Στις ΗΠΑ επιστρέφει ο κρατικός παρεμβατισμός

 

Οι νεοφιλελεύθερες ιδεοληψίες χαντακώνουν την Ε.Ε.,
την ίδια στιγμή που ο Τραμπ επαναφέρει τον 
κρατικό παρεμβατισμό

Πρόσφατα ο Τραμπ αποφάσισε να επαναφέρει την κρατική παρέμβαση σε δύο κλάδους-κλειδιά της αμερικανικής οικονομίας και του παγκόσμιου ανταγωνισμού, και συγκεκριμένα στην ιστορική χαλυβουργία US Steel και στη γνωστή εταιρεία ημιαγωγών Intel.

Η απόφαση του Αμερικανού προέδρου να παρέμβει στην τύχη της US Steel πάρθηκε μετά την εξαγορά της από ιαπωνικό όμιλο, εξαγορά που προκάλεσε την αντίδραση την αμερικανικής κυβέρνησης με την αγορά «χρυσών μετοχών».

 Το αμερικανικό δημόσιο έχει πλέον τη δυνατότητα παρέμβασης στη διοίκηση της εταιρείας, στις επενδύσεις, στο εργατικό δυναμικό, στους μισθούς, στις προμήθειες, στην τιμολόγηση και στην επίλυση διαφορών με τρίτους. Έτσι η US Steel θα πρέπει να λαμβάνει την άδεια του αμερικανικού κράτους για όλες τις σημαντικές αποφάσεις. Αν και η χαλυβουργία δεν είναι πια ο κολοσσός που ήταν τον 20ό αιώνα, ωστόσο εξακολουθεί να συμβολίζει την αμερικανική ισχύ και να θεωρείται κρίσιμος τομέας για την άμυνα και τις υποδομές.

Και αν η US Steel αντιπροσωπεύει τη βαριά βιομηχανία, η Intel αντιπροσωπεύει το μέλλον της τεχνολογίας. Με την Κίνα να επιταχύνει στην παραγωγή προηγμένων τσιπ, ο Τραμπ έκρινε ότι η απόκτηση κρατικού μεριδίου στην Intel, μαζί με γενναίες επιδοτήσεις, θα διασφαλίσουν ότι η παραγωγή κρίσιμων τεχνολογιών δεν θα περάσει ποτέ σε ξένα χέρια, ούτε θα υπονομευτεί από τις διακυμάνσεις της αγοράς. Παράλληλα, οι αμερικανικοί κολοσσοί τεχνολογίας Nvidia και AMD συμφώνησαν να αποδίδουν στο αμερικανικό κράτος το 15% των εσόδων τους από τις πωλήσεις προηγμένων τσιπ στην Κίνα. 

Για δεκαετίες η «ελεύθερη αγορά» θεωρούνταν στις ΗΠΑ όχι απλώς το πιο αποτελεσματικό οικονομικό μοντέλο αλλά σχεδόν φυσικός νόμος. Σήμερα αυτή η βεβαιότητα καταρρέει. Και μάλιστα όχι από σοσιαλιστές ή κεϋνσιανούς, αλλά από τον Τραμπ, έναν δισεκατομμυριούχο που πλούτισε από την «ελεύθερη αγορά». Στη νέα εποχή ανταγωνισμού με την Κίνα, οι ΗΠΑ θεωρούν ότι ο κρατικός παρεμβατισμός δεν είναι πλέον «παρέκκλιση», αλλά αναγκαιότητα για να διασφαλιστεί η υπεροχή τους. Γιατί, όπως έχουμε ξαναπεί, όταν οι παγκόσμιοι ανταγωνισμοί οξύνονται, το κεφάλαιο θέλει από πίσω του ένα ισχυρό κράτος. Στην αντίθετη λογική κινείται όμως η Ε.Ε., που επιμένει στην άρνηση της κρατικής παρέμβασης στην οικονομία και στην αυστηρή απαγόρευση κρατικοποιήσεων. Γι’ αυτό όμως κατέληξε να μην έχει διεθνώς καμία υπόληψη.

 

Γιάννης Τριανταφύλλου