 |
| Αν το 8ωρο ήταν μια αναγκαιότητα πριν από έναν αιώνα, σήμερα θα έπρεπε ήδη να έχουμε βάλει ως στόχο το 7ωρο ή 4ήμερο |
Πρόσφατα η
εταιρεία Microsoft στην Ιαπωνία δοκίμασε την
τετραήμερη εργασία, χωρίς μείωση
αμοιβών, με στόχο «μια υγιή ισορροπία μεταξύ δουλειάς και προσωπικής
ζωής». Το αποτέλεσμα ήταν ότι η παραγωγικότητα των υπαλλήλων της αυξήθηκε σημαντικά, κατά 40%.
Πέρα από την περίπτωση αυτή, η μείωση του εργάσιμου
χρόνου δοκιμάζεται από εταιρείες και σε άλλες χώρες, κατά κανόνα πολύ
ανεπτυγμένες, και πάντα σε κλάδους προηγμένους τεχνολογικά.
Τίθενται
βέβαια ερωτήματα: Γιατί το κάνει ο καπιταλισμός αυτό; Και γιατί δεν το κάνει γενικευμένα,
εφόσον υπάρχει και η δυνατότητα και η αναγκαιότητα; Εμείς συμφωνούμε σε κάτι
που ευνοεί την αύξηση της παραγωγικότητας μέσα στον καπιταλισμό;
Από τα τέλη του 19ου αιώνα και καθ’ όλη τη διάρκεια
του 20ού, ο χρόνος εργασίας μειώθηκε, τουλάχιστον στις ανεπτυγμένες
βιομηχανικές χώρες. Η μείωση αυτή των ωρών εργασίας υπήρξε ως ένα σημείο
προϊόν της αλματώδους τεχνολογικής εξέλιξης, η οποία επέτρεψε την αύξηση
της παραγωγικότητας της εργασίας, αλλά φυσικά ήταν και αποτέλεσμα των αγώνων
του εργατικού κινήματος.
Η μείωση των ωρών
εργασίας συνιστά ένα αποτελεσματικό και αναγκαίο μέτρο για την αύξηση της
απασχόλησης και την αντιμετώπιση της ανεργίας, μέσω μιας αναδιανομής του εργάσιμου
χρόνου. Και φυσικά, θα
αυξήσει τον διαθέσιμο ελεύθερο χρόνο των εργαζόμενων.
Παρά τη δυνατότητα και αναγκαιότητα της μείωσης του
χρόνου εργασίας, οι καπιταλιστές αφ’
ενός δεν ενδιαφέρονται πρώτα και κύρια για την παραγωγικότητα αλλά για τα κέρδη
τους, αφ’ ετέρου δεν είναι καθόλου σίγουροι ότι το παράδειγμα της Microsoft Ιαπωνίας μπορεί να ισχύσει σε όλους τους κλάδους. Τέλος, έχουν συμφέρον να
κρατήσουν την εργατική τάξη σε κατάσταση υποταγής και ανασφάλειας, γι’ αυτό προτιμούν να αυξάνουν τα κέρδη
τους με την ελαστικοποίηση της εργασίας, με παράλληλη μείωση αμειβών.
Το εργατικό κίνημα,
δεν αρκεί να παλεύει μόνο για την υπεράσπιση του 8ωρου, που ήταν αίτημα των
αρχών του προηγούμενου αιώνα, θα πρέπει να ξεκινήσει την πάλη για την αναγκαία
σήμερα μείωση ωρών εργασίας. Τα τελευταία χρόνια, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης
και της οπισθοχώρησης ακόμα και αυτών των δικαιωμάτων του 8ωρου σε πολλές χώρες,
φαίνεται μακρινό και υπεραισιόδοξο ένα τέτοιο αίτημα. Όμως, αν σκεφτούμε τις στρατιές
ανέργων που θα δημιουργηθούν τα επόμενα χρόνια από την αντικατάσταση των
εργατικών χεριών από μηχανές (ρομπότ) και άλλες σύγχρονες τεχνολογίες, θα
συνειδητοποιήσουμε ότι, αν δεν θέλουμε να ζούμε με τα ξεροκόμματα των
επιδομάτων ανεργίας, θα πρέπει να κινηθούμε άμεσα προς αυτόν τον στόχο.
Ματίνα
Χελιδώνη
