 |
| Οι εργαζόμενοι στα μουσεία και οι αρχαιολόγοι αντιδρούν έντονα στην εμπορευματοποίηση των μουσείων και στην παράδοση τους σε επιχειρηματικά συγκροτήματα |
Είναι τέτοια η πρεμούρα της κυβέρνησης Μητσοτάκη για ιδιωτικοποιήσεις που, λίγο πριν εκπνεύσει η θητεία της, βιάζεται να εκχωρήσει τη διαχείριση πέντε μεγάλων δημόσιων μουσείων της χώρας μας στην ακόρεστη όρεξη επιχειρηματικών ομίλων. Στα πλαίσια λοιπόν της τουριστικοποίησης, ο ελληνικός πολιτισμός εμπορευματοποιείται. Με τον νόμο 5021/2023 το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης και το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, με τις ιδιαιτερότητες και τους συμβολισμούς που έχουν για τις πόλεις στις οποίες βρίσκονται, για τους κατοίκους αλλά και για όλο τον κόσμο, σε διεθνές επίπεδο, μετατρέπονται σε ΝΠΔΔ (Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου) και παραδίδονται άνευ όρων σε Διοικητικά Συμβούλια ακρωτηριασμένα από το σώμα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας των μουσείων. Στόχος της πολιτικής ηγεσίας, διά της «αντάξιας» εκπροσώπου της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη, είναι «να απεμπλακούν τα κρατικά μουσεία από το κεντρικό κράτος και να εξασφαλίσουν την αυτοτέλειά τους, βελτιώνοντας την αποδοτικότητά τους», με ό,τι συνεπάγεται αυτό και όπως αντιλαμβάνονται την «εξωστρέφεια» των μουσείων οι «ημέτεροι» επιχειρηματίες που θα απαρτίζουν από τούδε και στο εξής τα Διοικητικά Συμβούλια. Με δεξιώσεις και πολυτελείς τελετές, με απαξιωμένο τον εκπαιδευτικό ρόλο των μουσείων, μακριά από τα σχολεία και τον απλό κόσμο.
Είναι ενδιαφέρον να δούμε τα ονόματα που συνθέτουν τα νεοσύστατα Δ.Σ. των μουσείων. Επικεφαλής του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης τοποθετείται η Νίκη Μάνου-Ανδρεάδη, της οικογένειας Ανδρεάδη, που έχει τον ξενοδοχειακό όμιλο ΣΑΝΗ. Στο Δ.Σ. του Εθνικού Αρχαιολογικού τοποθετείται η Κωστάντζα Σμπώκου-Κωνσταντακοπούλου, της οικογένειας Κωνσταντακόπουλου με το Costa Navarino και το Hilton Αθηνών. Στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο ο Νέλλος Κανελλόπουλος, ιδιοκτήτης της βιομηχανίας τσιμέντων ΤΙΤΑΝ. Ο Βαγγέλης Γεροβασιλείου, της ομώνυμης εταιρείας κρασιών, στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης. Στο Αρχαιολογικό του Ηρακλείου ο Ευτύχης Βασιλάκης, πρόεδρος της Aegean και διευθύνων σύμβουλος της Autohellas. Να σημειωθεί δε πως κάποιοι εκ των προαναφερθέντων είναι κάτοχοι ιδιωτικών αρχαιολογικών συλλογών, γεγονός που εύλογα γεννά πλήθος ερωτημάτων.
Εξίσου χαρακτηριστική είναι η στελέχωση των Δ.Σ. από τη Μενδώνη με μια σειρά «γαλάζιων» στελεχών του Υπουργείου Πολιτισμού οι οποίοι έχουν συνταξιοδοτηθεί προ πολλού· και με άλλα στελέχη που είχαν αναπτύξει ειδικές σχέσεις με τη Lamda Development της οικογένειας Λάτση, όπως ο Γιώργος Πανέτσος, καθηγητής Αρχιτεκτονικής στο Πανεπιστήμιο Πατρών, ο οποίος είχε εισηγηθεί να πληρώνουν δίδακτρα οι προπτυχιακοί φοιτητές, και είναι σύμβουλος της ΤΑΙΠΕΔ-Ελληνικό ΑΕ. Επίσης δεν μπορούμε να μη σταθούμε στον διορισμό από τη Λίνα Μενδώνη στο Δ.Σ. του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου του Θωμά Συνοδινού, ανθρώπου της εκκλησίας. Σύμφωνα με το πλούσιο βιογραφικό του, είναι πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Θρόνου, προϊστάμενος του Μητροπολιτικού Ναού Αθηνών και ειδικός σύμβουλος στο Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος». Και μια τελευταία αξιοσημείωτη παρουσία στο Δ.Σ. του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου: είναι αυτή της εγκληματολόγου Τόνιας Τζαννετάκη, κόρης του Τζανή Τζαννετάκη, πρώην πρωθυπουργού και αντιπροέδρου της κυβέρνησης Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Ούτε ένας μουσειολόγος, ούτε ένας που οι σπουδές του να είναι συναφείς με πολιτιστική διαχείριση δεν υπάρχει στη σύνθεση των νέων διοικητικών συμβουλίων της Μενδώνη. Και η συμμετοχή αρχαιολόγων είναι εντελώς φτωχή. Συμμετέχουν μόνο τρεις βυζαντινολόγοι – και οι τρεις από το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, και οι τρεις με πλούσια φιλοκυβερνητικά «βιογραφικά». Αυτή είναι η «νέα εποχή» της «ανανέωσης» και του «εκσυγχρονισμού» που ευαγγελίζονται για την πολιτιστική μας κληρονομιά: το ξεπούλημά της στα εγχώρια επιχειρηματικά λόμπι.
Οι εργαζόμενοι στα δημόσια μουσεία με τα σωματεία τους, δηλώνουν δυναμικά την αντίθεσή τους στον κατάπτυστο νόμο 5021/2023, με απεργιακές κινητοποιήσεις και διαμαρτυρίες σε όλες τις πόλεις και τα νησιά.
· Έξω το κατασκευαστικό και τουριστικό κεφάλαιο από τα μουσεία. Όχι στην εμπορευματοποίηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Όχι στο ξεπούλημα των μουσείων.
· Δημόσια και ανοιχτά μουσεία για όλο τον κόσμο. Για μαθητές, εκπαιδευτικούς, επισκέπτες, και όχι μουσεία της οικονομικής ελίτ.
· Προσλήψεις προσωπικού για τις ανάγκες των δημόσιων μουσείων. Αύξηση της κρατικής χρηματοδότησης για τον πολιτισμό.
· Ο νόμος 5021/2023 να μείνει στα χαρτιά!
Όλγα Στεφανίδου
