 |
Τρανταχτό δείγμα
της παρακμής του καπιταλισμού και της όξυνσης
των αντιθέσεων μεταξύ των αστικών
τάξεων: μέσα στην πανδημία το ένα
κράτος άρπαζε υγειονομικό υλικό που
προοριζόταν για άλλο κράτος,
κατάσχοντάς το στα αεροδρόμια!
|
Για
την αντιμετώπιση μιας δεύτερης επερχόμενης κρίσης, μετά την κρίση του 2008, οι
αστικές τάξεις ισχυρών κρατών (ΗΠΑ, Βρετανία) είχαν ήδη καταφύγει στην πολιτική
των κλειστών συνόρων, στην πολιτική του εθνικού προστατευτισμού,
εγκαταλείποντας την πολιτική των ανοιχτών συνόρων και της λεγόμενης «παγκοσμιοποίησης»,
που οι ίδιοι είχαν προωθήσει προ δεκαετιών.
Πριν
προλάβει αυτός ο «πόλεμος» μεταξύ των υποστηρικτών του προστατευτισμού και των
υποστηρικτών της «παγκοσμιοποίησης» να πάρει πολύ σοβαρές διαστάσεις, μια επιδημία πρωτόγνωρη για την
ανθρωπότητα, ονόματι Covid-19, ήρθε να
επιταχύνει τις διαδικασίες αυτής της νέας κρίσης, καθώς και να αυξήσει τους
οπαδούς του προστατευτισμού. Έκλεισαν τα σύνορα, ενισχύθηκε το εθνικό
κράτος, αλλά αναδείχθηκαν και τα πραγματικά «αισθήματα» που έτρεφαν οι αστικές
τάξεις των διαφόρων κρατών η μία για την άλλη. Μπροστά στον κίνδυνο της
μόλυνσης από τον ιό και τον θάνατο που αυτός έσπερνε, ειδικά στη Δύση, έφτασαν στο σημείο να δεσμεύουν μάσκες και
υγειονομικό υλικό που προορίζονταν για κάποιο άλλο κράτος. Έμοιαζε με πλιάτσικο!
Η επιδημία ανέδειξε
επίσης τη γύμνια της νεοφιλελεύθερης πολιτικής της «παγκοσμιοποίησης», την
ανυπαρξία ενός δημόσιου συστήματος υγείας, που τόσο πολύ είναι αναγκαίο στην
προκειμένη περίπτωση, αλλά και στον τομέα της βιομηχανίας, όπου πάρα πολλές
χώρες δεν παράγουν μάσκες, ιατρική ένδυση ή απολυμαντικά. Δηλαδή, στοιχειώδη
προϊόντα.
Η
πολιτική των «ανοιχτών αγορών» είχε ευνοήσει τη μεταφορά βιομηχανικών μονάδων
παραγωγής σε κράτη με φτηνό εργατικό δυναμικό. Πρόσφορο έδαφος ήταν γενικά η
Ανατολή, κυρίως η Κίνα, που αντιπροσωπεύει πλέον το 35% της παγκόσμιας
παραγωγής. Άλλο ένα 15% αντιπροσωπεύουν η Ιαπωνία, η Ινδία και η Νότια Κορέα. Αυτό δείχνει το μέγεθος της εξάρτησης της
Δύσης, κυρίως της Ευρώπης, από τα κράτη της Ανατολής.
Από
την άλλη, η κοινωνική απομόνωση στο σπίτι και το κλείσιμο των βιομηχανιών για
να αντιμετωπιστεί ο ιός δημιούργησαν τεράστια κάμψη στην παραγωγή αγαθών,
κατάρρευση των τιμών του πετρελαίου και των ορυκτών από την έλλειψη ζήτησης,
προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα, βαθαίνοντας
ακόμη περισσότερο την ήδη υπάρχουσα πλέον κρίση. Η μεταφορά πρώτων υλών και
προϊόντων μειώθηκε σε τεράστιο βαθμό, αφού τα σύνορα έκλεισαν και κάποια
κράτη φρέναραν τις εξαγωγές τους, φοβούμενα έλλειψη τροφίμων. Ενδεικτικά η
Αίγυπτος σταμάτησε την εξαγωγή οσπρίων, το Καζακστάν ανέστειλε σχεδόν όλες τις
εξαγωγές τροφίμων, η Ρωσία, ο μεγαλύτερος εξαγωγέας σίτου στον κόσμο, μείωσε
τις εξαγωγές τροφίμων, με προοπτική τη συνολική απαγόρευση, αναλόγως των
εξελίξεων, ενώ η Κίνα δέσμευσε προς αποθήκευση τεράστιες ποσότητες ρυζιού και
σιταριού λίγο πριν εξαχθούν.
Όλα
αυτά καθώς και η ανάγκη των αστικών τάξεων να σώσει η καθεμιά το «τομάρι» της ανέδειξαν,
ανομοιόμορφα βέβαια, τις τάσεις για
μερικές κρατικοποιήσεις, χρηματοδοτήσεις δημόσιων έργων, στήριξη με επιδοτήσεις
των επιχειρήσεων (σχεδόν όλα τα κράτη), καθώς και ανάπτυξη της εθνικής βιομηχανίας (ΗΠΑ, Βρετανία, Ιταλία,
Τουρκία κ.ά.).
Φυσικά,
παρά τις τάσεις στήριξης της παραγωγής, το θύμα όπως πάντα, είναι η εργατική
τάξη, που η αύξηση της ανεργίας και η μεσοπρόθεσμη
αύξηση των τιμών των προϊόντων θα πέσει πάνω στις πλάτες της.
Οι προσπάθειες
διάσωσης του καπιταλιστικού συστήματος, μακροπρόθεσμα, δεν θα στεφθούν με
επιτυχία. Η σήψη του είναι προχωρημένη και χωρίς επιστροφή. Όσο και να φαίνεται
πως ξεπερνάει μια κρίση του, η επόμενη κρίση έρχεται σε λιγότερο από μια
δεκαετία. Οι αντιφάσεις του και οι ανταγωνισμοί μεταξύ των εθνικών αστικών
τάξεων, όσο το σύστημα αυτό δεν ανατρέπεται, μόνο ιμπεριαλιστικές συγκρούσεις
θα γεννάνε. Καθήκον μας είναι όλες αυτές τις αντιφάσεις, τη διάσπαση μέσα στις γραμμές
της αστικής τάξης, τις τάσεις για κρατικοποιήσεις και δημόσια έργα, την
αγανάκτηση του λαού, να τα εκμεταλλευτούμε προς όφελος της εργατικής μας τάξης.
Μόνο το γκρέμισμα αυτού του συστήματος θα φέρει την πραγματική ισορροπία στην
παραγωγή και τη διακίνηση των προϊόντων και την ειρήνη στον κόσμο, χωρίς την
ανεξέλεγκτη εκμετάλλευση και καταστροφή της φύσης.
Χρήστος Χατζής
