 |
Τα πρώτα σημάδια κρίσης σε μια από τις λίγες «φιλίες» του
Ερντογάν, αυτή με
τη Ρωσία του Πούτιν, εμφανίστηκαν
|
Αν και νικητής των εκλογών του Ιουνίου, ο Ερντογάν
βρίσκεται σε δύσκολη θέση λόγω της αρνητικής οικονομικής κατάστασης της χώρας
του, για την οποία το καθεστώς που δημιούργησε ο ίδιος φέρει την κύρια ευθύνη.
Η τουρκική λίρα έχει σημειώσει φέτος πτώση κατά 42% έναντι του δολαρίου και
αυτό έχει αυξήσει το κόστος των τροφίμων και των καυσίμων. Το φυσικό αέριο και το ρεύμα αυξήθηκαν 14% για τη βιομηχανία και 9% για τα
νοικοκυριά.
Παράλληλα, ο πληθωρισμός
έφθασε τον Ιούλιο σχεδόν στο 16%, το υψηλότερο επίπεδό του εδώ και 14 χρόνια. Πρόβλημα
αντιμετωπίζουν και οι τράπεζες και όσες επιχειρήσεις έχουν δανειστεί από το
εξωτερικό και αδυνατούν να αναχρηματοδοτήσουν το βραχυπρόθεσμο χρέος τους σε
πανάκριβα πλέον δολάρια και ευρώ. Παράδειγμα αποτελεί ο κολοσσός της τουρκικής
τηλεφωνίας, Turk Telekom, ο οποίος χρεοκόπησε υπό το βάρος των δανείων
του, τα οποία δεν μπορούσε να αποπληρώσει. Ήδη οι πρώτες σειρήνες για βοήθεια
από το ΔΝΤ ακούστηκαν, αλλά ο Ερντογάν δεν θέλει με τίποτα να χάσει μέρος της
κυριαρχίας του. Εξάλλου, ήταν αυτός που έβγαλε τη χώρα την προηγούμενη δεκαετία
από το πρόγραμμα του ΔΝΤ, με βοήθεια και από αραβικά κεφάλαια, πολλά εκ των οποίων όμως αναλώθηκαν σε
κατασκευαστικά έργα που δημιούργησαν μια οικονομική φούσκα.
Φυσικά η Τουρκία διαθέτει βαριά βιομηχανία (αν και τελευταία
έχει δώσει μεγάλο βάρος στην πολεμική, με αμφίβολες πωλήσεις), όμως το αδιέξοδο της χώρας είναι κυρίως
πολιτικό-κοινωνικό. Ο Ερντογάν έχει βάλει απέναντί του τις ΗΠΑ, με αφορμή τον
Αμερικανό πάστορα που κρατούν οι Τούρκοι αλλά αιτία την στήριξη των Αμερικανών
στους Κούρδους της Συρίας. Οι δασμοί του
Τραμπ στην Τουρκία τρομοκρατούν τους ξένους επενδυτές περισσότερο από αυτή
καθαυτή την κατάσταση της τουρκικής οικονομίας. Αλλά και με τους Ευρωπαίους
οι σχέσεις της Τουρκίας δεν είναι και οι καλύτερες, με εξαίρεση τη Γερμανία,
ούτε όμως και με τους γείτονές της, με εξαίρεση τη λυκοφιλία με τη Ρωσία. Το σημαντικότερο, με το
αυταρχικό-προσωποπαγές καθεστώς που εδραίωσε ο Ερντογάν, δεν βοηθά στην
ανάδειξη μιας σταθερής και αποτελεσματικής τουρκικής αστικής τάξης, του τύπου
των δυτικών αστικών κρατών, κάτι που υπονομεύει μόνιμα τη δυναμική του
τουρκικού καπιταλισμού.
Γιάννης Τριανταφύλλου
