 |
Εδώ έχουμε μια χαρακτηριστική απεικόνιση του πώς
σκέπτονται οι ξένοι και
εγχώριοι κεφαλαιοκράτες το θέμα του εργατικού μισθού
στην Ελλάδα
|
Οι εργοδότες και τα φερέφωνά
τους, προκειμένου να δικαιολογήσουν τους άθλιους μισθούς της εργατικής μας
τάξης, πέρα από τα γνωστά («η κρίση μας αναγκάζει» κ.λπ.), πάνε την κουβέντα
αλλού: ότι οι Έλληνες εργαζόμενοι είναι «χαμηλών προσόντων», ότι δεν είναι
«ανταγωνιστικοί», ότι έχουν συνηθίσει να ζουν πάνω από τις δυνατότητές τους
κ.λπ. Αυτά οφείλουμε να τα ξεκαθαρίσουμε από μια μαρξιστική σκοπιά, για να
ξέρουμε και πώς απαντάμε.
Κατ’ αρχάς, τι είναι ο
εργατικός μισθός; Είναι η τιμή του εμπορεύματος που ακούει στο όνομα εργατική
δύναμη, το οποίο «πουλάει» ο εργάτης στον εργοδότη. Η τιμή αυτού του προϊόντος
αντιστοιχεί στην αξία του, και αυτή δεν είναι άλλη από όσα χρειάζεται ο
εργάτης, κατά μέσο όρο, για να μπορεί να ζει και να συνεχίζει να δουλεύει. Η αντιστοιχία τιμής και αξίας δεν είναι σταθερή
αλλά έχει σκαμπανεβάσματα, ανάλογα με την προσφορά και τη ζήτηση (εδώ κολλάει
φυσικά η ανεργία) και άλλους παράγοντες. Ωστόσο –και αυτό έχει μεγάλη σημασία–,
δεν μπορεί να διατηρείται για πολύ μια πλήρης αναντιστοιχία αξίας και τιμής.
Αν ένας εργάτης θέλει 800 ευρώ το μήνα για να επιβιώνει και πληρώνεται με 500,
τότε ή θα εξεγερθεί ή θα πρέπει να βρει έναν τρόπο να ζει με τα 500, δηλαδή, θα
πρέπει να κατεβάσει την αξία της εργατικής του δύναμης.
Ο εργάτης, λοιπόν, δεν πληρώνεται
για το αποτέλεσμα, την «ποιότητα» της εργασίας του, την «εργατικότητά» του κ.λπ.
αλλά για το συγκεκριμένο εμπόρευμα που «πουλάει» στον εργοδότη του, δηλαδή, τη
δυνατότητα και διαθεσιμότητά του για εργασία. Αν ο εργάτης είναι ανίκανος για
τη συγκεκριμένη εργασία, τότε απλούστατα δεν θα προσληφθεί, ή, αν έχει
προσληφθεί από λάθος, θα απολυθεί. Αν ο εργάτης, από την άλλη, έχει κάποιες
εξαιρετικές ικανότητες και γνώσεις, τότε θα προωθηθεί στις τάξεις των στελεχών.
Οι ακραίες αυτές περιπτώσεις είναι λίγες και δεν επηρεάζουν τον μέσο εργατικό
μισθό. Το 90% των επιχειρήσεων και των
θέσεων εργασίας είναι έτσι διαρθρωμένες ώστε να απευθύνονται σε έναν εργαζόμενο
μιας μέσης ικανότητας και απόδοσης. Με τη σημερινή αυτοματοποίηση της εργασίας αυτό
έχει γίνει ακόμα πιο ξεκάθαρο. Η συντριπτική πλειονότητα των μισθωτών σε κάθε
δοσμένη χώρα και για μια δοσμένη περίοδο παίρνει μισθούς που συγκλίνουν σε ένα
συγκεκριμένο φάσμα, το οποίο από κλάδο σε κλάδο και από επιχείρηση σε
επιχείρηση διαφέρει λίγο. Επίσης, ακόμα και ο παραγωγικότερος και πιο
κατηρτισμένος Μπαγκλαντέζος εργάτης θα παίρνει πάντα λιγότερα από τον πιο
τεμπέλη και αμόρφωτο Αμερικανό εργάτη.
Η διάλυση των συλλογικών
συμβάσεων στη χώρα μας δικαιολογήθηκε με το επιχείρημα ότι αυτές ήταν
«αναχρονιστικές» και ότι κάθε επιχείρηση είναι καλύτερο να έχει δική της πολιτική
μισθών, ανάλογα με τις «ιδιαίτερες ανάγκες» της. Φανταστείτε μια επιχείρηση σε
έναν κλάδο να δίνει μέσο μισθό 600 ευρώ και μια ομοειδής της 1.000 ευρώ· απλώς
δεν γίνεται! Όλο αυτό αποσκοπούσε στο να
δικαιολογηθεί η γενική μείωση των μισθών όλων των εργαζομένων και να σπάσει
κάθε έννοια εργατικής συλλογικότητας.
Πάμε, λοιπόν, σε αυτό από το
οποίο ξεκινήσαμε. Ο εργατικός μισθός αντιστοιχεί πάνω κάτω στην αξία της
εργατικής δύναμης. Όπως όμως ξεκαθαρίζει ο Μαρξ, η εργατική δύναμη είναι το μόνο εμπόρευμα στην αξία του οποίου
υπεισέρχονται ηθικοί και ιστορικοί παράγοντες. Δηλαδή, η αναπαραγωγή της
εργατικής δύναμης του μέσου Έλληνα εργάτη, ιστορικά, εκτός από φαγητό, ρούχα
και κατοικία, περιλαμβάνει διακοπές, κανένα σινεμά, καμιά ταβέρνα, χαρτζιλίκι
και σπουδές για τα παιδιά, ιδιωτικό αυτοκίνητο κ.λπ. Η αναπαραγωγή της
εργατικής δύναμης του μέσου Ασιάτη εργάτη ιστορικά δεν περιλαμβάνει τίποτα από
αυτά. Άρα, λοιπόν, η επιδίωξη του
μνημονιακού συστήματος στη χώρα μας είναι να μειώσει όχι προσωρινά αλλά μόνιμα
την αξία της εργατικής δύναμης του Έλληνα εργαζόμενου, «εκπαιδεύοντάς» τον να
ζει σαν Ασιάτης. Αυτό, όμως, αν καθίσουμε να φανταστούμε τι σημαίνει σε όλες
του τις εκφάνσεις, προϋποθέτει συνθήκες εμφυλίου πολέμου και μεθόδους
γενοκτονίας. Από αυτή την πάλη ζωής και θανάτου, που έχει ξεκινήσει, είμαστε
σίγουροι ότι η ελληνική εργατική μας τάξη στο τέλος θα βγει νικήτρια!
Πάρις Δάγλας
