ευρωπαϊκού κεφαλαίου.
3. Τι
σημαίνουν όλα τούτα για την Ελλάδα και τον ελληνικό λαό; Η κυβέρνηση
διαβεβαιώνει ότι όλα θα πάνε καλά όσον αφορά την έξοδο από το δανειακό
πρόγραμμα τον Αύγουστο και ότι θα κάνει και ορισμένες «παραχωρήσεις», όπως η
αύξηση του κατώτατου μισθού και η επαναφορά (με πολλούς περιορισμούς βέβαια)
των συλλογικών συμβάσεων. Διαβεβαιώνει, επίσης, ότι η «έξοδος» του Αυγούστου
δεν θα επηρεαστεί από τα ιταλικά γεγονότα. Για να πάει ομαλά η «έξοδος», όμως, η
Ελλάδα θα πρέπει να μπορεί να δανειστεί και πάλι με ένα λογικό επιτόκιο από τις
«αγορές». Οι οποίες, όμως, έχουν την τάση, σε ταραγμένες συγκυρίες, να
αποφεύγουν τα ομόλογα χωρών που θεωρούνται ασταθείς, όπως η Ελλάδα.
Επιπλέον, εκκρεμεί το θέμα
της «ελάφρυνσης» του ελληνικού χρέους. Πάνω σε αυτό, οι «δανειστές», με ή χωρίς
το ΔΝΤ, σκέπτονται ως εξής: είτε να τηρήσουν μια σκληρή στάση απέναντι στην
Ελλάδα, για να μην πάρει θάρρος η Ιταλία· είτε να κάνουν ορισμένες παραχωρήσεις
στον ευρωπαϊκό Νότο, για να διασώσουν την ενότητα της Ε.Ε., κινδυνεύοντας πάντως
να ενθαρρύνουν διάφορα αιτήματα «χαλάρωσης», και από μέρους των ίδιων τους των
λαών. Η μέχρι τώρα πεπατημένη και η ίδια
η υποτακτικότητα των ελληνικών κυβερνήσεων τους κάνει να αισθάνονται πιο
ασφαλείς με την πρώτη επιλογή.
Παραπέρα, η όποια ανάκαμψη
της ελληνικής οικονομίας είναι ασθενής, και ουσιαστικά αφορά ορισμένους
οργανωμένους και εξωστρεφείς κλάδους (π.χ. μεγάλες βιομηχανίες). Ο κύριος όγκος της ελληνικής οικονομίας
εξαρτάται, όμως, από την εσωτερική ζήτηση, η οποία όχι μόνο δεν παίρνει τα πάνω της, αλλά υπάρχει κίνδυνος να
βυθιστεί απότομα με τις νέες
περικοπές των συντάξεων, από 1/1/2019, και τη μείωση του αφορολόγητου, από το
2020.
Επομένως, κάθε αστική
κυβέρνηση που θα είχε δυο δράμια μυαλό, αυτό που θα έκανε σήμερα, πρώτα και
κύρια για το μακροπρόθεσμο συμφέρον του ελληνικού καπιταλισμού, είναι το εξής:
να πατήσει πάνω στις ιταλικές εξελίξεις και να απαιτήσει δραστική μείωση του
χρέους, ακύρωση της μείωσης των συντάξεων και του αφορολόγητου, καθώς και ελευθερία
στη στήριξη της εγχώριας παραγωγής. Δεν έχουμε καμιά αυταπάτη ότι η κυβέρνηση
Τσίπρα θα το κάνει. Όμως, οι ευρωπαϊκές
εξελίξεις που περιγράψαμε πιο πάνω έχουν δώσει αποφασιστικό χτύπημα στη λογική
του «μονόδρομου» της διαρκούς λιτότητας, και αυτό θα αρχίσει να επιδρά όχι
μόνο στη συνείδηση της εργατικής τάξης, αλλά και της μικροαστικής, και ακόμα
ακόμα και ορισμένων αστικών στρωμάτων. Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, λοιπόν, η
εργατική μας τάξη, από κοινού με τα άλλα καταπιεζόμενα στρώματα, μπορεί και οφείλει:
1) Να εκμεταλλευτεί τις οποιεσδήποτε «παραχωρήσεις»
της κυβέρνησης (π.χ. συλλογικές συμβάσεις), για να δυναμώσει τα σωματεία της
και να κλιμακώσει τις διεκδικήσεις της. 2) Πολιτικά να παρακολουθεί τις
διεθνείς εξελίξεις και να στρέφει τα πυρά της στον κύριο εχθρό, που αυτή τη στιγμή
είναι ο νεοφιλελευθερισμός και όλο το ευρωπαϊκό και εγχώριο μνημονιακό σύστημα.
3) Να απαιτήσει τη διαγραφή-μη πληρωμή του εξωτερικού χρέους. 4) Να
προετοιμαστεί από τώρα για να ματαιώσει με κάθε τρόπο τις δολοφονικές μειώσεις
των συντάξεων και του αφορολόγητου. 5) Να ταχθεί και πάλι φανερά κατά της
αντιδραστικής Ε.Ε., που είναι μια φυλακή για τους ευρωπαϊκούς λαούς, να ταχθεί
υπέρ της επιστροφής σε εθνικό νόμισμα, ως όπλο για την παραγωγική ανασυγκρότηση
της χώρας με δημόσιες επενδύσεις και εργατικό έλεγχο.
6.6.2018
Η Συντακτική Επιτροπή
