Πέμπτη 5 Ιανουαρίου 2023

Η ΜΟΝΑΧΙΚΗ ΖΩΗ ΣΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

 

Το πρόβλημα της μοναχικής ζωής δεν αφορά πλέον
μόνο τις μεγάλες ηλικίες. Και φυσικά η κοινωνία
αυτή δεν ενδιαφέρεται και να εκπαιδεύσει τους
ανθρώπους στην αντιμετώπιση των δυσκολιών
της καθημερινότητας.
Βλέποντας το περιβάλλον σου, διαπιστώνεις εύκολα μια ζοφερή εικόνα. Άνθρωποι μόνοι, άντρες και γυναίκες. Μαζεύονται ανά παρέες, διασκεδάζοντας (όσοι έχουν χρήματα), κάνοντας εκδρομές, ταξίδια κ.λπ. Αυτό που όλοι απεύχονται είναι ένα δύσκολο τέλος, στα γηροκομεία τα εκκλησιαστικά ή τα ιδιωτικά. Πρόκειται για χωρισμένους ανθρώπους, ή χήρους και χήρες, ή ανθρώπους που ο σύντροφός τους είναι χρόνια ασθενής, ή, τέλος, ανθρώπους που ζουν συμβατικά σε έναν γάμο νεκρό, μόνο και μόνο για τα παιδιά. Αυτές οι ομάδες του πληθυσμού μεγαλώνουν. Αλλά και μικρότερες ηλικίες μπαίνουν όλο και περισσότερο στο «κλαμπ» των μόνων ανθρώπων.

Η προσγείωση στην «κατά μόνας» ζωή είναι ένα σοκ. Απροετοίμαστοι για αυτή, οι άνθρωποι οδηγούνται σε λάθος τρόπους ζωής. Γίνονται στόχος εκμετάλλευσης από επιτήδειους ή επιτήδειες. Ανθρώπινα δράματα, χαρακτηριστικά των καπιταλιστικών σχέσεων, διαδραματίζονται καθημερινά στη χώρα. Αναφέρω δυο τρία χαρακτηριστικά παραδείγματα. Παιδιά χωρισμένων γονιών που αδυνατούν να κατανοήσουν τη νέα πραγματικότητα. Γεμάτα ενοχές, ζώντας σε μια βίαιη οικογενειακή πραγματικότητα, επαναλαμβάνουν την ίδια βία. Επίσης, τα studio που έχουν κυριεύσει τους δρόμους, αντικαθιστώντας τους παραδοσιακούς οίκους ανοχής. Και τέλος, το τρομερό γεγονός, που αποδυναμώνει οικονομικά τους μόνους ανθρώπους, το έτοιμο φαγητό και το ντελίβερι, που είναι πλέον «εθνικό σπορ». 

Ακόμη, τα ακριβά ενοίκια συντρίβουν τις επιλογές των ανθρώπων όσον αφορά τη διαμονή τους. Και στο σημερινό, καπιταλιστικά διαμορφωμένο άτομο κάθε προσπάθεια ομαδικής συγκατοίκησης, χωρίς ερωτική σχέση κατ’ ανάγκην, φαντάζει αδιανόητη. Ενώ είναι χωρίς αμφιβολία η καλύτερη λύση. Γιατί η συντροφιά είναι πηγή ζωής και κοινωνικής ανάπτυξης. 

Είναι πολύ καιρό τώρα γνωστό ότι ο γάμος με την παραδοσιακή του μορφή έχει φτάσει σε αδιέξοδο. Ιδιαίτερα η αποβιομηχάνιση, με την αλλαγή του τρόπου ζωής της κλασικής εργατικής οικογένειας, και η γενικότερη οικονομική ανασφάλεια και ανέχεια χτυπά αμείλικτα τον γάμο. Όμως ένα νέο φαινόμενο εμφανίζεται τα τελευταία χρόνια. Ο κόσμος αρχίζει να ανακαλύπτει ότι ο χωρισμός δεν είναι λύση. Έτσι τα διαζύγια έχουν μειωθεί στο μισό, σε αντίθεση με ό,τι λέγεται (βλ. άρθρο Άρη Χατζηγεωργίου, εφημ. Έθνος, 18-7-2020). Απλά ο κόσμος τρόμαξε με τις διαστάσεις που έχουν πάρει οι χωρισμοί γύρω του. Αλλά και εκεί δεν υπάρχει μια μόρφωση κοινωνική από το κράτος, για το πώς ζούμε στον γάμο.

Δεν μπορούμε να πούμε στους ανθρώπους και τους αγωνιστές που μας διαβάζουν πώς θα καθορίσουν τη ζωή τους. Όμως η ανυπαρξία κρατικής παρέμβασης στο θέμα αυτό είναι φανερή. Άντρες και γυναίκες που δεν ξέρουν να ράψουν, να μαγειρέψουν, να κάνουν το νοικοκυριό, που δεν ξέρουν πώς να διαχειριστούν τη λίμπιντό τους. Όλα αυτά τα τεράστια θέματα οδηγούν τον καπιταλιστικό άνθρωπο σε λύσεις ατομικές.Καμιά σχολή που να σε μαθαίνει τα στοιχειώδη δεν υπάρχει (ας μην πούμε ότι έπρεπε να είναι βασικά θέματα στο σχολείο). Να σου προσφέρει επιλογές και όχι πονηριές του μπαρ και των… έξυπνων φίλων! Η απουσία επιλογών και γνώσης οδηγεί ακόμη και σε εγκληματικές συμπεριφορές... Άτομα που φρίττουν με την ιδέα ότι μπορεί να μείνουν μόνα κάνουν αποτρόπαιες πράξεις. Πολλές φορές εγκληματούν εμπρός στο αδιέξοδο του μέλλοντος.

Δύσκολη είναι η πραγματικότητα και στις νέες γενιές. Άτομα που είναι ως τα 35 στο σπίτι των γονιών ή, ακόμα χειρότερα, και σε μεγαλύτερες ηλικίες. Δεν θα επεκταθούμε σε αυτό το θέμα, όμως και αυτό διαμορφώνει μια μοναχική συμπεριφορά και μια αδυναμία κοινωνικοποίησης των ατόμων, που θα την έχουν και αν παντρευτούν.

Η οργάνωσή μας και αυτή η εφημερίδα δεν είναι για να ηθικολογεί γενικά. Ο μόνος υπεύθυνος για αυτή τη δυστοπική κατάσταση είναι η καπιταλιστική κοινωνία, ο καπιταλιστικός τρόπος ζωής όσον αφορά την εργασία και τον ελεύθερο χρόνο. Δεν λέμε ότι σε μια κοινωνία σοσιαλιστική τα πράγματα σε αυτά τα επίπεδα δεν θα έχουν δυσκολίες. Δεν μπορούμε και δεν πρέπει να φτιάξουμε μια κοινωνία μονοδιάστατων ατόμων. Όμως σε εκείνη την κοινωνία κάθε ανθρώπινη πτυχή θα έχει τουλάχιστον μια στήριξη, σε μια απόλυτα κοινωνικοποιημένη ζωή. Και όχι σε μια ζούγκλα ανεξάρτητων μονομάχων, όπως είναι η ζωή σήμερα.

 

Αριστείδης Λάμπρου